بودجه سنتی تهران در پایان راه

تین نیوز | بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» از تدارك بودجه 17400 میلیارد تومانی برای كلان‌شهر تهران حكایت دارد
دنیای اقتصاد: بودجه سال آینده تهران تحت‌تاثیر دو رویداد در اقتصاد شهر، باید از مسیر «سنتی» فاصله بگیرد و متفاوت تدوین شود. «ركود» شدید فعالیت‌‌های ساختمانی و اصلاح ضوابط «طرح‌ تفصیلی» طی ماه‌های اخیر، روند كسب درآمدهای اتفاقی و ناپایدار در شهرداری را تحت‌الشعاع قرار داده و باعث افزایش ریسك تامین‌مالی تهران از محل انواع عوارض ساخت‌وساز شده است. مدیریت ‌شهری با پیش‌بینی تداوم وضعیت فعلی، در نظر دارد بودجه 94 پایتخت را با حداقل رشد ریالی و در عین حال «واقعی و احتیاطی» تنظیم كند. سه گزینه برای سقف بودجه شهرداری مطرح است.
 
 شهرداری تهران طبق برنامه‌ 5ساله‌ای كه پارسال در شورای شهر به تصویب رسید، اجازه دارد بودجه94 اداره پایتخت را 12درصد نسبت به رقم امسال افزایش دهد و در حدود 17900 میلیارد تومان طراحی كند اما تنگنای موجود در «مالیه تهران» كه به‌خاطر ركود شدید ساخت‌وساز در سال جاری و افت قابل‌توجه درآمد اتفاقی شهرداری از محل انواع عوارض‌ ساختمانی، به وجود آمده است مدیریت‌شهری را بر آن داشته به‌ناچار «رشد تك‌رقمی» برای منابع مالی سال آینده پایتخت در نظر بگیرد. این اجبار باعث خواهد شد شیوه سنتی تامین مالی در شهرداری با قطع وابستگی به درآمدهای ناپایدار و اتفاقی به سمت درآمدهای جدید و البته پایدار تغییر پیدا کند.
 
بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» در آستانه ارائه لایحه بودجه سال94 شهرداری تهران به صحن شورای شهر، نشان می‌دهد: هم‌اكنون در مجموعه مدیریت شهری، سه گزینه 16400 میلیارد، 17400 میلیارد و 17900 میلیارد تومان برای تعیین ظرفیت بودجه سال آینده پایتخت مدنظر است كه تا این لحظه، مجموعه شورا و شهرداری، بر گزینه میانی كه حداكثر 9درصد نسبت به بودجه امسال بیشتر است، اجماع كرده‌‌اند. به این ترتیب، شهرداری تهران بعد از حداقل سه سال اوضاع مناسب درآمدی و در حالی كه بودجه93 خود را با 14درصد افزایش نسبت به بودجه سال92 بسته بود، مجبور به كاهش سرعت در آزادراه «كسب‌درآمد» شده است. گمانه‌زنی‌ها حتی حكایت از احتمال عدم ارائه «متمم» بودجه سال93 در هفته‌های آتی دارد.  شهرداری در دو سه سال اخیر به واسطه اول «رونق ساخت‌وساز» و دوم «مجوزهایی كه در كمیسیون ماده5 برای برج‌سازها از بابت تغییركاربری و تراكم‌اضافی صادر می‌شد»، بهترین دوران مالیه شهر را پشت‌سر گذاشت.
اما در حال‌حاضر نه خبری از ترافیك بسازوبفروشی است و نه امكانی برای دورزدن ضوابط طرح تفصیلی. در شرایط فعلی، مطابق آنچه رئیس كمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر اعلام كرده، با توجه به احتمال سرایت ركود مسكن به سال آینده و در نتیجه حفظ وضع موجود در سال94، قرار است بودجه جدید شهرداری تهران با نگاه «واقعی و احتیاطی» تدوین شود.
 
