رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت ششم

در قرن بیستم، موضوع جدیدی به نام اخلاق کاربردی شکل گرفت که رابطه بین تئوری ها و اعمال اخلاقی را در محیط های کاری بیان می کند، اینکه چگونه باید عمل کنیم.

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت اول

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت دوم

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت سوم

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت چهارم

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی | قسمت پنجم

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت هفتم

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت هشتم

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت نهم

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت دهم

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت یازدهم

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی |قسمت دوازدهم

تا کنون بینش های منحصر به فردی در مورد رابطه بین نظریه های اخلاقی و صنعت هوانوردی ارائه شده است و لازم است کلیه فعالان هوانوردی درک وسیعی از ابعاد اخلاقی صنعت هوانوردی داشته باشند. از آنجایی که ایمنی در هوانوردی بسیار اهمیت دارد، طبیعی است اخلاق ایمنی هوانوردی یکی از مباحث کلیدی باشد.

یک روش معقول مطمئناً داشتن استانداردها و معیارهای اندازه گیری اخلاقی است تا اطمینان حاصل شود که همه به احتمال زیاد در مورد درستی پاسخ و تصمیم گیری اخلاقی به یک توافق اجماعی می رسند. حال این ارزیابی و اندازه گیری اخلاقی یا بر مبنای پیامدهاست یا بر مبنای شاخص های فضیلت یا معیارهای اخلاق حقوقی.

برای بررسی معیارها هم سه رویکرد استدلال اخلاقی نتیجه گرایانه، وظیفه گرایانه و موقعیت گرایانه وجود دارند.

استدلال نتیجه گرایانه بر اساس پیامد برای چه کسی بین دو سر طیف خودخواهی و خودباختگی قرار می گیرد. فایده گرایی شکل شناخته شده ای از پیامدگرایی اخلاقی است.

استدلال وظیفه گرایانه وظیفه شناسی و انجام وظایف اخلاقی طبق قوانین و فرایض اخلاقی است.

استدلال نتیجه گرایانه با استدلال وظیفه گرایانه در ارزیابی عوامل انسانی Human Factors کاملا متفاوت عمل می کند. استدلال نتیجه گرایانه از جنس هستی گرایانه Existential است و منجر به یک  Pluralism، تساهل و مدارای اخلاقی می گردد، در حالیکه استدلال وظیفه گرایانه از جنس بایستی گرایانه Deontological است و با دستورالعمل های عملیاتی استاندارد SOPs  قابل اعمال و کنترل هستند و در حیطه اراده عوامل انسانی رفتارهای اخلاقی را با توجه به هنجارها و قواعد استاندارد جهانی و بین المللی اخلاق پذیرفته شده و اجماعی مانند انکس های پیمان جهانی شیکاگو (ICAO) ارزیابی می کنند و نیات، انگیزه ها، راست گویی و صدق و وجدان حرفه ای در مرکز این فلسفه اخلاقی قرار می گیرند. هم پیامدگرایی یا فایده‌گرایی و هم وظیفه‌گرایی رویه‌های تصمیم‌گیری کاملاً روشنی را برای انتخاب های اخلاقی ارائه می‌دهند.

یکی از جنبه های استدلال وظیفه گرایانه، استدلال مبتنی بر حقوق است که اخلاق را مجموعه ای از حقوق اخلاقی می داند. این حقوق اخلاقی متعلق به فرد یا کشور به عنوان عضوی از جامعه جهانی اخلاقی است و مشخص می کند که چه نوع رفتاری نسبت به یکدیگر ممنوع، مجاز یا الزامی است. از آنجایی که انسان ها و کشورها در یک محیط جامعه بین المللی زندگی می کنند حقوق طبیعی جهت زندگی خوب در کنار همدیگر بر اساس قراردادهای اجتماعی شکل می گیرد و لازمه آن تقویت همکاری های متقابل است. در این راستا، ما مجبور خواهیم بود برخی از حقوق طبیعی خود را به نفع جامعه و محیط بین الملل محدود کنیم یا از آنها چشم پوشی نماییم.

استدلال موقعیت گرایانه مبتنی بر فضیلت هر دو استدلال نتیجه گرایانه و وظیفه گرایانه را در بر می گیرد و بر اساس موقعیت ها و پارامترهای اقتضایی ثابت و مطلق فضیلت در جای مناسب نسبی بین دو سر طیف وظیفه گرایانه تا پیامدگرایانه قرار می گیرند. فضایل بخشی از شخصیت فرد است که به عنوان نیروهای هدایت کننده یا تعیین کننده در نحوه عملکرد فرد و نوع تصمیم گیری های وی تبدیل می شوند. مهم ترین فضیلت ها که فضایل دیگر به آن وابسته هستند فضایل پنجگانه خرد، حق، صبر، بیم(احتیاط) و امید است.

به این معنا اعمال اخلاقی صحیح در ظرف موقعیت‌های خاص خود ارزیابی می شوند. در این نگرش اخلاقی توجه ما به ویژگی‌های موقعیت‌های اخلاقی تغییر می کند که افراد خاص در شرایط خاص با انتخاب‌های خاصی بر اساس اطلاعات، امکانات و داده های در دسترس روبرو هستند و ارزیابی های اخلاقی به اندازه تلاش به قدر وسع افراد سنجیده می شوند.

در اخلاق داده محور هوانوردی اصول چشم اندازها Vision در بعد اخلاق نظری ثابت و مطلق هستند (مانند ایمنی، امنیت، رفاه عامه مردم، خیر عمومی، حفظ محیط زیست و...)، هر چند وصول کامل به آنها چه تک تک چه با هم غیرممکن است، با این وجود نقاط مرجع ما برای ناوبری اخلاق عملی هستند که وابسته به موقعیت ها و بر اساس داده ها قرار می گیرند و نسبی هستند. به عبارت دیگر به یک نظام اخلاق عملی نسبی مبتنی بر داده ها و شرایط و موقعیت ها برای وصول حداکثری و بهینه به چشم اندازهای مطلق و ثابت با توجه به محدودیت های متغیر می رسیم.