بازدید های سایت :
۴۱۸۱۱
هواپیمای روسی که قرار بود رقیب «کنکورد» باشد
کد خبر: 192819 |
تین نیوز
دسامبر ۱۹۶۸ است، و هواپیمای مسافربری واقعا بی‌مانندی روی باند منتظر است تا برای اولین بار پرواز کند. شبیه یک دارت سفید غول‌پیکر است و آینده‌گراترین چیزی است که بشر تا آن زمان ساخته است. بدنه این هواپیما به گونه‌ای طراحی شده که مقاومت هوا را به حداقل برساند و با سرعت گلوله پرواز کند - سرعتی که قبلا به نظر می‌رسید برای یک هواپیمای مسافربر بیش از حد زیاد باشد.
دماغه متمایز و سوزنی این هواپیما شبیه راکت‌هایی است که آدم تنها در کتاب‌های کمیک ممکن بود ببیند؛ وقتی هواپیما برای فرود به باند نزدیک می‌شود، کل دماغه بر اساس طراحی به پایین خم می‌شود تا خلبانان دید بهتری از زمین داشته باشند. خصیصه‌ای که باعث می‌شود هواپیما مانند پرنده‌ای غول‌پیکر به نظر برسد که می‌خواهد روی زمین فرود بیاید.
این توضیحات احتمالا شما را یاد هواپیمای کنکورد، ساخت مشترک بریتانیا و فرانسه، می‌اندازد که چند سال بعد عرض اقیانوس اطلس را در اندکی بیش از سه ساعت طی کرد. اما اشتباه می‌کنید. چیزی که روی باله عقب عظیم این هواپیمای جت دیده می‌شد داس و چکش اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی است. این هواپیما توپولف-۱۴۴ است. کنکورد کمونیستی، اولین هواپیمای مسافربری جهان بود که با سرعتی بیش از دو برابر سرعت صوت پرواز کرد.
تی‌یو-۱۴۴ اولین بار در دسامبر ۱۹۶۸ پرواز کرد و اولین پرواز مافق صوت خود را در ژوئن ۱۹۶۹ انجام داد. کنکورد ولی باید برای اولین پرواز خود تا مارس ۱۹۶۹ صبر می‌کرد و اولین بار در اکتبر آن سال با سرعتی مافوق سرعت صوت پرواز کرد. این برای شوروی یک پیروزی دیپلماتیک بود - ولی به راه انداختن پروازهای تجاری این هواپیمای ۱۰۰ تنی خیلی زود مایه دردسر شد.
وب سایت بی بی سی، در مطلبی به قلم stephen dowling به تاریخچه این هواپیما پرداخته است.
-
هواپیمایی که هیچوقت معروف نشد
این هواپیما سه ماه پیش از کنکورد به پرواز درآمد. اما توپولف-۱۴۴ - که به خاطر شباهت به رقیب مجللش از طرف ناظران غربی به کنکوردسکی ملقب شده بود - هیچ وقت خیلی معروف نشد
-
الهام از میگ
در سال ۱۹۶۰ به نیکیتا خروشچف، رهبر شوروی، خبر داده شد که فرانسه و بریتانیا دارند برای احیای صنایع هوایی خود به ساخت هواپیمایی جدید فکر می‌کنند. آن هواپیمای مسافربری - کنکورد - به گونه‌ای طراحی شده بود که با سرعتی مافوق سرعت صوت پرواز کند و زمان پرواز از اروپا به ایالات متحده را به تنها چند ساعت کاهش دهد. فرانسوی‌ها و بریتانیایی‌ها دو سال بعد قراردادی رسمی برای طراحی و ساخت این هواپیما امضا کردند. در همان دوره اعلام شد که دو شرکت بوئینگ و لاکهید هم پروژه‌های مافوق صوت مشابهی را آغاز خواهند کرد. برای مقامات شوروی مشخص بود که زمانی برای از دست دادن ندارند.در آن زمان ایده این بود که «هر چه هواپیما سریعتر پرواز کند موفق‌تر است». وجود جنگنده‌هایی مانند میگ-۲۱ و اف-۱۰۴ که می‌توانستند به سرعتی معادل دو برابر سرعت صوت دست یابند به این معنی بود که حمل مافوق صوت مسافر امری ممکن - هرچند چالش‌برانگیز - بود.
-
توپولف ۱۰۴
شوروی پیش از آن با ساخت هواپیمای مسافربری توپولف-۱۰۴ در صنعت هوایی غوغایی به پا کرده بود، هواپیمایی که وقتی فرستادگان شوروی را در دهه ۱۹۵۰ به سفرهای بین‌المللی برد کاملا برای غربی‌ها غیرمترقبه بود.
-
همزمانی با مسابقه فضایی
مسابقه فضایی باعث شد تا شوروی روی موشک‌های دوربرد و بلندپرواز متمرکز شود و کمتر به بمب‌افکن‌های مافوق صوت بها دهد. این واقعیت به پروژه تی‌یو-۱۴۴ ضربه زد و باعث شد تا آن‌ها مجبور شوند این هواپیما را به عنوان یک پروژه صرفا مسافربر طراحی کنند.
