در نظرسنجی از کارشناسان درباره احتمال تفکیک دوباره وزارت راه و شهرسازی مطرح شد
راه‌اندازی وزارت حمل‌ونقل به جای تفکیک راه و شهرسازی
عجولانه؛ غیرکارشناسی و تحت‌تاثیر شرایط سیاسی وقت، واژه‌هایی است که بیشتر کارشناسان حوزه حمل‌ونقل و مسکن برای توصیف ادغام دو وزارتخانه راه و ترابری و مسکن و شهرسازی به کار می‌گیرند؛ ادغامی که در زمان دولت دوم محمود احمدی‌نژاد و با وجود همه مخالفت‌ها اتفاق افتاد و منجر به راه‌اندازی وزارت عریض و طویل راه و شهرسازی شد.
عجولانه؛ غیرکارشناسی و تحت‌تاثیر شرایط سیاسی وقت، واژه‌هایی است که بیشتر کارشناسان حوزه حمل‌ونقل و مسکن برای توصیف ادغام دو وزارتخانه راه و ترابری و مسکن و شهرسازی به کار می‌گیرند؛ ادغامی که در زمان دولت دوم محمود احمدی‌نژاد و با وجود همه مخالفت‌ها اتفاق افتاد و منجر به راه‌اندازی وزارت عریض و طویل راه و شهرسازی شد.
به گزارش گسترش تجارت، بیشتر کارشناسان معتقدند این ادغام نه‌تنها منجر به چابکی و تسهیل امور در حوزه‌های راه و مسکن نشد، بلکه به‌دلیل وسعت حوزه‌های راه و شهرسازی، در این میان برخی مسائل به‌ویژه در حوزه حمل‌ونقل مغفول ماند. به همین دلیل برخی معتقدند به جای تفکیک دوباره وزارتخانه‌های راه و ترابری و مسکن و شهرسازی، بهتر است دولت به فکر راه‌اندازی وزارت حمل‌ونقل باشد تا علاوه بر دفاع از منافع ایران در این حوزه گسترده در عرصه‌های بین‌المللی، حمل‌ونقل درون و برون‌شهری، از یک مجرا در سطح داخلی مدیریت شود.
به گزارش گسترش تجارت، ادغام دو وزارتخانه راه و ترابری و مسکن و شهرسازی، در خرداد سال ۹۰ و با مصوبه مجلس شورای اسلامی انجام و منجر به تشکیل وزارت راه و شهرسازی شد. عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم اگرچه در ابتدای تشکیل دولت و حضور در این وزارتخانه، وعده انجام کار کارشناسی و ارزیابی دستاوردهای اقدام این دو وزارتخانه سخن گفت، اما به نظر می‌رسد مشکلات متعدد به جا مانده از دولت گذشته در زمینه پروژه‌های عمرانی و نیز بدهی‌های مالی این وزارتخانه به پیمانکاران، بررسی لزوم تفکیک دوباره را از اولویت او خارج کرد.
حالا چند ماه مانده به آغاز به کار رسمی دولت دوازدهم، خبر می‌رسد دولت با ارائه لایحه‌ای به مجلس شورای اسلامی، قصد بررسی امکان تفکیک دوباره این وزارتخانه‌ها را دارد و حتی امیدوار است با تعیین تکلیف هرچه زودتر این لایحه، کابینه دوازدهم بر اساس ساختار جدید تشکیل شود.
کارشناسان و دست‌اندرکاران حوزه حمل‌ونقل و مسکن در مجموع از این خبر استقبال می‌کنند و همانطور که در سال ۹۰ نیز گفته بودند، ادغام این دو وزارتخانه را اقدامی نامطلوب می‌دانند.
مسعود دانشمند، رئیس کانون انجمن‌های حمل‌ونقل بین‌المللی ایران در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» با تاکید بر اینکه ادغام وزارتخانه‌های راه و ترابری و مسکن و شهرسازی در یکدیگر، نظر و سلیقه دولت وقت بوده، افزود: ادغام این دو وزارتخانه بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی بود که بر اساس آن باید تعداد وزارتخانه‌ها به ۱۷ وزارتخانه کاهش یابد.