 دو دیدگاه در شورا
چراغ سبز شورای‌شهر تهران طی این سال‌ها برای تصویب متمم‌هایی كه شهرداری در نیمه‌دوم هر سال ارائه می‌كرد تا بتواند افزایش درآمد‌های خود را – بیش‌از سقف مصوب بودجه‌ سالانه- ازطریق ایجاد یكسری محل‌های هزینه‌ای جدید موجه كند یا به تعبیر دیگر اضافه درآمدهای خود را قانونی کند، هنوز برای سال 93 روشن نشده و شاید به‌خاطر آنچه «دست نیافتن به درآمد اضافی در سال جاری» عنوان می‌شود، اصلا نیازی به این مجوز شورا حداقل برای امسال وجود نداشته باشد.
به گزارش «دنیای اقتصاد» شهرداری تهران برخلاف سال‌های گذشته که در اوایل فصل زمستان به دلیل تحقق درآمدها بیش از سقف پیش‌بینی شده در بودجه سالانه به ارائه متمم بودجه به‌منظور کسب مجوز برای اضافه هزینه‌های خود اقدام می‌کرد؛ تاکنون برای ارائه متمم بودجه 93 اقدامی نکرده است. برخی از کارشناسان شهری می‌گویند ممکن است این عدم تمایل به معنای بروز گسترده آثار منفی رکود ساخت‌وساز بر بودجه شهرداری تهران و ناکامی در تحقق درآمد اضافه‌تر از سقف بودجه 15 هزار و 845 میلیارد تومانی امسال باشد. علاوه بر این شهرداری تهران در روزهای آتی موظف به ارائه لایحه پیشنهادی بودجه سال 94 به پارلمان محلی پایتخت نیز هست.
از سال گذشته شورای شهر تهران با تصویب احكام درآمدی در لایحه برنامه پنج ساله شهرداری، منابع مالی مجاز برای اداره شهر تهران را بدون ملاحظه‌هایی كه هم‌اكنون نسبت به وضعیت شهرسازی و كسب درآمدهای ناشی از عوارض ساخت‌وساز توسط شهرداری مطرح است، تعیین و تصویب كرد. براساس برنامه پنج ساله دوم، شهرداری تهران در فاصله سال‌های 93 تا 97 اجازه دارد در مجموع 102 هزار میلیارد تومان درآمد كسب كند؛ به طوری كه 15 هزار میلیارد تومان آن برای سال جاری تعیین شده و در سال‌های بعد بین 8 تا حداكثر 12 درصد به سقف بودجه افزوده می‌شود. تعیین نرخ رشد 12درصدی برای بودجه‌ سالانه شهرداری ‌تهران با توجه به تورم بالای 20درصد در كل‌ كشور و قطعا بیش از آن در تهران نشان می‌دهد آنچه در قالب منابع ‌درآمدی در برنامه پنج ساله گنجانده شده كف‌ درآمدهای قابل ‌وصول محسوب می‌شود. برمبنای این برنامه سقف پیش‌بینی شده برای بودجه سال 94، شهرداری تهران حدود 17 هزار و 900 میلیارد تومان است؛ اما هم‌اکنون برای تایید این رقم در شورای شهر تهران دو دیدگاه به‌وجود آمده است: برخی از اعضای شورای شهر تهران معتقد هستند شهرداری تهران باید سقف بودجه سال آینده خود را معادل رقم پیش‌بینی شده در برنامه پنج ساله شهرداری تهران قرار دهد. با این حال برخی دیگر از اعضای شورای شهر تهران با لحاظ پارامترهایی همچون احتمال ادامه رکود مسکن، کمبود منابع مالی دولت، احتمال تصویب لایحه درآمدهای پایدار و... معتقدند: رقم بودجه سال 94 نیز باید در حدود بودجه سال 93 شهرداری تعیین شود تا از این طریق شهرداری تهران بتواند در دخل و خرج خود الگوی اقتصاد مقاومتی را رعایت کند. سایه این سه پارامتر در شرایطی بر بودجه 94 سنگینی می‌کند که 57 درصد بودجه امسال شهر تهران به انواع عوارض ساخت‌وساز وابسته بود. بنابراین ناپایداری درآمدی تا این حد باعث شده پارلمان محلی پایتخت محتاطانه برای بررسی بودجه سال آینده قدم بردارد. سخنگوی شورای شهر تهران در تشریح این دو دیدگاه درخصوص نحوه تنظیم بودجه سال 94 شهرداری تهران عنوان کرده یکی از دیدگاه‌ها این است که رقم بودجه سال آینده شهرداری تهران براساس برنامه پنج‌ساله به تصویب برسد و دیدگاه دیگر آن است که با توجه به وضعیت کنونی اقتصاد کلان کشور، سقف اعتبارات پروژه‌های عمرانی حفظ شود و در سایر ردیف‌ها یا افزایش نداشته باشد یا محدودیت‌هایی ایجاد شود. رضا تقی پور سخنگوی شورای شهر تهران پیش‌تر اعلام کرده بود که اولویت‌های بودجه شهرداری در سال 94 تکمیل خطوط باقیمانده مترو خواهد بود.
 
