◄ معرفی بندر امام خمینی؛ بزرگ ترین بندر ویژه اقتصادی ایران
«بندر امام خمینی»، به عنوان بزرگ ترین بندر ویژه اقتصادی در کشور، با وسعت ۱۱ هزار هکتار و ۴۰ پست اسکله، نقش قابل توجهی در تجارت دریایی ایران ایفا می کند.

بندر امام خمینی که در گذشته با نام بندر شاپور شناخته می شد، اکنون یکی از بزرگ ترین بندرهای تجاری در کشور ایران محسوب می شود.
به گزارش تین نیوز ، بندر امام خمینی؛ بعد از بندر شهید رجایی بزرگ ترین بندر تجاری ایران محسوب می شود. بندر امام خمینی در حال حاضر یکی از قطب های بزرگ تجاری استان خوزستان است و سالانه صادرات و واردات بسیاری در این بندر صورت می گیرد. در بندر امام خمینی به دلیل رونق تجارت، معافیت ها و تسهیلاتی برای صاحبان کالا، بازرگانان، سرمایه گذاران و شرکت های کارگزار خدمات حمل و نقل دریایی در نظر گرفته شده است.
این بندر، همزمان با احداث راه آهن سراسری کشور در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی با دو پست اسکله چوبی ساخته شد. پس از چند سال نیز به بندر شاپور نام گرفت و سه سال بعد به مهم ترین مرکز حمل بار دریایی تبدیل شد. پس از انقلاب اسلامی و در سال ۱۳۶۱ با تصویب هیات وزیران به طور رسمی نام این بندر به نام «بندر امام خمینی» تغییر یافت.
در سال 1390 مجتمع بندری امام خمینی به یک منطقه ویژه اقتصادی تبدیل شد و با افزوده شدن اراضی مجاور به آن، مساحت آن به بالغ بر یازده هزار هکتار رسید. هم اکنون نیز بندر امام بزرگ ترین منطقه ویژه اقتصادی کشور را تشکیل می دهد و با بیش از 35 درصد از کل تجارت دریایی کشور، یکی از مهم ترین قطب های ترابری منطقه ای به شمار می رود.
◄ بندر شهید رجایی؛ قلب تپنده اقتصاد دریایی ایران
بندر امام خمینی؛ منطقه ویژه اقتصادی با امکانات تجاری متعدد برای بازرگانان
بندر امام خمینی در جنوب خوزستان، یکی از بندرهای استراتژیک کشور در امر صادرات و واردات انواع کالا به شمار می رود. این مجموعه بندری دارای ۱۴۰ کیلومتر خطوط داخلی راه آهن می باشد. و در حال حاضر بندر امام بهترین بندر کشور برای ترانشیپ کالا به کشورهای حوزه خلیج فارس محسوب می شود.
به دلیل موقعیت ممتاز جغرافیایی بندر امام خمینی، این منطقه مطمئن ترین، مناسب ترین و کوتاه ترین پل ارتباطی با کشورهای حوزه قفقاز، عراق، ترکیه و اروپای شرقی است. همچنین بسیاری از مراودات بین المللی بین امارات متحده عربی و ایران نیز در این بندر صورت می گیرد؛ بدین ترتیب درصد بسیاری از حمل بار از دبی به ایران مربوط به بندر امام خمینی می شود.
از ویژگی های اقلیمی بندر امام، قرارگیری در منطقه ای پرفراز و نشیب ساحلی است. پارک ساحلی شهرداری بندر امام خمینی از جمله تفرجگاه های خاص استان خوزستان به لحاظ موقعیت جغرافیایی و واقع شدن آن در سواحل نیلگون خلیج فارس است.
امکان بهره مندی از تجهیزات پیشرفته حمل ونقل دریایی
بندر امام خمینی با ۳۸ اسکله فعال از جمله بندرهای پیشرفته کشور ایران به شمار می رود. به منظور اجرای سریع، ایمن و اصولی عملیات حمل ونقل، پیشرفته ترین تجهیزات تخلیه و بارگیری کالا در بندر امام خمینی در نظر گرفته شده است. در این بندر بزرگ تجاری برای ایجاد بستری ایمن به منظور حمل بار، از کشتی های عظیم الجثه و با طول آبخور بسیار زیاد و تناژ حدود ۱۲۰ هزار تن استفاده می شود.
