طهران چگونه تهران شد؟
تا پیش از دی ماه سال ۹۳ و کشف اسکلت یک انسان در محله مولوی که متعلق به ۷ هزار سال پیش می شد، گمانه زنی ها مبنی بر این بود که سابقه سکونت در تهران به ۳ هزار سال پیش باز می گردد.
تا پیش از دی ماه سال ۹۳ و کشف اسکلت یک انسان در محله مولوی که متعلق به ۷ هزار سال پیش می شد، گمانه زنی ها مبنی بر این بود که سابقه سکونت در تهران به ۳ هزار سال پیش باز می گردد.
به گزارش تین نیوز به نقل از برنا، نه تنها تهران بلکه همه آنچه امروز مظاهر و نماد های تمدن جدید به حساب می آیند و تهران نیز از آن ها برخوردار است سابقه طولانی ندارند، اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید پایتخت چگونه شکل گرفته و چه داستان هایی را در دل خود دارد.
واقعیت تاریخی این است که هم در ایران و هم در جهان کمتر پایتختی وجود دارد که عمری به کوتاهی تهران داشته باشد، این شهر در قیاس با بسیاری از شهر های کهنسال ایران، شهر نسبتا جوانی است، نهالی است که خیلی زود رشد کرده و هرس هم نشده است.
تا پیش از دی ماه سال ۹۳ و کشف اسکلت یک انسان در محله مولوی که متعلق به ۷ هزار سال پیش می شد، گمانه زنی ها مبنی بر این بود که سابقه سکونت در تهران به ۳ هزار سال پیش باز می گردد، اما بقایای اسکلت یک زن در حفاری فاضلاب یک واحد شخصی تمام این حدس و گمان ها را به هم ریخت.
شهری با قدمت ۷ هزار سال
حرف و حدیث ها در مورد اسکلت پیدا شده و اینکه نشان می داد تهران قدمتی ۷ هزار ساله دارد، ادامه داشت، اما هیچ گاه به تأیید نرسید و هیچ حرفی هم از سفال های به دست آمده در بازار صندوق سازان تهران به میان نیامد تا اینکه پس از مدتی، قدیر افروند باستان شناس و پژوهشگر با اعلام نتایج بررسی روی سفال هایی که از بازار صندوق سازان تهران کشف شده بود ادعا کرد که تاریخ تهران ۷ هزار ساله است.
تهران تا زمان مغولان از قریه های نه چندان معتبر ری به فاصله یک فرسنگی محسوب می شد که بعد از ویرانی ری توسط مغولان، این قریه با مهاجرت ساکنان آواره ری کم کم رو به رشد نهاد و به جمعیت و وسعت آن اضافه شد، تا جایی که در دوره تیموریان به شکل یک شهرک در میان باغ ها در آمد.
بنا به تعریف پروین گنابادی صاحب کتاب عجایب البلدان، ساکنان اولیه این ده در خانه های زیر زمینی و سرداب مانند زندگی می کردند تا از شدت گرما در امان باشند و هنگام حمله دشمن، به خانه های تحتانی پناه می بردند و هر قدر محاصره آن به طول می انجامید، به واسطه آذوقه فراوانی که از راه احتیاط در طول سال ذخیره می کردند بیرون آوردن آن ها از خانه هایشان برای مهاجمان امکان پذیر نبود.
سالی که تهران رسماً پایتخت شد
تهران در زمان شاه طهماسب اول شکل روستایی خود را از دست داد، در سال ۹۴۴ هجری قمری شاه طهماسب دستور داد تا در اطراف شهر بارویی با ۱۱۴ برج به تعداد سوره های قرآن ساخته شود و ۴ پل و ۴ دروازه برای آن ایجاد کرد که دروازه شمیران در شمال شرقی (ابتدای خیابان امیرکبیر فعلی)، دروازه دولاب در جنوب شرقی (خیابان ری فعلی)، دروازه شاه عبدالعظیم در جنوب (خیابان مولوی فعلی) و دروازه قزوین در جنوب غربی (میدان وحدت اسلامی ـ شاپور فعلی) از آن زمان به یادگار مانده است.
سرانجام آقا محمدخان در سال ۱۲۰۰ هجری قمری که مصادف با عید نوروز بود در تهران به تخت پادشاهی نشست و از آن تاریخ تهران رسماً پایتخت شد، مسجد جامع تهران، مسجد شاه و مسجد سلطانی در این زمان ساخته شد و به تدریج بازار گسترش پیدا کرد، در این دوره جمعیت تهران بین ۴۰ تا ۵۰ هزار نفر تخمین زده شده و محله ارگ، چاله میدان، بازار، سنگلج و عودلاجان از محله های مهم تهران شناخته می شدند.
در عهد ناصرالدین شاه به علت افزایش زیاد جمعیت و محدودیت های موجود، دیوار های طهماسبی ویران و دیوار های جدید در فاصله ای طولانی تر احداث شد.
آغاز نوسازی پایتخت
در این زمان تهران دارای ۱۲ دروازه همچون دروازه دولت ، یوسف آباد، دروازه شمیران ، دروازه دوشان تپه ، دروازه دولاب ، دروازه خراسان ، دروازه حضرت عبدالعظیم ، دروازه غار ، دروازه گمرک، دروازه قزوین ، دروازه باغ شاه ، دروازه خانی آباد شد، از این تعداد تنها دروازه باغ شاه، دروازه قزوین و دروازه گمرک در محدوده منطقه ۱۲ فعلی قرار نداشتند.
در بیستمین سال سلطنت ناصرالدین شاه تغییرات زیادی در ساختار پایتخت به وجود آمد و مراسم آغاز نوسازی پایتخت با تشریفات خاصی برگزار و از همان روز هم تهران «دارالخلافه ناصری» نامیده شد، از دیگر آثار این عهد می توان به «قصر عشرت آباد»، «قصر یاقوت»، «قصر سلطنت آباد» و «قصر امیریه» اشاره کرد.
بعد از ناصرالدین شاه تهران توسعه چندانی پیدا نکرد تا اینکه در زمان حکومت پهلوی اول تصمیم گرفته شد تهران مثل شهر های مدرن اروپایی توسعه پیدا کند، دیوار ها و دروازه ها از بین رفت و به جای آن خیابان ها و میدان های جدید احداث شد و به همین جهت تغییرات زیادی در شهر به وجود آمد، اما تغییرات اساسی در پایتخت از سال ۱۳۰۰ به بعد با از بین رفتن خندق ها و دروازه ها و احداث ساختمان ها و تأسیس بانک ملی، وزارت امور خارجه، شهربانی، ایستگاه راه آهن ، دانشگاه تهران و چند بیمارستان مربوط به این دوره است.
چرا تهران مهاجرپذیر شد؟
درسال ۱۳۲۰ و با حمله متفقین به تهران، آشوب و جنگ و نا امنی گریبان پایتخت را گرفت و نبود امنیت در شهرستان ها باعث شد تا بسیاری از مردم به سمت تهران مهاجرت کنند و همین امر باعث گستردگی بی قاعده این شهر شهر شد.
بعد از انقلاب و بعد از گذشت دوران جنگ تحمیلی هم وضعیت تهران به گونه ای شلوغ و بی سامان شد که بسیاری از کارشناسان را به این باور رساند که باید پایتخت را به جای دیگری منتقل کرد.