 سوال از شهرداری
رحمت‌الله حافظی رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران یکی از اعضایی است که نه تنها افزایش رقم بودجه شهرداری تهران در سال 94 را نسبت به سال جاری مناسب نمی‌داند، بلکه معتقد است سقف بودجه سال 94 شهر تهران باید حداقل 10 درصد نسبت به سال جاری کاهش یابد.
او درباره احتمال ارائه شدن یا نشدن متمم بودجه 93 به «دنیای اقتصاد» گفت: متمم بودجه وقتی ارائه می‌شود که یک دستگاه اجرایی از سقف بودجه پیش‌بینی شده فراتر رود و برای آنکه بتواند جلوه‌های قانونی را برای هزینه کرد منابع خود فراهم کند متمم بودجه ارائه می‌دهد.
او ادامه داد: بر حسب اطلاعاتی که من دارم به نظر می‌رسد 100 درصد بودجه پیش‌بینی شده برای سال 93 در حال تحقق است و این احتمال وجود دارد که در روزهای پایان سال شهرداری ملزم به ارائه متمم شود. از این رو شهرداری در حال ایجاد فضایی برای تهیه متمم و ارسال آن به شورای شهر تهران است. این عضو شورای شهر تهران درباره رقم احتمالی بودجه 94 شهرداری تهران اظهار کرد: ببینید اگر این پیش فرض را داشته باشیم که شرایط اقتصادی سال 94 مشابه سال جاری پیش رود یعنی وضعیت بدتر نشود در این شرایط بازهم بودجه سال جاری این ظرفیت را دارد که حداقل 10 درصد نسبت به سال 93 کمتر باشد. او با بیان اینکه شورای شهر چندان به دنبال ایجاد محدودیت برای شهرداری نیست، تاکید کرد: به نظر می‌رسد 10 درصد کاهش نسبت به سال 93 و با احتساب تورمی که در سال 94 خواهیم داشت بازهم پاسخگوی نیازهای شهر تهران خواهد بود و می‌شود شهر تهران را با همین کیفیت فعلی مدیریت کرد؛ بدون آنکه خللی در خدماتی که به شهروندان ارائه می‌شود، ایجاد شود.  
حافظی با طرح این سوال که آقای شهردار جایگاه اقتصاد مقاومتی در مجموعه شما کجاست، گفت: نباید فقط شعار دهیم باید در عمل هم نشان دهیم اقتصاد مقاومتی در چارچوب‌های فکری ما اهمیت دارد و در عمل به آن توجه می‌کنیم. علاوه بر این کاهش ریخت‌وپاش‌ها و منابعی که هدر می‌رود هم باید یکی از سیاست‌های اصلی در بودجه سال 94 باشد. از این منظر می‌توان حداقل با 10 درصد کاهش هزینه‌ها شهر را با همین کیفیت اداره کرد.
او اضافه کرد: هر چند من اعتقاد دارم اگر این کاهش را تا سطح 25 درصد هم اعمال کنیم باز می‌توان شهر را با همین کیفیت اداره کرد.
 
 پیش‌بینی رقم بودجه 94
در این میان رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران «واقعی» بسته شدن بودجه سال جاری را یکی از دلایل عدم ارائه متمم بودجه تاکنون عنوان کرد و به «دنیای اقتصاد» گفت: ممکن است شهرداری تهران امسال به اصلاحیه بودجه نیاز داشته باشد؛ به این معنی که ممکن است شهرداری نیاز به مجوزی ازشورا داشته باشد که منابع تعیین شده در یک ردیف بودجه‌ای را در جای دیگر هزینه کند.
علیرضا دبیر، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران با تاکید براینکه بودجه سال 93 شهرداری تهران به شکل واقعی بسته شد، اظهار کرد: پیش از این در سال‌های گذشته بودجه شهرداری تهران به شکل کاملا انقباضی بسته می‌شد و وقتی شهرداری اضافه درآمد داشت از شورا مجوز متمم بودجه دریافت می‌کرد؛ اما امسال بودجه به شکل واقعی دیده شد تا نیازی به دوباره کاری و دریافت متمم وجود نداشته باشد.
او با اشاره به نزدیک بودن زمان ارائه لایحه پیشنهادی بودجه سال 94 شهرداری تهران به شورای شهر افزود: باید بودجه سال آینده شهرداری به شکل واقعی دیده شود؛ بنابراین نیاز به بررسی همه جانبه در شورا دارد. در برنامه پنج ساله شهرداری تهران سقف بودجه سال آینده شهرداری رقم 17 هزار و 900 میلیارد تومان پیش بینی شده است؛ اما پیش بینی من این است که پیشنهاد شهرداری تهران برای بودجه 94 بین 17 هزار و 400 تا 17 هزار و 500 میلیارد تومان باشد.
این عضو شورای شهر تهران در پاسخ به این سوال «دنیای اقتصاد» که آیا شهرداری با کم کردن سقف بودجه پیش بینی شده در برنامه پنج ساله برای سال آینده نگاه احتیاطی دارد، تصریح کرد: به نوعی شهرداری تصمیم دارد که با نگاه احتیاطی برای سال آینده بودجه سال 94 را ببندد.