کریدور شمال-جنوب در چشم‌انداز اقتصادی روسیه و هند

به گزارش ایسنا، نارندرا مودی، نخست وزیر هند و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، پس از مذاکرات دوجانبه در دهلی نو، بر لزوم تقویت زنجیره های تامین و توسعه مسیرهای جدید در بحبوحه آشفتگی اقتصادی جهانی و فشارهای تعرفه ای غرب تاکید کردند.

پوتین ضمن تاکید بر گسترش کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب (INSTC) بر همکاری در زمینه انرژی هسته ای و تغییر به سمت تسویه حساب های ارزی ملی تاکید و اظهار کرد: ما با شرکای هندی خود برای ساخت مسیرهای حمل و نقل بین المللی جدید، از جمله پروژه ایجاد حمل و نقل شمال-جنوب از روسیه و بلاروس به سواحل اقیانوس هند، همکاری می کنیم. گسترش کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب و مسیر دریای شمال، فرصت های بزرگی برای تجارت دوجانبه فراهم خواهد کرد.

چرا مسکو کریدور شمال-جنوب را در اولویت قرار داده است؟

برای روسیه، کریدور شمال-جنوب به طور فزاینده ای با تلاش هایش برای تغییر مسیر تجارت از اروپا به سمت آسیا، غرب آسیا و آفریقا گره خورده است. به گفته الکسی زاخاروف، عضو بنیاد تحقیقات آبزرور (ORF)، این پروژه در جستجوی مسکو برای مسیرهای صادراتی پایدار، نقشی محوری دارد.

وی گفت: روسیه در حال بررسی راه های جدید و پروژه های ارتباطی جدید با کشورهای جنوب جهان است و کریدور شمال-جنوب در حمایت از حمل و نقل پایدار کالاها از جمله محصولات کشاورزی، مواد اولیه و منابع در نظر گرفته شده است. مسکو این کریدور را به عنوان مکمل استراتژیک مسیرهای موجود اوراسیا می داند و کریدور عمودی است، زیرا در اوراسیا بسیاری از پروژه ها از شرق به غرب می روند و این کریدور از شمال به جنوب می رود و به اتصال در منطقه می افزاید.

نکته مهم این است که هند، تنها بازار هدف نیست؛ به محض رسیدن محموله ها به بندر عباس ایران، محصولات روسی می توانند به کشورهای خلیج فارس، شرق آفریقا و جنوب شرقی آسیا ارسال شوند.

سه شاخه کریدور و دلیل اهمیت آنها

هر چند پیشرفت کریدور شمال-جنوب در سال ۲۰۰۰ پیش بینی شده بود، اکنون به سه شاخه اصلی گسترش یافته است که هر کدام در مرحله متفاوتی از توسعه قرار دارند.

زاخاروف خاطرنشان کرد به تازگی،  شاخه شرقی که از طریق قزاقستان و ترکمنستان به ایران می رسد، فعال ترین مسیر بوده است؛ این شاخه از نظر حمل و نقل پویاتر بوده و زمان تحویل کالا کاهش یافته است. بنابراین، پیشرفت های مثبتی در این مسیر حاصل شده است.

شاخه غربی که از طریق جمهوری آذربایجان و ایران امتداد دارد، هنوز ناقص مانده و روسیه کار بر روی خط آهن ۱۶۰ کیلومتری ایران را تامین مالی کرده است. زاخاروف آن را بخشی از این تلاش توصیف و به بخش دوم آن نیز اشاره می کند و می گوید روسیه در حال بررسی راه آهن جدید است که از انتقال غیرضروری کالاها که زمان بر هستند و لجستیک را پیچیده می کند، جلوگیری کند.

وی افزود: چندین تنگنای فنی، تحویل را کندتر و غیرقابل پیش بینی تر می کند، به همین دلیل است که روسیه چندین پروژه را به طور همزمان انجام می دهد. زاخاروف با تاکید بر محدودیت های آن اظهار کرد: کریدور شمال-جنوب از نظر فنی عملیاتی است و اکنون برخی محموله ها در آنجا جابجا می شوند که نشان می دهد کریدور تا حدی فعال است اما هنوز باید مشکلات زیادی برطرف شود.

تحریم ها و اجرای این طرح

با وجود فرضیاتی مبنی بر اینکه فوریت روسیه ناشی از تحریم های غرب است، زاخاروف می گوید که چنین تفاسیری اغراق آمیز هستند. از سال ۲۰۰۰ به طور مداوم در بیانیه های رسمی و اسناد دوجانبه به کریدور شمال-جنوب اشاره شده است. احیای این مسیر اقدام واکنشی نیست، بلکه فقط موردی سنتی و کاملا قدیمی است.

این پروژه همیشه توسط هر دو طرف به عنوان  پروژه ارتباطی مهم شناخته شده است. حمل و نقل دریایی همچنان بخش عمده ای از تجارت هند و روسیه را انجام می دهد و این کریدور به عنوان عامل تغییردهنده بازی ظاهر نشده است. بزرگترین بخش اتصال حمل و نقل هنوز توسط محموله های دریایی انجام می شود و تحریم ها مانع از ادامه این محموله ها نشده است.

جایگاه هند

هند همچنان مهم ترین شریک روسیه در جنوب آسیا و مقصد تجاری به سرعت در حال رشد است که به مسکو انگیزه می دهد تا در سفرهای سطح بالا،  کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب را برجسته کند.

زاخاروف گفت: روسیه هند را به عنوان محور اصلی پایداری بلندمدت این پروژه می داند و بزرگترین بازار و اکنون شریک تجاری بزرگ برای روسیه است. هیات های روسی مرتبا کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب را در دهلی نو به عنوان ستون فقرات آینده لجستیک دوجانبه معرفی می کنند.

برای هند، این کریدور زمان حمل و نقل کوتاه تر، لجستیک ارزان تر و دروازه های بالقوه ای به بازارهای آسیای میانه و اوراسیا ارائه می دهد. پیشرفت دهلی نو در توافق نامه تجارت آزاد احتمالی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، ممکن است آن را با چنین کریدورهایی مرتبط کند.

چشم انداز؛ پتانسیل بالا، اما بلوغ آهسته

زاخاروف کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب را به عنوان مکانیسم لجستیکی مکمل توصیف کرد که می تواند به مرور زمان تجارت دوجانبه را افزایش دهد، اما در مورد اغراق در اهمیت فعلی آن هشدار می دهد و می گوید که در حال حاضر، نقش مهمی ایفا نمی کند؛ پتانسیل زیادی دارد، اما به سرمایه گذاری و هماهنگی پایدار نیاز دارد.

سایت مانی کنترل گزارش کرد، در کوتاه مدت، حمل و نقل دریایی همچنان غالب خواهد بود اما در میان مدت، کریدورهای زمینی بهبود یافته، می توانند به هند و روسیه کمک کنند مسیرهای تجاری خود را همزمان با عملیاتی کردن چشم انداز ۲۰۳۰ متنوع کنند.