◄ الگوی امام موسی صدر و ضرورت گفت‌وگوی نخبگان

وبلاگ هادی خانیکی-می‌توان از این تجربه و زیسته نوعی منظومه گفتاری و نوشتاری درآورد و پی بردن به اینکه او به گفت‌وگو چگونه می‌اندیشید و فهم خود را چگونه به کار می‌برد وظیفه ما است.

یکی از مهم‌ترین نقدهایی که نسبت به جامعه روشنفکری ایران وجود دارد این است که روشنفکران کمتر قادر به این هستند که با یکدیگر گفت‌وگو کنند، گفت‌وگو به عنوان گمشده جامعه ما بیش از هر چیزی نخبگان ما را در بر می‌گیرد.

مهم‌ترین مانع فرهنگی در جامعه ما انسدادهای گفت‌وگویی و ناتوانی در گفت‌وگو است و وقتی وارد اجتماع می‌شود، منجر به ضعف نهادهای مدنی می‌شود.

 گفت‌وگو احکام عام دارد و باید دید که آن احکام را قبول داریم یا نه.

در گفته‌های امام موسی صدر مفهوم «تعاون» دیده‌ می‌شود، یعنی امام موسی صدر قائل بر این است که ما مسلمانان و مسیحیان در کنار یکدیگر باید زندگی را بهتر کنیم؛ دیگران را فقط نباید تحمل کرد باید کنار یکدیگر کار کرد. از این رو، زندگی برآمده از کنش مشترک و فعالیت مشترک است.

سرآغاز گفت‌وگو مسئله است، مسئله‌ای که قابل لمس، توجه و حس کردن بین طرفین گفت‌وگو باشد.

مخاطبه در فرهنگ دینی جایگاه ویژه‌ای دارد و ایجاد گفت‌وگو و شنیدن مهم است، لذا ما باید اخلاق شنیدن را یاد بگیریم.

وقتی دیگری متفاوت با خود می‌سازیم، دیگری که در بهترین شکل نسبت به او ترحم داریم، این مانع گفت‌وگو می‌شود. پیرامون ما پر از این غیریت‌سازی‌ها است؛ جنسیت، قومیت، مذهب هر کدام نوعی غیریت ایجاد می‌کنند و با این غیریت‌ها  نمی‌توان گفت‌وگو کرد. «من و تو» به جای «من و آن»

 در بحث‌های شرق‌شناسی مهم‌ترین نقدی که وجود دارد این است که شرق موضوع شناخت نمی‌شود و بین «من» و «آن» نمی‌توان گفت‌وگو انجام داد بلکه بین «من» و «تو» گفت‌وگو شکل می‌گیرد.

بنیادهای قوی‌تر و وسیع‌تر در فرهنگ وجود دارد و اگر نگاه فرهنگی به سیاست داشته باشیم، مفاهیمی مثل همزیستی و تقابل و صلح بهتر تفسیر می‌شود.

باید اول پرسید چطور می‌توان عرصه سیاست را با تمام اختلافات آن اخلاقی کرد. چرا که اخلاقی رفتار کردن، میدان‌داری سیاست را وسیع تر و توانایی سیاست‌ورزی را بیشتر می‌کند. اخلاقی بودنی که در فرهنگ پنهان است.

 امام موسی صدر گفت‌وگو را به‌عنوان یک جریان بی‌‌هدف به یک جریان هدف‌دار تبدیل کرد و گفت باید به سمت ایمان برویم و ایمان برانگیزاننده انسان برای کشف حقیقت و تغییر عرف است، ایمان فقط برای نگه‌داشتن چیزی نیست بلکه باید از طریق آن کشف حقیقت و تغییر عرف صورت بگیرد. همانطور که امام صادق فرمودند گفت‌وگو راهی برای شناخت بیشتر، بهره‌مند شدن از دانش دیگران و استفاده از عقل آنها است.

ملی‌گرایی گرد آمدن عده‌ای از بشر بر اساس تاریخ مشترک و آمال و دردهای مشابه و فرهنگ نزدیک به هم است و مرحله‌ بین انسان منفرد و جهانی است. امام موسی صدر لبنان را الگو قرار داد و با نگاه معرفت‌شناسانه گفت، تمام جهان بر اساس نگاه دقیق و زیبا حرکت می‌کند که عناصر آن با یکدیگر در همگرایی هستند و اگر ملل متفاوت دور از هم نبودند میان آنها همگرایی پدید نمی‌آمد و لبنان محل همگرایی فرقه‌های مختلف است و همگرایی، ارتباط و گفت‌‌وگو ابزار یادگیری و پیشرفت است.

لبنان جز با تلاقی، ارتباط و گفت‌وگوی همگان زنده و پاینده نمی‌ماند و برای پاینده شدن لبنان باید گفت‌وگو را در نظر گرفت.