دانشمند با بیان اینکه تاکنون از تفکیک یا ادغام وزارتخانه‌ها در کشور، مزیت خاصی ندیده‌ایم، ادامه داد: به عنوان نمونه در برهه‌ای از زمان بعد از انقلاب، شاهد تفکیک وزارت صنایع به وزارت صنایع سنگین، وزارت معادن و فلزات و وزارت صنایع سبک بودیم اما مدتی بعد، دوباره این وزارتخانه‌ها در هم ادغام شدند.
وی معتقد است اگرچه هدف اصلی از این ادغام‌ها، داشتن وزارتخانه‌هایی کوچک، چابک و کیفی بود، اما در عمل در هیچ‌یک از ادغام‌های انجام شده در سال‌های گذشته این اهداف محقق نشده و حتی مشاهده می‌کنیم همان وزارتخانه‌ها بزرگتر و حتی بروکراسی شدیدتر، روال کارها کندتر و بدنه وزارتخانه‌ها ضعیف‌تر شد.
به عنوان نمونه در ادغام وزارت راه و ترابری و مسکن و شهرسازی، اگرچه به دنبال چابکی بودیم اما دیدیم در عمل هم ساختمان‌های دو وزارتخانه سر جای خود ماند، هم معاونت‌ها و کار دچار لَختی و ضعف شد. هرچند وزیر راه و شهرسازی فعلی تلاش کرد جلو این لَختی را گرفته و تحرکی در وزارتخانه ایجاد کند، اما ساختار همچنان لَخت است.
لزوم راه‌اندازی وزارت حمل‌ونقل
رئیس کانون انجمن‌های حمل‌ونقل بین‌المللی ایران که پیش‌تر و در زمان ادغام دو وزارتخانه راه و ترابری و مسکن و شهرسازی، راه‌اندازی وزارت حمل‌ونقل را پیشنهاد داده بود، معتقد است به جای تفکیک دوباره این دو وزارتخانه، بهتر است مسئولان به فکر راه‌اندازی وزارت حمل‌ونقل باشند.
او توضیح داد: وقتی قرار است شهری ساخته شود، باید ارتباط آن با راه و راهسازی برقرار باشد. در واقع راهسازی در ساختن شهرها اهمیت دارد و نمی‌توان شهر را بدون توجه به راه‌ها ساخت. بنابراین معتقدم به جای تفکیک وزارت راه و شهرسازی، بهتر است وزارت حمل‌ونقل داشته باشیم. دانشمند معتقد است علت نیاز به وزارت حمل‌ونقل، آن است که حمل‌ونقل یکی از امور بسیار پیچیده هم در سطح بین‌المللی و هم داخلی است. او توضیح داد: ما در کنوانسیون‌های بین‌المللی متعدد دریایی، هوایی، ریلی و جاده‌ای عضویت داریم که باید حضور مستمر در جلسات این کنوانسیون‌ها داشته باشیم و نظر خود را با توجه به وضعیت حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی و کشورهای همسایه مطرح و از منافع کشور به درستی حمایت کنیم. بنابراین نیاز به یک وزارت حمل‌ونقل چابک و کوچک نیاز داریم که با وجود آن، وزارت راه و شهرسازی نیز می‌تواند به طور همزمان به امور مربوط به این حوزه‌ها که ارتباط گسترده‌ای با هم دارند، بپردازد.
این فعال حوزه حمل‌ونقل یادآوری کرد: درحال‌حاضر کریدورهای هوایی خوب و مطمئنی در کشور داریم اما به دلیل حضور نداشتن در صحنه‌های بین‌المللی، استفاده مطلوبی از این ظرفیت‌ها که منبع خوبی برای درآمدزایی و تقویت صنعت هوانوردی کشور است، نداشته‌ایم. در بخش‌های ریلی، جاده‌ای و دریایی نیز ظرفیت‌های متعددی داریم که می‌توانیم آنها را به دنیا عرضه کرده و از آنها درآمدزایی داشته باشیم. بنابراین وزارت حمل‌ونقلی می‌خواهیم که این قابلیت‌ها را در سطح بین‌المللی عرضه کند.
