اساسنامه سازمان بنادر و دریانوردی مصوب 1348

فصل اول - کلیات:

ماده اول - سازمان بنادر و کشتیرانی که در این آیین نامه اختصاراً سازمان نامیده می شود دارای شخصیت حقوقی است و بر طبق مقررات این آیین نامه اداره می شود.

ماده دوم - سازمان وابسته به وزارت دارایی بوده و مرکز آن در تهران است و سازمان می تواند با تصویب شورای عالی خود در هر یک از بنادر فعلی کشور و یا بنادری که بعداً به وجود خواهد آمد دارای اداره یا شعبه باشد.

فصل دوم - وظایف و اختیارات:

ماده سوم - وظایف سازمان به شرح زیر است:

1 - اداره امور بندری و امور دریایی بازرگانی کشور.

2 - ایجاد و تکمیل و توسعه ساختمانها و تأسیسات و تعمیرگاه های بندری و دریایی بازرگانی و وسائل و تجهیزات مربوط و بهره برداری از آنها.

3 - تهیه و تنظیم و اجرای مقررات بندری و دریایی و کشتیرانی بازرگانی طبق قوانین مربوط.

4 - تنظیم امور مربوط به راهنمایی کشتیها با تصویب شورای عالی سازمان.

5 - اداره امور تخلیه و بارگیری و حمل و نقل کالا در محوطه بنادر و انبار اداری در بنادر کشور ( بنادری که سازمان دارای اداره یا شعبه است).

6 - اداره شبکه های مخابراتی ( رادیویی، تلگرافی، تلفنی، تله تایپ، و غیره) در دریا و خشکی برای تماس با کشتیها و بنادر تابعه و تهیه و تأمین وسائل مربوط با همکاری وزارت پست و تلگراف و تلفن.

7 - نظارت کامل در امور کشتیرانی ساحلی و بازرگانی و مجاهدت در توسعه آنها و تأمین ایمنی عبور و مرور و انجام هر نوع اقدامی که در پیشرفت و توسعه فعالیت کشتیرانی های بازرگانی و ساحلی لازم باشد.

8 - اداره و برقرار نمودن علائم و وسائل روشنایی دریایی و رودخانه ای برای تأمین ایمنی عبور و مرور کشتیها و شناورها.

9 - ثبت کشتی ها و شناورهای بازرگانی و تفریحی و خیریه دارای تابعیت کشور و اجرای مقررات مربوط.

10 - اعطای گواهی نامه های صلاحیت فنی، دریایی و غیره به افراد و واحدهای دریایی طبق مقررات مربوط.

11 - وصول حقوق و عوارض بندری، رودخانه ای و حق تخلیه و بارگیری و باربری و انبارداری و سایر درآمدهایی که بر طبق مقررات مربوط به وسیله سازمان یا سایر سازمان های دولتی برای سازمان وصول می شود.

12 - اجرای قانون دریایی ایران و انجام وظایف مقرر در قانون راجع به اجازه تأسیس سازمان بنادر و کشتیرانی و سیر قوانین و مقررات مربوط.

13 - تعیین نحوه استفاده و نرخ بهره برداری از تأسیسات و تجهیزات بندری و اموال منقول و غیر منقول سازمان و اجرای آن پس از تصویب شواری عالی.

14 - تحقیق و مطالعه در امور بندری و دریایی و کشتیرانی بازرگانی.

15 - تهیه و تنظیم برنامه سال بعد و همچنین برنامه های دراز مدت و اجرای آنها پس از تصویب شورای عالی سازمان

16 - بررسی طرح موافقت نامه ها و قراردادهای بین المللی مربوط به امور بنادر و کشتیرانی و دریانوردی بازرگانی جهت تقدیم به مراجع مربوط.

17 - عضویت در سازمان های بین المللی مربوط به بنادر و کشتیرانی با موافقت شورای عالی سازمان و تصویب مجلسین.

