◄ حمل و نقل شهری و آلایندگی؛ سهم ما و مسئولیت ما

تین نیوز |«توسعه حمل و نقل عمومی سبز و غیرفسیلی از جمله برقی و افزایش حمل و نقل همگانی بویژه در كلان شهر‌ها.» این، تنها عبارت در ابلاغ سیاست های کلی محیط زیست از سوی رهبر انقلاب به روسای قواست که به طور صریح به«حمل و نقل» خصوصا حمل و نقل عمومی، سبز، برقی و همگانی در کلان شهرها تاکید کرده است.

سهم خودروهای شخصی، موتورسیکلت ها و وسایل حمل و نقل عمومی فرسوده در آلایندگی، یکی از نگرانی های جدی در مسایل زیست محیطی و بهداشتی است. حمل و نقل به خصوص در فضاهایی که از سوخت گازوئیل استفاده می کنند یکی از دلایل اصلی کاهش کیفیت هوای مناطق شهری است و موجب شده درباره استانداردهای آلوده کنندگی خودروها در سراسر جهان تدابیر ویژه ای اتخاذ شود و جایگزینی سوخت ها و فناوری های کمتر آلوده، مورد توجه قرار گیرد. توسعه و نوسازی سیستم حمل و نقل عمومی در کلان شهرهای دنیا از جمله تهران یکی دیگر از راهکارهای کاهش آلودگی های زیست محیطی است.

سهم حمل و نقل در آلایندگی
بررسی ‌های انجام شده در ایران، بیانگر تاثیر حمل و نقل بر آلودگی‌ های زیست محیطی است. بنابر نتایج مطالعات جامع یک آژانس ژاپنی با همکاری شهرداری تهران، روزانه بیش از 1192 تن مواد آلاینده در هوای تهران منتشر می‌شود. براین اساس اگرچه بیش از ۸۰۰ هزار واحد صنعتی مستقر در تهران سهم بزرگی در آلودگی هوای این شهر دارند، با این حال، ۸۸ درصد آلودگی هوای تهران ناشی از آلایندگی وسایل نقلیه خصوصا ناوگان فرسوده حمل و نقل است. همچنین موتورسیکلت ها چندین برابر خودروها آلایندگی تولید می کنند که با توجه به تعدد تردد موتورسیکلت های بنزینی در پایتخت، این آلایندگی بیشتر نمود پیدا می کند.

سرچشمه های آلایندگی
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران خودروهای کاربراتوری را متهم اصلی آلودگی هوای شهر می داند. به گفته وحید حسینی، 500 هزار دستگاه خودروی بسیار آلاینده، جان 9 میلیون نفر را در تهران تهدید می کند. همچنین اظهارات چندی پیش قائم مقام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران درباره منبع آلودگی هوای تهران، قابل تامل است. حسین شهیدزاده معتقد است سه منشاء آلودگی هوای تهران و ذرات معلق هوا، خودروهای کاربراتوری، خودروهای گازوئیلی فاقد فیلتر دوده و موتورسیکلت ‌های بنزینی ‌اند و سهم خودروها در آلودگی هوای تهران، 82 درصد است.

سهم اتوبوس های فرسوده
بنابراظهارات مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران، پایتخت باید 11 هزار اتوبوس داشته باشد در حالی که در شهر تهران ۶۵۰۰ دستگاه اتوبوس فعال است که حدود ۳۵۰۰ دستگاه یعنی بیش از نیمی از آنها، فرسوده است که بیشتر به دلیل عدم پرداخت سهم دولت، این مهم انجام نشده است.
 
سهم تاکسی های فرسوده
بر اساس آمار اعلام شده از سوی سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران، حدود 80 هزار تاکسی در شهر تهران تردد می‌کنند که این تاکسی ‌ها می‌توانند نقش بسیار زیادی در کاهش آلودگی هوا و افزایش فرهنگ ترافیکی ایفا کنند. بالغ بر 17 هزار تاکسی فرسوده در تهران تردد می‌کنند که سهم قابل توجهی در تولید ذرات آلاینده دارند.

سهم موتورسیکلت های بنزینی
موتورسیکلت ‌ها رتبه نخست آلودگی هوا را دارند و بیش از یک چهارم آلودگی هوای تهران را تولید می کنند. همچنین بیش از 95 درصد موتورسیکلت ها، کاربراتوری و با آلایندگی بالا هستند. به اعتقاد تشکری هاشمی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، تولید آلایندگی موتورسیکلت بنزینی در بهترین شرایط، هشت برابر یک خودرو با استاندارد یورو 2 است از این رو جایگزینی موتورسیکلت های برقی با بنزینی یک ضرورت است.

سهم ما در کاهش آلایندگی
سبز، برقی، غیرفسیلی و توسعه حمل و نقل همگانی در کلان شهرها، مهم ترین کلیدواژه های سیاست های کلی محیط زیست است. با این حال، موانع موجود برای کاهش آلاینده ها همچنان وجود دارند:

نخست اینکه طرح «کاهش» یا تردد خودروها براساس میزان آلایندگی که تاثیر آن در کاهش آلودگی بیش از 20 درصد، برآورد می شود، قرار است جایگزین طرح «زوج و فرد» شود که به قول برخی مسئولان بعد از یک دهه اجرا، تنها سه تا چهار درصد در کاهش آلودگی موثر بوده اما اجرای آن، همچنان در گرو نهایی شدن مذاکرات پلیس، شهرداری و وزارت کشور در آینده است.

دوم اینکه نوسازی ناوگان فرسوده حمل و نقل عمومی شهری با توجه به محدودیت های بودجه ای دولت و عدم حمایت لازم از آن و نیز مشکلات شهرداری در تامین هزینه های سرسام آور، با تنگناهای فراوانی روبروست و به کندی پیش می رود.

به نظر می رسد با ابلاغ سیاست های کلی محیط زیست، قوای سه گانه، مدیران شهری و سایر نهادهای دست اندرکار عرصه حمل و نقل عمومی مسئولیت سنگین تری را از این پس بر دوش می کشند. اکنون بیش از هر زمان دیگری، صدای پای اتوبوس ها، تاکسی ها و موتورسیکلت های برقی و هیبریدی به گوش می رسد.