-
بضاعت روس ها
کنکورد از فناوری‌های پیشرفته‌ای استفاده می‌کرد که در توان روس‌ها نبود.کنکورد در بعضی از فناوری‌ها واقعا پیشگام بود، مخصوصا در ترمزهایش. یکی از اولین هواپیماهایی بود که به ترمزهای ساخته شده از الیاف کربن مجهز بودند که می‌توانست در برابر حرارت شدیدی که در جریان توقف هواپیما بعد از فرود ایجاد می‌شود مقاومت کند (سرعت کنکورد هنگام فرود نسبتا زیاد بود - ۲۹۶ کیلومتر بر ساعت). ولی روس‌ها قادر نبودند چنین چیزی طراحی کنند. کنکورد در عین حال مجهز به سیستم کنترل پروازی بود که می‌توانست شکل بال‌هایش را برای کاهش مقاومت هوا در سرعت‌های مافوق صوت به میزان محدودی تغییر دهد. چنین بال‌هایی که توسط رایانه کنترل می‌شدند پیش از کنکورد وجود خارجی نداشتند - حالا ولی هواپیماهای مسافربر معمولی هم از آن‌ها استفاده می‌کنند.
-
شباهت ظاهری و تفاوت باطنی
با این‌که تی‌یو-۱۴۴ در ظاهر خیلی شبیه کنکورد است، ولی تفاوت‌های زیادی وجود دارد که اغلب راه‌حل‌های سطح‌پایین‌تری برای مشکلاتی بودند که برای طراحان کنکورد هم پیش آمده بود.تی‌یو-۱۴۴ بازده آیرودینامیکی کمتری داشت - البته تفاوتشان واقعا ناچیز بود ولی این چیزها تعیین‌کننده است.
-
فاجعه
تی‌یو-۱۴۴ قرار بود در نمایشگاه هوایی پاریس در سال ۱۹۷۳ طوفان به پا کند - ولی فاجعه مجالش نداد. شوروی در ۱۹۷۳ تی‌یو-۱۴۴ را در نمایشگاه هوایی پاریس به غربی‌ها نشان داد. هواپیمایی که توپولف به نمایشگاه آورده بود دومین نمونه تولیدی بود و قرار بود با نمونه اولیه کنکورد که در آن زمان مشغول پروازهای نمایشی عمومی بود رقابت کند.حس رقابت بین دو تیم بسیار شدید بود. بنا به گزارش مجله تایم، میخائیل کوسلوف، خلبان آزمایشی تی‌یو-۱۴۴، ظاهرا با طعنه به تیم کنکورد گفته بود "صبر کنید تا ما پرواز کنیم تا چشم‌هایتان باز شود". تی‌یو-۱۴۴ در روز سوم ژوئن از زمین بلند شد. کنکورد روز قبل از آن پرواز کرده بود و در مانورهایش نسبتا محتاطانه عمل کرده بود. خلبان کوسلوف اما ظاهرا قصد داشت نمایش جذابتری برای تماشاگران اجرا کند. ولی فاجعه هرگز خبر نمی‌کند.تی‌یو-۱۴۴ به آسمان رفت، بعد انگار که بخواهد فرود بیاید دوباره در حالی که دماغه‌اش را پایین داده بود و چرخ‌هایش را باز کرده بود به باند نزدیک شد، سپس با حداکثر توان موتورهایش به سرعت اوج گرفت. چند ثانیه بعد، دور خود پیچید و در هوا تکه‌تکه شد و در روستایی در نزدیکی محل نمایشگاه سقوط کرد. تمامی ۶ نفر خدمه پرواز و ۸ نفر از ساکنان روستا کشته شدند.
-
چتر فرود
تی‌یو-۱۴۴ یکی از آخرین هواپیماهای مسافربری بود که برای کاهش سرعت از چتر استفاده می‌کردند
-
آخرین کنکوردیسکی
تی‌یو-۱۴۴ به ناسا اجازه داد تا برای طراحی نسل بعدی هواپیماهای مافوق صوت از یک هواپیمای واقعی کمک بگیرد.ناسا در دهه نود برنامه‌ای را تحت عنوان «تحقیقات سرعت زیاد» آغاز کرد که هدفش ساخت نسل بعدی وسایل نقلیه مافوق صوت بود. دو شرکت بوئینگ و لاکهید در دهه شصت تصمیم داشتند هواپیماهایی مشابه کنکورد بسازند که به خاطر مسائل مختلف لغو شده بود، از جمله صدا و هزینه سوخت. ناسا امیدوار بود که بتواند بعد از سی سال مجددا آن پروژه‌ها را ادامه دهد.روازهای ناسا پایان زندگی کاری تی‌یو-۱۴۴ بود. برخی از قسمت‌های آن با کمک غربی‌ها ارتقاء داده شده بود ولی با این حال حمل مسافر با آن همچنان پرهزینه و ناامن بود. «کنکوردسکی»های باقی‌مانده حالا یا به موزه‌ها منتقل شده‌اند یا در آشیانه‌ها انبار. یکی از آن‌ها بیرون یک موزه فناوری در آلمان ایستاده، درست کنار یک نمونه از رقیب قدیمی‌اش کنکورد.
همراهان تین نیوز
اخبار مرتبط