توهم صادراتی مسوولان

وبلاگ سید حمید حسینی-سال گذشته که دولت از مثبت شدن تراز تجاری و افزایش صادرات غیر‌نفتی کشور خوشحال بود، فکرش را هم نمی‌کرد که سال بعد اوضاع جور دیگری رقم بخورد. اما همانطور که کارشناسان هشدار داده بودند، دستکاری آمار صادراتی و جابه جا کردن کالاها در گروه‌های مختلف نمی‌تواند حقیقت ماجرا را تغییر دهد و اوضاع صادرات را با بهبود مواجه کند بلکه تنها بیان واقعیت را به تاخیر می‌اندازد.

با وجود اینکه تراز تجاری کشور تا فروردین‌ماه مثبت بود اما آمار تجارت خارجی چهار‌ماهه اول سال از کاهش قابل توجه صادرات غیر‌نفتی و همچنین تراز تجاری منفی حکایت داشت. این در حالی است که این روزها باید آمار پنج‌ماهه تجارت خارجی توسط گمرک اعلام شود اما حتی اگر آمار، شرایط صادرات را خوب جلوه دهد، واقعیت تغییر نخواهد کرد، چرا که به گفته رییس کنفدراسیون صادرات ایران برای بهبود صادرات، باید پنج اولویت واقعی‌سازی نرخ ارز، منطقی شدن نرخ تسهیلات بانکی، ساماندهی وضعیت حمل‌ونقل، احیای ارتباطات بانکی با سایر کشورها و ارائه بسته‌های حمایتی در صدر برنامه‌های دولت قرار گیرد. در غیر این صورت با توجه به اینکه دولت پول چندانی در بساط ندارد و همچنین بودجه محدودی را برای صادرات در نظر گرفته است‌، از این پس شرایط صادرات وخیم‌تر نیز خواهد شد.

بر همین اساس علاوه بر اینکه 120 میلیارد دلار صادرات غیر‌نفتی در برنامه ششم توسعه بیان شده است، دولت نیز افزایش 25 درصدی صادرات غیر‌نفتی تا پایان سال 96 را در دستور کار قرار داده است؛ همانطور که محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت دولت گذشته در خرداد‌ماه امسال، شاه بیت توسعه صنعتی کشور را صادرات برشمرد و از برنامه‌ریزی برای افزایش 25 درصدی صادرات غیرنفتی تا پایان سال خبر داد.

با توجه به آمار مربوط به صادرات غیر نفتی در سال 95 که حدود 43 میلیارد و 930 میلیون دلار بود، بنابراین طبق این هدفگذاری، باید تا شش ماه دیگر به صادرات 55 میلیارد دلاری دست پیدا کنیم در حالی که به گفته کارشناسان، باز هم از دستیابی به این آمار عقب خواهیم ماند چرا که موانع پیش روی صادرکنندگان هنوز به قوت خودش باقی است. از این رو همانطور که سال گذشته وعده صادراتی 68 میلیارد دلاری نعمت‌زاده محقق نشد، امسال نیز بعید نیست که دچار عقب ماندگی صادراتی شویم.

حمیدرضا صالحی، عضو کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی تهران در مورد آمارهای هدف‌گذاری شده برای صادرات، گفت: مبحث صادرات در کشور ما دارای چندین مشکل بنیادی است که تا وقتی حل نشود، ارائه اعداد و ارقام از پیش تعیین شده چندان فایده‌ای ندارد و شاید نتوانیم به آنها دست پیدا کنیم.

همچنین حمید حسینی، دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق درباره اینکه آیا رشد 25 درصدی صادرات غیر‌نفتی تا پایان سال محقق خواهد شد یا خیر، گفت: اگرچه صادرات غیر‌نفتی کشور در چهار ماهه اول سال کاهش قابل توجهی داشته اما صادرات ایران به عراق با رشد 5/6 درصدی روبه‌رو شده است یا به عنوان مثال آمارها نشان‌دهنده افزایش 69 درصدی حجم صادرات ایران به نیجریه در چهار ماهه اول سال 96 در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته است.