تعداد قابل توجهی از این کشتی ها نیز حامل کالاهای خطرناک نظیر گازهای متراکم، مواد نفتی و مواد پتروشیمی هستند. بندر امام، کامل ترین و کارآمدترین تجهیزات دریایی را به خدمت گرفته است و هم اکنون تعداد اسکله های آن به ۴۰ پست در طول ۷ کیلومتر می رسد.
وجود انواع مختلف جرثقیل محموله ای، لیفتراک، تاپ لیفت، کمرشکن، کفی و کشنده، لودر، تریلر، کشنده تک مستر، مینی لودر و بلدوزر نیز بخشی از تجهیزات متفرقه بندر امام هستند. تجهیزات دریایی آماده به کار و درحال استفاده در بندر امام خمینی نیز شامل چندین لایروب در شکل های هاپر ساکشن و چنگکی، شمعکوب، یدک کش، قایق، بارج، لندینگ کرافت، مولتی کت و کشتی می شوند.
این بندر به عنوان بزرگ ترین بندر ویژه اقتصادی در کشور، در حال حاضر با وسعت ۱۱ هزار هکتار و ۴۰ پست اسکله، نقش قابل توجهی در تجارت دریایی ایران ایفا می کند و با ظرفیت تخلیه و بارگیری سالانه ۶۰ میلیون تن غلات، از اصلی ترین مراکز تأمین کالاهای اساسی به شمار می رود.
سال گذشته، ۴۸ میلیون تن کالا در این بندر تخلیه و بارگیری شده که ۱۵.۵ میلیون تن آن به کالاهای اساسی اختصاص داشته و نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی کشور ایفا کرده است. این بندر توانایی پذیرش انواع کالاهای اساسی، نفتی، کانتینری، معدنی، شیمیایی و متفرقه را دارد.
در حال حاضر، ۲۱ کشتی در اسکله های مجتمع بندری پهلو گرفته اند که ۹ فروند از آن ها حامل کالاهای اساسی بوده و به طور همزمان در حال تخلیه محموله های خود هستند. موقعیت استراتژیک «بندر امام خمینی» در شمال غربی خلیج فارس و آبراه «خور موسی»، امکان پهلوگیری کشتی های اقیانوس پیما را فراهم کرده و این بندر را به یکی از مهم ترین مراکز تجاری منطقه تبدیل کرده است.
بندر امام خمینی کجاست؟
شهرهای جنوبی همیشه نماد بارز تجارت و داد و ستدهای نفتی و غیر نفتی در ایران هستند و از گذشته تا کنون این امر استوار بوده است. بنادر متعددی در قسمت های مختلف کشور به منظور ایجاد رونق اقتصادی و درامدزایی تاسیس شدند.
بندر امام خمینی در محدوده جغرافیایی شهرستان بندر ماهشهر و در جنوب غربی و بخش جلگه ای استان خوزستان قرار دارد. این بندر در فاصله 85 کیلومتری شرق آبادان، 8 کیلومتری غرب بندر ماهشهر و 90 کیلومتری شهر اهواز واقع شده است. موقعیت جغرافیایی این بندر بزرگ تجاری به گونه ای است که در شمال غربی خلیج فارس و در انتهای آبراه خور موسی (با موقعیت جغرافیایی ۳۰ درجه و ۲۵ دقیقه شمالی و ۴۹ درجه و ۵ دقیقه شرقی) دیده می شود.
بندر امام خمینی یکی از این بنادر حیاتی بشمار می رود و به دلیل همجواری با خلیج فارس، روزانه شاهد بارگیری میلیون ها تن کالا به واسطه این بندر هستیم و به واسطه آزادراه ۵ و راه آهن سراسری، با تهران در ارتباط است.
با توجه به بخش بندی های صورت گرفته، این بندر قسمتی از شهر ماهشهر محسوب می شود و اهالی ساکن در این ناحیه در یک منطقه مسکونی بزرگ معروف به سربندر، مستقر هستند.
اغلب افرادی که در این قسمت زندگی می کنند، در حوزه هایی همچون کشتیرانی، شیلات، صنایع، بازار، گمرک و پتروشیمی فعالیت دارند و درآمد آنها از این طریق تامین می شود. بیشتر ساکنین بندر امام خمینی غیربومی هستند و به دلایل مختلف، مخصوصا شغلی، به اینجا آمدند و زندگی می کنند.
برخی هم که از قدیمی های این نقطه بشمار می روند به واسطه لهجه شیرین عربی که دارند، به سرعت قابل تشخیص هستند. آنچه که باعث جذب گردشگران و یا حتی بازرگانان به این خطه از ایران شده، همجواری با دریاست.