او تاکید کرد: بهتر آن است وزارت راه و شهرسازی تفکیک نشده باقی بماند و در کنار آن، وزارت حمل‌ونقل ایجاد شود.
تفکیک مطلوب؛ وزارت حمل‌ونقل ایده‌آل
نسنجیده و بدون کارشناسی بودن ادغام دو وزارتخانه راه و ترابری و مسکن و شهرسازی، نظر یکی دیگر از کارشناسان حوزه حمل‌ونقل کشورمان است.
مهدی محمودآبادی، کارشناس ارشد مهندسی برنامه‌ریزی حمل‌ونقل در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» با بیان اینکه این ادغام در شرایطی چالشی و بدون منطق انجام شد، افزود: وزارتخانه‌های راه و ترابری و مسکن و شهرسازی، سنخیتی با هم نداشتند. حوزه فعالیت حوزه مسکن و شهرسازی، درون شهر و این وزارتخانه درگیر با مسائل شهری است اما حوزه راه و ترابری بیشتر به مسائل خارج شهر و وضعیت راه‌ها می‌پردازد. اگر وسعت حوزه‌های حمل‌ونقل هوایی، دریایی و ریلی را در نظر بگیریم، می‌بینیم این حوزه‌ها از مسکن بسیار دور بوده و شاخه‌ای مجزا هستند. محمودآبادی با اشاره به اینکه ادغام وزارتخانه‌های راه و ترابری و مسکن و شهرسازی، تحت‌تاثیر شرایط آن زمان انجام شد، گفت: به نظر می‌رسد این دو وزارتخانه باید هرچه زودتر دوباره تفکیک شوند. البته در دور نخست ریاست‌جمهوری روحانی نیز این بحث مطرح شد، اما مشکلات و اولویت‌های مهم‌تری پیش‌روی وزارتخانه بود و این طرح اجرایی نشد.
این کارشناس با تاکید بر اینکه حوزه‌های راه و مسکن به دو وزارتخانه جداگانه نیاز دارند، افزود: در بیشتر کشورها، یا وزارت راه و ترابری وجود دارد یا وزارت حمل‌ونقل زیرا حوزه راه و حمل‌ونقل، حوزه‌ای بسیار گسترده در ابعاد داخلی و خارجی است و مدیریت و نظارت آن، نیاز به وزارتخانه‌ای مستقل و مجزا دارد تا بتوان در شرایطی بهتر به وضعیت راه‌ها و حمل‌ونقل در بخش‌های مختلف دریایی، هوایی و... پرداخت. ایجاد وزارت حمل‌ونقل به جای تفکیک دوباره وزارت‌های راه و ترابری و مسکن و شهرسازی، از نظر این کارشناس حالتی ایده‌آل است. او توضیح داد: وزارت حمل‌ونقل بهتر از وزارت راه و ترابری می‌تواند حمل‌ونقل را مدیریت و بر آن نظارت کند، زیرا این وزارتخانه، هم حمل‌ونقل درون‌شهری و هم برون‌شهری را مدیریت خواهد کرد.
به گفته محمودآبادی، درحال‌حاضر برخی مشکلات حوزه حمل‌ونقل کشور ناشی از این است که حمل‌ونقل و ترافیک درون‌شهری را وزارت کشور مدیریت می‌کند و در بخش خارج شهر، وزارت راه و شهرسازی مسئولیت این حوزه را بر عهده دارد. بنابراین وزارت حمل‌ونقل از این نظر می‌تواند کمک‌کننده باشد که مجموعه حمل‌ونقل درون و برون شهری کشور، از یک مجرا مدیریت و بر آن نظارت شود و بتوانیم مدیریت یکپارچه حمل‌ونقل داشته باشیم. او یادآوری کرد: اگرچه جدا شدن دو وزارتخانه راه و ترابری و مسکن و شهرسازی، بسیار ساده‌تر از راه‌اندازی یک وزارتخانه جدید است، اما ایجاد وزارت حمل‌ونقل، به‌طور حتم گام بزرگتر و موثرتری برای ارتقای حوزه حمل‌ونقل خواهد بود.