18 - شرکت در کنفرانس ها و مجامع بین المللی مربوط به بنادر و کشتیرانی.

19 - تعیین منطقه آزاد در صورت لزوم و تهیه مقررات و شرایط استفاده از آن با موافق شورای عالی سازمان و تصویب مجلسین.

20 - در اختیار گرفتن و اداره خطوط راه آهن از سوزن ورودی تا سوزن خروجی به محوطه بندر و همچنین دارا بودن واگنها و لوکودیزلها و وسائل مربوط به آنها و وسائل ضروری دیگر جهت تأمین تخلیه و بارگیری کالا برای حمل به انبارهای سرباز و سرپوشیده.

21 - تأسیس آموزشگاه تعلیم راهنمایان و کارکنان دریانوردی بازرگانی و اعزام دانشجو برای تحصیل در رشته های تخصصی به خارج از کشور با توجه به احتیاجات سازمان.

22 - صدور اجازه تأسیس اسکله و سایر تأسیسات و تجهیزات ضمن تصویب طرح مربوطه با داشتن حق نظارت در اجرا و بهره برداری.

23 - صدور اجازه تأسیس دفتر، خانه ملوانان، رستوران و انبار و سایر تأسیسات لازم به درخواست متقاضیان صلاحیتدار. سازمان می تواند با توجه به امکانات خود در بنادر زمین برای تأسیسات مزبور از طریق اجاره واگذار نماید.

24 - واگذاری آن قسمت از خدمات سازمان که انجام آن از طرف بخش خصوصی به صرفه و صلاح می باشد به مؤسسات خصوصی واجد صلاحیت.

25 - اهتمام در پایین آوردن نرخ کرایه حمل کالا به بنادر ایران با تجهیزات بنادر و تسریع در امر تخلیه و بارگیری و از بین بردن مدت انتظار نوبت کشتیها به منظور کمک به اقتصاد کشور.

فصل سوم ارکان:

ماده چهارم - ارکان سازمان به قرار زیر است:

الف - شورای عالی.

ب - هیأت عامل.

پ - مدیر عامل.

شورای عالی:

ماده پنجم - شورای عالی از وزیر دارایی، وزیر راه، وزیر اقتصاد، فرمانده نیروی دریایی شاهنشاهی و مدیر عامل سازمان برنامه یا معاونان آنها تشکیل می شود. ریاست شورای عالی با وزیر دارایی است و در جلساتی که وزیر دارایی حضور نداشته باشد رییس جلسه را اعضای حاضر انتخاب خواهند نمود.

ماده ششم - وظایف و اختیارات شورای عالی عبارت است از:

1 - تعیین خط مشی کلی سازمان.

2 - تأیید تعرفه های حقوق و عوارض بندری جهت پیشنهاد برای تصویب مراجع مربوط.

3 - تصویب بودجه سازمان.

4 - تصویب گزارش سالانه سازمان.

5 - اتخاذ تصمیم در مورد تحصیل وام یا اعتبار داخلی از بانکها و مؤسسات دولتی.

6 - انتخاب اعضای هیأت عامل.

7 - اتخاذ تصمیم درباره ارجاع دعاوی به داوری و تعیین داور و ختم دعوی به صلح.

8 - تصویب طرح تشکیلات و شرح وظایف واحدهای تابع سازمان و آیین نامه های استخدام، بازنشستگی، بیمه، پس انداز و وام مسکن کارکنان با رعایت تبصره ماده (112) قانون استخدام کشوری.

9 - تصویب آیین نامه های مالی و معاملات و سایر آیین نامه های اجرایی سازمان.

10 - تعیین حقوق و مزایای مدیر عامل و سایر اعضای هیأت عامل سازمان.

11 - رسیدگی و اتخاذ تصمیم نسبت به موضوعات دیگری که در حدود مقررات این آیین نامه در دستور شورای عالی گذاشته می شود.

