◄ ضرورت برقی کردن راه آهن تهران مشهد با نگاهی بر هزینه تعمیرات لوکوموتیوهای دیزلی زیمنس

عباس قربانعلی بیک: کتابچه Technical Description لوکوموتیو زیمنس در نسخه 2009 در بخش 13 (ص 86) به شبیه سازی حرکت قطار در مسیر تهران مشهد و بالعکس پرداخته، این شبیه سازی با فرض 11 واگن مسافری 46 تنی و 1 یا 2 لوکوموتیو 84 تنی با قدرت 2400 کیلووات، سرعت حداکثر 160، 450 کیلووات برق مصرفی واگن ها و 30 دقیقه توقف در 4 شهر انجام شده است (تین 284054).

• زمان سیر قطار با دو دستگاه لوکوموتیو و 11 واگن در هر دو جهت تقریبا 7 ساعت و 16 دقیقه با سرعت متوسط 119 و مصرف سوخت متوسط هر لوکوموتیو 3767 لیتر (4.1 لیتر بر کیلومتر) و با یک دستگاه لوکوموتیو زمان سیر متوسط 9 ساعت 46 دقیقه با سرعت متوسط 90 و متوسط مصرف 5543 لیتر (6 لیتر بر کیلومتر) می شود، در نتایج شبیه سازی با یک لوکوموتیو، مسیر برگشت از مشهد، مصرف سوخت بیش از 2 درصد و زمان سیر کمتر از 1 درصد افزایش دارد. به این ترتیب انرژی خالص مصرفی با راندمان 40 درصد برای دو لوکوموتیو حدود 18.8 مگاوات ساعت و هر لوکوموتیو 9.4 مگاوات ساعت و برای تک لوکوموتیو 13.9 مگاوات ساعت خواهد شد.

• لذا هر لوکوموتیو با مفروضات سازنده در حالت کاربری کنونی 3.8 گیگاوات ساعت (هزار مگاوات ساعت) درسال انرژی تولید می نماید.

• بر اساس جدول ص 84 همین کتابچه، هزینه نگهداری پیشگیرانه و اصلاحی 30 ساله لوکوموتیو 3.8 میلیون یورو و با فرض سیر سالانه 250 هزارکیلومتر، متوسط 128 هزار یورو درسال برآورد شده است (تعمیرات اصلاحی 29 درصد ، رفتار هزینه، تین 243740).

• مصرف سوخت سالانه (سیر 250 هزارکیلومتر) با قطارهای تک لوکوموتیو به 1.5میلیون لیتر بالغ میگردد (قریب 12 برابرنگهداری).

• در گزارش Locomotive High speed and Mediumspeed engines در 2015، سازنده موتور لوکوموتیوهای زیمنس (MTU) زمان تعمیرات اساسی این موتورها را 30 تا 36 هزار ساعت و تعمیرات موتورهای دورمتوسط را 40 هزارساعت اعلام کرده است.

• جدول ص 83 این دستورالعمل به W6 برای تعمیرات اساسی موتور لوکوموتیو در 20 هزار ساعت، یک میلیون کیلومتر یا 4 سال (1080 سفر مشهد یا 540 رفت و بازگشت برابر 10.2 هزار مگاوات ساعت) توصیه نموده که به نظر می رسد با فرض دو لوکوموتیو در قطار که مبنای خرید بوده محاسبه شده که با احتساب کاربرد کنونی و تولید انرژی 48 درصد بالاتر در مسیر مشهد به عنوان بیشترین مسیر تردد، این زمان به 730 سفر یا مسافت 676 هزارکیلومتر یا 33 درصد کمتر از توصیه و تقریبا 2 سال و 8 ماه کاهش مییابد.

• مبنای تعمیرات اساسی دیزل لوکوموتیوهای GE در پاسخ به مکاتبه TBO برای موتور 16 سیلندر 7FDL، 26000 مگا وات ساعت و  19500 مگاوات ساعت برای موتور 12 سیلندر 3000 اسب و TBO ژنراتور 2 برابر موتور دیزل اعلام گردید، (تین 251905).

• با مفروضات فوق مگاوات ساعت تعمیر اساسی لوکوموتیوهای جنرال الکتریک در شرایط مشابه از مسافری زیمنس 91 درصد بیشتر است.

• این نسبت با احتساب نسبت هزینه 40 درصدی موتور در لوکوموتیوهای آمریکایی، سهم موتور را در لوکوموتیوهای زیمنس به حدود 55 درصد و با احتساب مشکلات طراحی و ضعف سیستم خنک کاری و حفاظتی به حدود 60 درصد و با احتساب کیفیت نگهداری به حدود 70 درصد میرساند که تا سهم 60 درصد آن با فرض صحیح و کافی بودن آموزش، داشتن ابزار و تجهیزات مناسب، قطعات یدکی اصل ... است.

• این عوامل و سیر بیشتر سبب چهار برابر شدن هزینه لوکوموتیوهای مسافری در گزارش رولندبرگر و 10 برابر شدن نسبت به ترکیه شده است (تین 239248). علاوه بر این لوکوموتیو برقی در سرویس مورد نیاز برای بخش مسافری در مسیر تهران مشهد کمتر از یک چهارم تعداد لوکوموتیو دیزلی یا 50 در برابر 200 است که برای 20 میلیون مسافر اگر کیفیت تعمیرات را ایده آل و آماده به کاری را نه کمتر از 50 درصد کنونی بلکه 90 درصد فرض کنیم با اختلاف هزینه لوکوموتیو، برقی کردن ضروری خواهد شد. علاوه بر این، قابلیت اعتماد پایین لوکوموتیو دیزلی (MDBF) نیاز به لوکوموتیو ذخیره و امداد در ایستگاه های بین راه را افزایش میدهد (تین 302759).

• نکته دیگر وابستگی تامین قطعات موتور به منابع محدود است (با تنوع بیش از 1000) درحالی که حدود 200 قطعه ترانسفورماتور لوکوموتیوهای برقی از منابع متعدد قابل تامین خواهد بود، برای قیاس اولیه، قیمت ژنراتور لوکوموتیو GE در فهرست قطعات یدکی (Dash 8)، 155 و قیمت موتوردیزل 403 هزار دلار است. این محاسبات مستقل از صرفه جویی سوخت سالانه 300 میلیون لیتری گازوئیل، تاثیر کاهش زمان سیر بر نوع واگن و ظرفیت هم نباید فراموش شود که سرمایه گذاری برای خرید واگن را کاهش می دهد.