وی با اشاره به برخی انتقادها نسبت به هزینه‌های بالایی که تفکیک وزارت راه و ترابری و مسکن و شهرسازی خواهد داشت، گفت: بعید است این کار هزینه‌های مالی زیادی داشته باشد. در واقع با تفکیک، دقت و توجه به امور تخصصی بیشتر می‌شود. اگرچه قرار است دوباره به جای یک وزارتخانه، دو وزارتخانه داشته باشیم اما این تغییرات در سطح ساختار وزارتخانه خواهد بود و قرار نیست معاونت جدید اضافه شود. البته احتمال دارد تفکیک دوباره در شهرستان‌ها و استان‌ها هزینه‌بر باشد اما در مقابل مزیت و سودی که برای ما خواهد داشت، ناچیز است.
این کارشناس با تاکید بر اینکه در تفکیک، به طور معمول نیروی انسانی ثابت می‌ماند، افزود: اگر این دو وزارتخانه تفکیک شوند، چه‌بسا وزارت مسکن و شهرسازی و وزارت راه و ترابری شسته رفته‌تر و چابک‌تری داشته باشیم. وی تاکید کرد: درواقع دولت نباید با ادغام وزارتخانه‌ها به دنبال کوچک‌سازی باشد، بلکه با برون‌سپاری و خصوصی‌سازی است که باید دولت کوچک شود.
آسیب بخش مسکن از ادغام
به نظر می‌رسد دست‌اندرکاران حوزه مسکن نیز رضایتی از ادغام دو وزارت راه و ترابری و مسکن و شهرسازی ندارند و با تفکیک موافقند.
مجتبی بیگدلی، رئیس انجمن انبوه‌سازان مسکن و ساختمان در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها، گفت: یکی از اقداماتی که هم مجلس شورای اسلامی و هم دولت در تصویب آن شتابزده عمل کردند ادغام وزارت راه و ترابری با وزارت مسکن و شهرسازی بود. او با تاکید بر اینکه ادغام دو وزارتخانه زیربنایی کشور از ابتدا اشتباه بود و در بیشتر کشورها نیز دو وزارتخانه راه و مسکن جدا از هم فعالیت می‌کنند، افزود: ادغام وزارت راه و ترابری با وزارت مسکن و شهرسازی حجم عظیمی از نیروهای کارکشته را از بین برد.
رئیس انجمن انبوه‌سازان مسکن و ساختمان با ابراز امیدواری نسبت به موافقت مجلس شورای اسلامی با لایحه تفکیک وزارت راه و شهرسازی، یادآوری کرد: امیدواریم این تفکیک بتواند بخش مسکن که درحال‌حاضر در تاریخی‌ترین و عمیق‌ترین رکود قرن به سر می‌برد را از این وضعیت خارج کند.
و نکته آخر
چه لایحه تفکیک دوباره وزارتخانه‌های راه و ترابری و مسکن و شهرسازی، تصویب شود؛ چه نه، مهم آن است که بیشتر متخصصان این دو حوزه، اصل ادغام را نامناسب و ناموفق می‌دانند و از پیشنهاد تفکیک دوباره، استقبال می‌کنند. از سوی دیگر، آنها پیشنهاد دیگری نیز برای دولت دارند و می‌گویند اگر قرار به باقی ماندن وزارت راه و شهرسازی شد، بهتر است دولت در زمینه راه‌اندازی وزارت حمل‌ونقل تلاش کند؛ البته وزارتخانه‌ای کوچک و چابک که بتواند غفلت رخ داده در حوزه حمل‌ونقل را با تشکیل وزارت راه و شهرسازی جبران کند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.