◄ ایلام قربانی بی عدالتی زیرساختی؛ پروژه راه آهن در بن بست اعتبارات

استان ایلام با وجود ظرفیت های مرزی، ترانزیتی و اقتصادی همچنان از ابتدایی ترین زیرساخت ریلی محروم مانده است؛ پروژه ای که بیش از یک دهه از طرح آن می گذرد اما به دلیل کمبود اعتبارات و بی توجهی در نظام برنامه ریزی کشور، هیچ گاه به مرحله اجرایی کامل نرسیده و به نمادی از عقب ماندگی زیرساختی غرب ایران بدل شده است.

به گزارش تین نیوز، ایلام به عنوان یکی از استان های مرزی کشور با گذرگاه مهران ـ پرترددترین مرز زمینی ایران ـ سالانه میزبان میلیون ها زائر و حجم بالایی از صادرات غیرنفتی است. نبود خط ریلی در این استان نه تنها فشار مضاعفی بر جاده های فرسوده و پرخطر وارد کرده، بلکه فرصت های ترانزیتی و اقتصادی آن را نیز به شدت محدود ساخته است.

طرح اتصال ایلام به شبکه ریلی کشور نخستین بار در دهه ۹۰ مطرح شد و مسیر پیشنهادی آن از ایلام تا اندیمشک به طول تقریبی ۷۷ تا ۸۰ کیلومتر تعریف گردید. این پروژه شامل چهار قطعه است که دو قطعه پیمان سپاری شده و دو قطعه دیگر در انتظار مناقصه قرار دارند. با توجه به توپوگرافی کوهستانی استان، اجرای بیش از ۵۰ پل و تونل در این مسیر ضروری است و هزینه هر کیلومتر راه آهن در شرایط فعلی حدود ۱۵۰ میلیارد تومان برآورد می شود.

نمایندگان مجلس و مسئولان استانی بارها بر ضرورت اجرای این پروژه تأکید کرده اند. فریدون همتی، نماینده مردم ایلام، آن را یکی از اولویت های حیاتی توسعه زیرساختی غرب کشور دانسته و گفته است که راه آهن می تواند ضمن کاهش فشار بر جاده ها، رونق اقتصادی و عدالت فضایی را در منطقه محقق کند.

احمد کرمی، استاندار ایلام نیز تأکید کرده که این استان تنها مرکز استانی کشور است که فاقد راه آهن فعال است و اتصال آن به شبکه ریلی، یک ضرورت ملی برای تکمیل کریدورهای شرقی ـ غربی و فعال سازی محورهای صادراتی به عراق و سوریه محسوب می شود.

برآورد کارشناسان نشان می دهد که برای تکمیل پروژه راه آهن ایلام به حدود ۸ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است. در همین راستا، پیشنهاد شده است که این پروژه با استفاده از ظرفیت های تهاتر نفت در گروه طرح های اولویت دار دولت قرار گیرد تا منابع مالی آن تقویت شود.

ایلام و بی عدالتی زیرساختی در مقایسه با استان های مرزی دیگر

ایلام امروز به نمادی از شکاف توسعه ای و بی عدالتی زیرساختی در کشور بدل شده است. در حالی که بسیاری از استان های مرزی دیگر طی دو دهه اخیر به شبکه ریلی سراسری متصل شده اند، ایلام همچنان در بن بست اعتبارات گرفتار است و پروژه راه آهن آن پس از بیش از یک دهه، هنوز در مرحله مطالعاتی یا آغازین باقی مانده است.

مقایسه با استان های هم مرز

• کرمانشاه : با تکمیل خط ریلی کرمانشاه ـ تهران، این استان به یکی از محورهای اصلی ترانزیت غرب کشور تبدیل شد و سهم قابل توجهی در جابه جایی مسافر و کالا دارد.
• خوزستان : با اتصال به راه آهن سراسری و مسیر اندیمشک ـ اهواز، این استان به قطب حمل ونقل ریلی جنوب غرب کشور بدل شده است.
• آذربایجان غربی : با بهره برداری از خط ریلی ارومیه، این استان علاوه بر حمل ونقل داخلی، به مسیرهای صادراتی به ترکیه و اروپا متصل شده است.
• ایلام : تنها مرکز استانی کشور که فاقد راه آهن فعال است؛ با وجود مرز مهران به عنوان پرترددترین گذرگاه زمینی ایران، همچنان از ابتدایی ترین زیرساخت ریلی محروم مانده است.

پیامدهای عقب ماندگی ایلام

• اقتصادی : فرصت های صادراتی و ترانزیتی استان به ویژه در مرز مهران بلااستفاده مانده و فشار بر جاده های فرسوده افزایش یافته است.
• اجتماعی : سالانه بیش از ۸ میلیون زائر ایرانی و ۳ میلیون زائر خارجی از مرز مهران عبور می کنند؛ نبود خط ریلی موجب افزایش خطرات جاده ای و هزینه های سفر شده است.
• عدالت فضایی : تداوم محرومیت ایلام از زیرساخت ریلی، شکاف توسعه ای میان استان های مرکزی و مرزی را عمیق تر کرده و بی عدالتی فضایی را به یک مسئله ملی تبدیل کرده است.

راهکارهای پیشنهادی

• تخصیص ویژه اعتبارات ملی : با توجه به هزینه بالای هر کیلومتر راه آهن در مناطق کوهستانی (حدود ۱۵۰ میلیارد تومان)، نیاز به ردیف بودجه ای مستقل و پایدار وجود دارد.
• استفاده از تهاتر نفت : پیشنهاد شده است پروژه راه آهن ایلام در گروه طرح های تهاتر نفت قرار گیرد تا منابع مالی آن تقویت شود.
• اولویت بندی در کریدورهای بین المللی : اتصال ایلام به شبکه ریلی کشور می تواند بخشی از کریدور شرقی ـ غربی ایران باشد و مسیر صادراتی به عراق و سوریه را فعال کند.

به گزارش تین نیوز، ایلام قربانی بزرگ بی عدالتی زیرساختی در کشور است. در حالی که استان های مرزی دیگر به شبکه ریلی متصل شده اند و از مزایای اقتصادی و ترانزیتی بهره می برند، ایلام همچنان در انتظار آغاز جدی عملیات اجرایی راه آهن است. این محرومیت نه تنها یک مطالبه محلی، بلکه یک ضرورت ملی برای توازن منطقه ای، عدالت فضایی و تقویت جایگاه ایران در ترانزیت بین المللی محسوب می شود.