تبصره - شورای عالی می تواند در مواقع لزوم امور مالی سازمان را به وسیله کارشناسان رسمی و یا حسابداران قسم خورده مورد رسیدگی قرار دهد.

ماده هفتم - شورای عالی به طور عادی یا فوق العاده تشکیل می شود. جلسه عادی شورای عالی یک بار قبل از پایان تیر ماه هر سال برای رسیدگی به گزارش سالانه و سایر موضوعات مندرج در دستور جلسه و بار دیگر قبل از پایان آذر ماه برای بررسی بودجه و برنامه و تعیین خط مشی کلی سال بعد و سایر موضوعات مندرج در دستور جلسه تشکیل خواهد شد. جلسه فوق العاده شورای عالی با تقاضای هر یک از اعضای شورای عالی و یا مدیر عامل تشکیل می گردد.

ماده هشتم - دعوت اعضای شورای عالی با رییس شوری است دستور جلسه در دعوتنامه ذکر می گردد و جلسات شورای عالی با حضور لااقل سه نفر از اعضاء رسمیت خواهد یافت و در هر حال تصمیمات شورای عالی با رأی سه نفر معتبر خواهد بود.

هیأت عامل:

ماده نهم - هیأت عامل سازمان مرکب است از مدیر عامل و چهار عضو که سمت معاون سازمان را هم خواهند داشت که از بین افراد واجد صلاحیت سازمان برای مدت سه سال انتخاب می شوند و تجدید انتخاب آنان برای دوره های بعد بلامانع است . مدیر عامل به پیشنهاد وزیر دارایی و تصویب شورای عالی با فرمان همایونی منصوب می شود و سمت معاونت وزارت دارایی را خواهد داشت و سایر اعضاء به پیشنهاد مدیر عامل و تصویب شورای عالی و یا حکم وزیر دارای منصوب می شوند.

اعضاء هیأت عامل موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارند هیچ نوع شغل دولتی یا غیر دولتی دیگر داشته باشند ( به استثنای مؤسسات خیریه) اعضاء هیأت عامل حق ندارند در هیچ یک از شرکتهای کشتیرانی و یا شرکتها و سازمانهایی که به نحوی از انحاء فعالیت آنها انجام خدمات بندری و یا دریایی باشد سهیم و شریک باشند.

ماده دهم - وظایف و اختیارات هیأت عامل به قرار زیر است:

1 - تهیه طرح تشکیلات و شرح وظائف واحدهای تابع سازمان و همچنین آیین نامه های استخدام، بازنشستگی، بیمه، پس انداز و وام مسکن کارکنان و پیشنهاد آنها به شورای عالی.

2 - تهیه طرح آیین نامه های مالی و معاملات سازمان و سایر آیین نامه های اجرایی و پیشنهاد آنها به شورای عالی.

3 - تهیه بودجه و برنامه های سازمان و پیشنهاد آنها به شورای عالی.

4 - تهیه گزارش سالانه سازمان برای طرح در شورای عالی.

5 - پیشنهاد ارجاع دعوی به داوری و تعیین داور یا ختم دعوی به صلح به شورای عالی.

6 - پیشنهاد تحصیل اعتبار یا وام داخلی از بانکها و مؤسسات دولتی به شورای عالی.

7 - تهیه تعرفه حقوق و عوارض بندری و همچنین تغییراتی که در تعرفه های مذکور ضرورت پیدا می کند برای پیشنهاد به شورای عالی.

8 - اظهار نظر در مورد کلیه مسائل مربوط به وظائف سازمان که از طرف مدیر عامل یا هر یک از اعضاء هیأت عامل باید به شورای عالی پیشنهاد شود.

ماده یازدهم - رأی هیأت عامل به اکثریت معتبر است.

مدیر عامل:

ماده دوازدهم - مدیر عامل بالاترین مقام اجرایی و مسئول اداره و حسن جریان امور و حفظ حقوق سازمان می باشد و وظایف و اختیارات او به شرح زیر است:

1 - اجرای مصوبات شورای عالی و هیأت عامل و انجام کلیه امور اداری و فنی و مالی سازمان طبق مقررات این آیین نامه و سایر قوانین و آیین نامه های مربوط.