تاریخچه بندر امام خمینی
در سال 1306، درست مصادف با زمانی که راه آهن سراسری کشور در تهران راه اندازی شد و امتداد پروژه آن به قسمت های جنوبی در دست کار بود، در قسمت شمال غربی خلیج فارس و در منتهاالیه آبراه خورموسی، 2 اسکله چوبی، احداث شد که بعد از گذشت مدتی به آن بندر شاهپور گفتند.
در عصر پهلوی به این دلیل که بیشترین واردات و صادرات تجاری از طریق بندرخرمشهر و آبادان صورت می گرفت، بندر شاپور در کانون توجه قرار نمی گرفت و از کمترین رونق در بین سایر بنادر برخوردار بود.
از این رو به دستور محمدرضا شاه پهلوی در سال 1342، هر فردی که کالای خود را از این بندر ترخیص می کرد، 40 درصد تخفیف مالیاتی شامل حالش می شد. همین موضوع، زمینه های پیشرفت و رونق اقتصادی را در این بندر فراهم کرد و توجهات به سمت آن معطوف شد.
با آغاز جنگ هفت ساله ایران و عراق، تجارت در دو بندر خرمشهر و آبادان از رونق افتاد و اداره کل هم که از بندر خرمشهر به بندر امام خمینی نقل مکان کرد، از همین رو این بندر به اصلی ترین مرکز برای صادرات و واردات اجناس تبدیل شد.
در سال 1390 این بندر از حالت عادی به یک بندر ویژه اقتصادی مهم تغییر رویه داد و همچنین زمین های مجاور به آن اضافه شدند و مساحت بندر را به 11 هزار هکتار رساندند.
همین عوامل موجب شد تا این بندر، وسیع ترین منطقه ویژه اقتصادی ایران را شکل دهد و با کسب 35 درصد از کل واردات و صادرات دریایی، تبدیل به قطب حائز اهمیت منطقه و کشور شود. با برنامه ریزی های صورت گرفته، قرار است که روند رو به رشد و توسعه این بندر همچنان ادامه داشته باشد.
معرفی بخش های مختلف
بندر امام خمینی که در ضلع شمال غربی خلیج فارس قرار داشته، توانایی ترانزیت 37 میلیون تن کالا در سال را دارد. این بندر قسمت های مختلفی را پوشش می دهد از جمله ؛
- انبارهای سر پوشیده با متراژ 522 هزار متر مربع.
- باراندازها با متراژ 2 میلیون و 100 هزار متر مربع.
- ترمینال کانتینری با 700 هزار TEU.
- 37 اسکله با طول هفت کیلومتر با عمق هر کدام 13.5 متر.
شرایط بازدید از بندر امام خمینی
برای رفتن به ماهشهر در استان خوزستان وسایل نقلیه مختلفی در دسترس است. برای بازدید از بندر امام خمینی شرایط خاصی وجود ندارد و به راحتی می توان به اسکله های این بندر رفته و از زیبایی های آن لذت برد.
از جهت شرایط جوی و آب و هوایی ماهشهر با توجه به موقعیت جغرافیایی و تاثیرپذیری از آب و هوای نیمه استوایی، اکثر اوقات گرم و مرطوب است و از اقلیم فراخشک گرم برخوردار می باشد. به مانند دیگر مناطق جنوبی خلیج فارس، میزان بارندگی در این ناحیه کم و رطوبت هوا بالا است. برای سفر به ماهشهر فصول خنک سال مثل پاییز یا اوایل بهار پیشنهاد می شود.
آدرس و نحوه دسترسی با وسایل مختلف
برای دیدن بندر امام خمینی (ره) می توان از وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس و تاکسی نیز استفاده کرد.
آدرس: استان خوزستان – شهر ماهشهر – بندر امام خمینی (ره).
ویژگی های بندر امام خمینی
- این بندر که به مهمترین بندر کشور تبدیل شده از امکانات و ویژگی های خاصی برخوردار می باشد
- از بنادری است که در مجاورت مراکز صنعتی و جمعیتی کشور قرار دارد.
- کم فاصله ترین و ایمن ترین راه مواصلاتی با کشورهای عراق، ترکیه، حوزه قفقاز و اروپای شرقی.
- برخورداری از عوامل بالقوه درخور پسکرانه ای، جاده ای، ریلی و هوایی.
- پیوند به شبکه راه های مهم ترانزیتی و راه آهن سراسری کشور.
- همسایگی با فرودگاه های بندر ماهشهر، آبادان و اهواز.
- بهترین بندر حال حاضر کشور برای ترانشیپ کالا به کشورهای حوزه خلیج فارس.
- بهره مندی از ویژگی های بالقوه جهت پیشرفت صادرات دوباره کالا.
- تاثیرگذاری در اقتصاد ملی و داد و ستد بین المللی به عنوان دومین بندر حیاتی کشور.
- برخورداری از ترمینال های ویژه، کانتینری، عمومی، فراورده های نفتی و مواد معدنی.
- توانایی در خالی کردن و بارگیری کشتی های کانتینری پست پاناماکس (نسل چهارم) و کشتی های با گنجایش 150.000 هزار تن.
- برخورداری از عدوات توسعه یافته بندری و دریایی جهت عرضه سرویس ها در اولین فرصت به صورت ایمن به کشتی ها.
- استفاده از سیستم تک پنجره (Single Window)با هدف عرضه بهترین خدمات به صورت معطوف به متقاضیان.
- دارا بودن سیستم مدیریت واحد (IMS)، سیستم بین المللی امنیت اطلاعات (ISMS).
- سیستم پرداخت الکترونیک به کمک سیستم PSPOS.
- دارا بودن سامانه هوشمند حواله الکترونیکی کامیون (ETT).
شرکت های مستقر در منطقه ویژه پتروشیمی بندر امام خمینی
شرکت پتروشیمی بندر امام
شرکت پتروشیمی رازی
شرکت پتروشیمی مارون
شرکت پتروشیمی خوزستان
شرکت پتروشیمی فن آوران
شرکت پتروشیمی اروند
شرکت پتروشیمی کارون
شرکت پتروکیمیای ابن سینا
شرکت ره آوران فنون پتروشیمی
شرکت پایانه ها و مخازن پتروشیمی
شرکت پتروشیمی امیرکبیر
شرکت پتروشیمی تند گویان
شرکت پتروشیمی فجر انرژی خلیج فارس
شرکت پتروشیمی بوعلی سینا
شرکت پتروشیمی لاله
شرکت پتروشیمی غدیر
شرکت پتروشیمی شیمی بافت
شرکت پتروشیمی نوید زرشیمی
شرکت پتروشیمی شهید رسولی
شرکت پتروشیمی رجال
شرکت آریا فسفریک جنوب
شرکت پتروشیمی تخت جمشید
شرکت پتروشیمی سلمان فارسی
شرکت پتروشیمی سراج گستران رجال
طرح های جدید شرکت های پتروشیمی[۶]
شرکت های میان دستی و پایین دستی صنایع پتروشیمی
شرکت سرمایه گذاری تدبیرگران اقتصاد اوراسیا
اداره کل بنادر و دریانوردی خوزستان (بندر امام خمینی)
شرکت لوله سازی ماهشهر
شرکت شیلات بندرامام
شرکت گمرک بندر امام
اسکله فولاد خوزستان
جاذبه های گردشگری بندر امام خمینی
وقتی بحث مناطق دیدنی بندر امام خمینی نباید توقع چندانی از جاذبه های گردشگری مدرن و آنچنانی داشته باشید، اما در نقطه مقابل سواحل دیدنی خلیج فارس و تعداد سی و پنج اسکله دیدنی این بندر در بین گردشگران بسیار محبوب است. بندر امام خمینی در گذشته با نام بندر شاه پور تاریخ وسیعی را سپری کرده است، طول این بندر با گسترش صنایع دریانوردی به هفت کیلومتر می رسد که پس از بندر شهید رجایی، دومین بندر بزرگ ایران است.
خود بندر امام خمینی به طور کلی با آب و هوای گرم و خشک همه روزهای سال دمای آن بالاتر از ۵ درجه سانتیگراد است، بهترین زمان سفر به این محدوده نیمه دوم سال می باشد و نزدیک ترین شهر به آن بندر ماهشهر در ۱ کیلومتری قرار دارد، این بندر از نواحی شرقی به شهرستان آبادان، از شمال به اهواز و از جنوب به خلیج فارس راه پیدا می کند و در مجموع در طول با میلیون تن اجناس و کالاهای وارداتی و صادراتی از مهم ترین شاهراه های دریایی کشور بشمار می رود.
بندر امام خمینی
بندر امام خمینی از جمله بنادر با ۳۸ اسکله فعال است. این بندر یکی از بزرگترین بنادر تجاری ایران است که کار حمل و نقل صادرات را برعهده دارد. همانطور که قبل تر اشاره شد این بندر بزرگترین و مهم ترین پایانه تجاری دریایی ایران است.
پارک ساحلی شهرداری از جاهای دیدنی بندر امام خمینی
از جاهای دیدنی بندر امام خمینی پارک ساحلی شهرداری بندرامام خمینی(ره) از جمله تفرجگاه های خاص استان خوزستان به لحاظ موقعیت جغرافیایی و واقع شدن آن در سواحل نیگلون خلیج فارس است که این امر یکی از مهمترین امتیازات این پارک نیز محسوب می شود.
این پارک شامل بخش ها، تجهیزات و امکاناتی از قبیل مینی پارک، زمین فوتبال ساحلی، زمین والیبال ساحلی، کشتی صبا، دریاچه و وجود جت اسکی ها، تونل تفریحی، آلاچیق ها، آبنماها، بوفه های فروش، سیستم صوتی، مجهز به wifi، سرویس های بهداشتی، درخت ها و درختچه های خاص منطقه، وسایل بازی و ست های ورزشی، روشنایی مناسب و نشیمن گاه ها و صندلی می باشد که با ساحل سازی ماسه ای، اجرای کفپوش و جدول گذاری، فضایی کاملاً امن و آرام و لحظاتی شیرین و به یاد ماندنی و خاطراتی خوش را برای همه عزیزان، بویژه در ایام نوروز برای هموطنان عزیز فراهم می سازد.
از جاهای دیدنی بندر امام خمینی جزیره قبر ناخدا زیستگاه گونه های جانوری متنوعی همچون پرستوی دریایی سفید، لاک پشت، سوسمار و… است. قبر ناخدا از جزیرههای غیر مسکونی ایرانی در خلیج فارس است و محل تخمگذاری پرستوهای دریایی است. این جزیره از جزایر غیر مسکونی ایرانی خلیج فارس است و در دهانهٔ خور موسی قرار دارد.در شمال خورموسی واقع در بندر ماهشهر و در دهانه این خور سه جزیره بونه، دارا و قبر ناخدا قرار دارد.
مساحت جزیره قبر ناخدا در زمان مد ۲.۴ هکتار است ولی در زمان جزر پشته های شنی وسیعی از آب بیرون می آیند و به آن متصل می شوند که مساحت آن را تا چندین صد هکتار افزایش می دهند.این جزیره از جاذبه های بندرماهشهر،با اینکه کاملاً مسطح است و بخش مرکزی این جزیره را گیاهان مختلف تشکیل می دهند ، آب شیرین در آن یافت نمی شود و به هیچ وجه قابلیت مسکونی ندارد.
وجه تسمیه
انتخاب نام این جزیره به زمان های بسیار دور بر میگردد. به نقل از اهالی بومی ساکن بندر ماهشهر، در دورانی که برای دریا پیمایی از کشتی های پارویی دستی استفاده میشد، ناخدایی ناشناس به همراه خانواده خود در آب های نیلگون خلیج فارس راهی سفر بود که تنها دخترش به بیماری سختی مبتلا شد و به علت عدم دسترسی به طبیب معالج و طولانی بودن راه برگشت، در بین راه در این جزیره لنگر انداختند و جسم مرده دخترک را به خاک سپردند. در واقع جسم دختر ناخدا در این جزیره دفن شده است نه خود ناخدا.
پیشینه تاریخی
بعضی از مردم محلی ضمن تأیید وجود قبر ناخدایی که امکان انتقال او به ساحل ماهشهر در زمان فوتش وجود نداشت، به ریشه های تاریخی این جزیره نیز اشاره می کنند و معتقدند در زمان سلسله هخامنشیان سواحل خوزستان با امروز کاملاً متفاوت بوده و جزیره قبر ناخدا در آن زمان جزیره نبود بلکه چسبیده به خاک اصلی بوده و بهترین موقعیت را برای ساختن بندر و تأسیسات مربوطه داشته است.به همین دلیل احتمالا زیر خاک جزیره قبر ناخدا، تأسیسات بندری و شهری و کشتی سازی هخامنشی وجود دارد.
برای رفتن به این جزیره باید به ماهشهر رفته با کرایه یک قایق موتوری و طی کردن یک مسیر دریایی به مدت یک ساعت و نیم می توان به این جزیره رسید.