کمبود لوکوموتیو، معضل اصلی راه آهن قزاقستان برای توسعه ترانزیت ریلی

به گزارش تین نیوز به نقل از ریلوی ساپلای، راه آهن قزاقستان در حال حاضر حدود ۱۸۰۰ دستگاه لوکوموتیو در اخیتار دارد که ۹۶ درصد آنها متعلق به شرکت راه آهن قزاقستان است. با اینحال، با توجه به عبور مسیر اصلی کریدور میانی از این کشور و برنامه های توسعه طلبانه دولت قزاقستان برای مسیرهای ترانزیتی خود، راه آهن نیز با کمبود شدید لوکوموتیو مواجه است.

متخصصان حمل و نقل ریلی قزاقستان معتقدند که تامین این تعداد لوکوموتیو دستکم نیازمند سرمایه گذاری ۱.۶ میلیارد دلاری بوده که به مشکلی بزرگ برای راه آهن این کشور تبدیل شده است.

بخش خصوصی و برخی شرکت های خارجی طی ماه های اخیر، از آمادگی خود برای سرمایه گذاری در خرید و تامین ناوگان ریلی مورد نیاز شرکت راه آهن قزاقستان خبر داده اند. با اینحال، آخرین ارزیابی های دولت قزاقستان نشان می دهد که سرمایه اعلامی از سوی بخش خصوصی تنها جوابگوی تامین ۱۴۰ دستگاه لوکوموتیو برای راه آهن قزاقستان طی سال های آتی بوده و باقی این نیاز می بایست از محل سرمایه گذاری های دولتی تامین شود.

از سوی دیگر، سرمایه گذاری بخش خصوصی در راه آهن قزاقستان نیز با شرایط خاص خود همراه است. به عنوان مثال، سرمایه گذاران می بایست همزمان با انتقال دارایی های خود به شبکه ریلی این کشور، قراردادی بلند مدت با راه آهن قزاقستان به امضا رسانده و علاوه بر این، دولت می بایست امنیت سرمایه گذاری و سود مشارکت بخش خصوصی را از طریق اوراق و ضمانتنامه های دولتی تضمین نماید. اما همانطور که گفته شد، اهمیت مسیر ریلی قزاقستان در گرو رشد مسیر کریدور میانی است که کالاهای چین و اروپا را از طریق شرق دریای خزر میان دو طرف مبادله می کند. حال آنکه وضعیت اقتصادی نامساعد چین و عدم بازگشت این کشور به دوران پیش از کرونا، تا حدودذی آینده مسیر ریلی قزاقستان را نیز تهدید می کند.

نکته دیگری که سرمایه گذاران را در مسیر ورود به راه آهن قزاقستان دچار تردید می سازد، قوانین ملی سختگیرانه این کشور در صدور مجوز دسترسی بخش خصوصی به زیرساخت های ریلی این کشور است. به گفته کارشناسان، این سختگیری ها از زمان آغاز بحران میان روابط روسیه و غرب و لزوم مراقبت بیشتر از امنیت شبکه ریلی قزاقستان افزایش یافته و شرایط ورود بخش خصوصی به سرمایه گذاری در راه آهن این کشور را نیز سخت تر کرده است.

همین امر سبب شده تا دولت قزاقستان، اقدام به برنامه ریزی تازه ای برای توسعه شبکه ریلی خود نماید. به عنوان مثال، شرکت های دولتی طرف قرارداد با راه آهن، قرار است تا پایان سال ۲۰۲۴، تعداد ۱۴۵ لوکوموتیو تولید داخل را تولید و آماده بهره برداری قرار دهند. با اینحال، هنوز فاصله معناداری میان نیاز واقعی راه آهن قزاقستان به لوکوموتیو و تعداد لوکوموتیوهای تامینی از سوی شرکت های داخلی وجود دارد که معضل کمبود لوکوموتیو در این کشور را رفع نخواهد کرد.

همچنین، با توجه به وابستگی قزاقستان به منابع درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت و گاز، افت قیمت نفت در ماه های اخیر از یک سو و از دست دادن تقاضا برای نفت قزاقستان نیز این درآمدها را محدود ساخته است. به نوشته «اوراسیا نِت» کشورهای چین، ترکیه، سنگاپور و کره جنوبی از بزرگترین خریداران نفت قزاقستان به حساب می آیند که نفت ارزان قیمت روسیه در دوران تحریم های ناشی از جنگ اوکراین، دستکم میزان تقاضای نفتی از سوی دو مشتری بزرگ قزاقستان یعنی ترکیه و چین را تا حد چشمگیری کاهش داده است. این کاهش درآمد ارزی به طور حتم، تاثیری مستقیم و چشمگیر بر سرعت توسعه و ساخت پروژه های زیرساختی قزاقستان از جمله راه آهن بر جای خواهد گذاشت.

با این وجود، راه آهن قزاقستان طی ماه های گذشته با آغاز ساخت خطوط ریلی دوم و سوم اتصالی با چین، سعی در افزایش بیشتر ارتباط اقتصادی با این کشور نموده است. همچنین، شکل گیری و تشدید بحران در دریای سرخ نیز تا حد زیادی بر اهمیت یافتن مسیر ریلی قزاقستان، تاثیر گذاشته و دستکم، تا زمان پایان نیافتن این بحران، به نظر نمی رسد مسیر ریلی قزاقستان دچار افت بار ورودی شود. اما اینکه با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر چین، درآمدهای ارزی حاصل از محل تراتزیت تا چه میزان به دولت قزاقستان برای تامکین نیازهای مربوط به ناوگان ریلی، به ویژه  لکوموتیو کمک خواهد کرد، موضوعی است که می بایست طی ماه های آینده مورد بحث و ارزیابی قرار گیرد.