2 - استخدام و تعلیق و یا اخراج کارمندان و مستخدمین و تعیین شغل و حقوق ترفیع آنان در حدود بودجه مصوب و مقررات مربوط.

3 - امضاء اسناد و افتتاح حساب در بانکها و معرفی امضاء های مجاز و صدور اجازه پرداخت هزینه در حدود بودجه مصوب و مقررات مربوط.

4 - نمایندگی سازمان در مقابل اشخاص و کلیه مراجع قضایی و غیر قضایی داخلی و خارجی با حق انتخاب وکیل و اعطای حق وکالت در توکیل تا یک درجه.

5 - تنظیم گزارشهای وضع مالی و امور جاری و عملیات انجام شده برای تسلیم به شورای عالی.

6 - اجرای مصوبات شورای عالی در مورد تحصیل اعتبار یا وام داخلی از بانکها و مؤسسات دولتی.

7 - تعیین و تغییر ساعات کار واحدهای تابعه سازمان.

8 - مدیر عامل می تواند به مسئولیت خود قسمتی از اختیارات خود را به هر یک از اعضاء هیأت عامل و یا سایر کارکنان سازمان تفویض نماید.

فصل چهارم - امور مالی و استخدامی:

ماده سیزدهم - سال مالی سازمان از اول فروردین ماه هر سال شمسی شروع و به آخر اسفند ماه همان سال ختم می شود به استثنای سال اول که ابتدای آن تاریخ شروع به اجرای این آیین نامه است.

ماده چهاردهم - مدیر امور مالی سازمان به پیشنهاد مدیر عامل و تصویب وزیر دارایی تعیین می شود و بر طبق مقررات مربوط وظایف محوله را انجام خواهد داد.

تبصره - اسناد مربوط به تعهدات مالی سازمان باید به امضای مدیر عامل یا نماینده او و مدیر امور مالی یا نماینده او برسد.

ماده پانزدهم - درآمدهای سازمان مندرج در بند 11 ماده 3 این آیین نامه که بر طبق مقررات مربوط وصول خواهد شد درآمد اختصاصی سازمان شناخته می شود و به همین عنوان در بودجه کل کشور منظور و هزینه های سازمان از محل درآمدهای مذکور پرداخت خواهد شد.

ماده شانزدهم - مازاد درآمد سالیانه سازمان به پیشنهاد هیأت عامل و تصویب شورای عالی برای توسعه و تکمیل بنادر و سایر تأسیسات سازمان قابل مصرف خواهد بود.

ماده هفدهم - سازمان می تواند مدت خدمت آن دسته از کارکنان خود را که مشمول مقررات تبدیل مستخدمین غیر رسمی به رسمی موضوع قانون استخدام کشوری و قانون بیمه های اجتماعی نبوده و به علت کهولت یا معلول بودن قادر به انجام وظیفه نباشند بر طبق آیین نامه ای که از طرف هیأت عامل تهیه و به موافقت شورای عالی و تصویب کمیسیونهای دارایی و استخدام مجلسین خواهد رسید باز خرید نماید.

آیین نامه فوق مشتمل بر هفده ماده و دو تبصره که به استناد ماده 2 قانون اختیارات مالی و استخدامی سازمان بنادر و کشتیرانی و تشکیل کادر بنادر و گمرکات مصوب تیر ماه 1348 در تاریخ 25 و 1348.10.30 به ترتیب به تصویب کمیسیون های دارایی و استخدام مجلس سنا رسیده بود، در جلسات 9 و 13 بهمن ماه 1348 به ترتیب مورد تصویب کمیسیونهای دارایی و امور استخدام و سازمانهای اداری مجلس شورای ملی قرار گرفت.

رییس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی