رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت هفتم

یک مسئله اخلاقی آزاردهنده در بازار حمل و نقل هوایی ایران که رقابت کمی در آن وجود دارد و همچنین طرف عرضه به مراتب پایین تر از سطح تقاضای بالفعل است، اخلاق قیمت گذاری است تا شرکت های هواپیمایی گاهی قیمت ها را آنقدر بالا نبرند و اعتماد عمومی را زیر پا نگذارند؟

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت اول

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت دوم

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت سوم

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت چهارم

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی | قسمت پنجم

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت ششم

نگرانی‌ها در مورد قیمت‌گذاری های انحصاری در فرودگاه‌های بزرگ و انواع عوارض فرودگاهی و ناوبری هوایی نیز رایج است که فرودگاه‌ها در قیمت گذاری یکطرفه و رقابت غیرقابل نفوذ به صورت غارتگرانه و سرگردنه Fortress hubs با مشتریان محبوس خود اعم از شرکت های هواپیمایی، مسافران و تردد کنندگان رفتار نمایند.

موارد تبانی ضمنی Implicit collusion نیز به صورت فراوان در تجربیات بین المللی وجود دارند و می تواند در کشور ما هم با توجه به کمبود ناوگان هوایی با شدت بیشتری رخ دهد، به نحوی که شرکت های هواپیمایی به طور موثری به یکدیگر در مورد تمایل خود برای افزایش کرایه ها یا کاهش عامدانه و هماهنگ شده سطح عرضه صندلی های پروازی به بازارهای مبدا-مقصدی مشخص سیگنال دهند و این هماهنگی ها را در مجامع یا انجمن های صنفی خود تنظیم می کنند یا از طریق طرف های ثالثی مانند رسانه های خبری و اجتماعی، پرداخت وجوه رشوه ای به کارشناسان تاثیرگذار Influencer و مطرح Celebrity یا رایزنی با نهادهای دولتی، رگولاتور سازمان هواپیمایی کشوری را جهت افزایش تحمیلی نرخ کرایه ها یا حفظ و گسترش با چنگ و دندان میزان یارانه ها و امتیازهای دریافتی خود دائما تحت فشار مستمر قرار دهند و هزینه های ناکارآمدی و اداره گران شرکت های خود را به دلیل مدیریت سرسپرده و ریموتی مدیران معلوم الحال از مردم بی دفاع مطالبه نمایند به جای آنکه در برابر مدیریت تخصصی و مستقل اشخاص توانمند تسلیم شده و آن را بپذیرند. (از جمله تحقیقات وزارت دادگستری (DOJ) ایالات متحده در سال 2015 و اتفاقات شرم آور آن که منجر به بدبینی عمومی در مورد شیوه های قیمت گذاری شرکت های هواپیمایی گردید و تحقیق و تفحص های مفصل و خوبی هم انجام و منتشر شد (پرز 2015) در مورد اینکه خطوط هوایی برای محدود کردن عرضه خدمات هوایی دست به تبانی می زدند و در نتیجه قیمت را بالا می برند و مشخص شد شرکت های هواپیمایی با بحث و گفتگوها در انجمن های صنفی خود کاهش تعداد صندلی های ارائه شده در بازارهای خاص یا زمین گیری عامدانه هواپیماها را با هم تبانی می کردند.)

به دلیل همین نگرانی ها در مورد شیوه های قیمت گذاری، با پیگیری های معاون هوانوردی وزارت حمل و نقل ایالات متحده (که جای خالی اش اتفاقا این روزها خیلی بیشتر در ساختار وزارت راه و شهر سازی ما هم احساس می شود و نمود پیامدهای خلاء نبود این معاونت تخصصی هوانوردی در وزارت راه کاملا محسوس است. مراجعه به https://www.transportation.gov/policy/assistant-secretary-aviation-international-affairs) دستورالعمل های ضد انحصار برای شرکت های هواپیمایی تنظیم شد. تا جایی که این استانداردها تصریح کرده اند شرکت‌های هواپیمایی می بایست حتی از ارائه پاداش‌های پرواز مکرر(موسوم به مایلژ) به عنوان وسیله‌ای برای رفتار کارتل ‌مانند خودداری کنند.(کاری که هم اکنون در سوپر اپلیکیشن ها و OTAs ها در کشور ما جریان معمول دارند.)

پس از طی تجربیات طولانی، دولت فدرال ایالات متحده به این جمع بندی و نتیجه رسید به جای بر تمرکز برکنترل بازار، تمرکز بیشتری روی اطمینان از افشای صحیح هزینه‌ها و گزارش آن در قالب استانداردهای واحد داشته باشد.

سازمان هواپیمایی کشوری ایران هم به جای کنترل بسیار وسیع و سخت قیمت ها در بازار پراکنده حمل و نقل هوایی کشور با بضاعت بسیار محدود کارشناسی و نظارتش بهتر است بر کنترل گلوگاهی افشای صحیح و شفاف هزینه ها در شرکت های هواپیمایی بر اساس قوانین و الزامات اخلاقی تاکید داشته باشد.