هزینه حمل‌و‌نقل در ایران ۳ برابر استانداردهای جهانی

 به گزارش «حمل‌و‌نقل»، در حالی که بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت سوخت در ایران در زمره متوسط‌های جهان طبقه‌بندی می‌شود، قیمت حمل‌و‌نقل در ایران بالاست. بر اساس آخرین برآوردهای صورت گرفته در بانک مرکزی حمل‌و‌نقل سالانه بیش از ۱۰ درصد بودجه خانوارهای ایرانی را می‌بلعد که این امر خود نشانگر اهمیت آن در سبد هزینه‌ای خانوار و به تبع آن در سبد هزینه‌ای اقتصاد است. این تنها کارشناسان نیستند که به گرانی حمل‌و‌نقل در ایران اذعان دارند.
امروزه پای سخن هر تولیدکننده‌ای که سودای صادرات را در سر دارد بنشینید، از گرانی حمل‌و‌نقل می‌نالد و معتقد است باید برای حل این بحران تدابیری اندیشید. آیا می‌توان وضعیت فعلی را با واژه بحران گره زد؟ بدون تردید حمل‌و‌نقل در ایران هنوز نتوانسته است جایگاه اصلی خود در اقتصاد را بیابد. در بسیاری از کشورها که سودای رشد اقتصادی در سر داشتند، حمل‌و‌نقل اولویت سرمایه‌گذاری بود و برنامه‌ریزی‌ها بر افزایش سهم این بخش از سرمایه‌گذاری‌ها دلالت داشت.
هر چند سال‌هاست که بخش حمل‌و‌نقل در محاوره اهمیت فراوانی یافته است اما جایگاه این بخش در عمل چندان مساعد و مناسب نیست. دلیل این مدعا شیوه تخصیص اعتبارات عمرانی بودجه هست. در حالی که تکمیل پروژه‌های حمل‌و‌نقل می‌تواند تأثیری شگرف بر وضعیت اقتصاد ایران به جا بگذارد، با این حال تزریق قطره‌چکانی بودجه در این مسیر سبب شده است پروژه‌های حمل‌و‌نقلی عمری طولانی‌تر از برآورد اولیه داشته باشند و همین امر خود نشانگر آن است که ممکن است بهره‌برداری از پروژه زمانی انجام شود که توجیه فنی و اقتصادی آن از میان رفته باشد.
 توجه به جاده‌ها به جای ریل‌ها
 مهدی تقوی کارشناس اقتصادی درباره دلایل بالا بودن هزینه حمل‌و‌نقل در ایران می‌گوید: اینکه ما می‌گوییم حمل‌و‌نقل در ایران گران است، یک جمله ساده خبری نیست. این بدان معناست که ما توان رقابت با تولیدات مشابه خود رد بازارهای جهانی را از دست داده‌ایم و باید تن بدهیم به سود کمتر و بیرون ماندن از بازار بزرگ جهانی.
 او با تأکید بر اینکه رقابت فقط به کیفیت محدود نمی‌شود، گفت: قیمت حرف اول و آخر را می‌زند. سری بزنید به کارگاه‌هایی که در این سال‌ها تعطیل شده‌اند، می‌بینید که می‌گویند اجناس بنجل کارمان را کساد کردند. در حقیقت جنس بنجل ارزان آمد و نگذاشت اینها کار کنند. این بدان معناست که ایران نیز باید به فکر بیفتد چون شرایط دستخوش تغییرند. از یک سو درها را روی اجناس بنجل و ارزان و یک‌بار مصرف ببندد و از سوی دیگر با کاهش هزینه‌های تولید قدرت رقابت خود را افزایش دهد.
 اینها رموز اقتصاد است. امروزه دانشمندان می‌گویند شما در بخش حمل‌و‌نقل سرمایه‌گذاری کنید و حمل‌و‌نقل ارزان، ایمن و بدون مشکل را به فعالان معرفی کنید، آن وقت خواهید دید که چرخ‌های اقتصاد روی ریل می‌افتد.
رئیس سازمان توسعه تجارت نیز درباره وضعیت قیمت‌ها در بخش حمل‌و‌نقل و تأثیر آن بر قیمت تمام شده کالا می‌گوید: ۳۰ تا ۳۵ درصد قیمت تمام شده کالای خام صادراتی در کشور را حمل‌و‌نقل تشکیل می‌دهد و در عین حال هزینه حمل‌و‌نقل دریایی در کشور ما ۲۵۰ درصد نسبت به کشورهای دیگر بالاتر است.
کارشناسان معتقدند هزینه‌ حمل‌و‌نقل صادراتی ایران در حالی بالاست که کشور ما جایگاه خوبی از لحاظ وضعیت انرژی دارد، در حالی که کشورهای دیگر که خود منابع انرژی در اختیار ندارند توانسته‌اند حمل‌و‌نقل ارزان‌تری را نسبت به ایران برای فعالان اقتصادی‌شان تدارک ببینند.
حمل‌و‌نقل پاشنه آشیل صادرات
در حالی که سهم ایران از بازارهای جهانی آب رفته است، بررسی‌ها نشان می‌دهد هزینه حمل‌و‌نقل کالای صادراتی در ایران ۱۸ تا ۲۵ درصد در قیمت تمام شده کالا مؤثر است که البته این رقم در مورد کالاهای خام به ۳۰ تا ۳۵ درصد می‌رسد. سهم حمل‌و‌نقل در ایران در حالی در این سطح است که در کشورهای صنعتی این رقم حداکثر ۱۸ درصد است.
 تقوی در این زمینه می‌گوید: شاید مهم‌ترین دلیل توجه ویژه ایران به حمل‌و‌نقل جاده‌ای در سال‌های گذشته بوده است در حالی که اگر سرمایه‌گذاری‌ها معطوف به حمل‌و‌نقل ریلی یا هوایی می‌شد، ما می‌توانستیم موقعیتی متفاوت داشته باشیم. او ارزان‌ترین شکل حمل‌و‌نقل را حمل‌و‌نقل ریلی دانست و گفت: این شیوه هم ایمن است و هم ارزان اما برآورد‌های ما نشان می‌دهد در سال‌های گذشته غالبا نگاهمان به حمل‌و‌نقل جاده‌ای دوخته شده بود و همین امر مشکل امروز ماست.
 او گفت: لازم است ما تدابیری را در این زمینه بیندیشیم. اگر قرار است رشد اقتصادی ما در سال‌های پیش رو بالاتر از ۵ درصد و در برنامه ششم توسعه در حدود ۸ درصد به طور متوسط باشد، نمی‌توانیم بر اولویت حمل‌و‌نقل چشم ببندیم. باید کاری کنیم تا همین بودجه‌های عمرانی اندکی که در اختیارمان هست به پروژه‌های اولویت‌دار حمل‌و‌نقل تزریق شود تا بتوانیم مشکلات خود را در این عرصه رفع کنیم.
 در ضمن سرمایه‌گذاری در حمل‌و‌نقل ریلی می‌تواند در میان مدت قدرت صادرات ایران را از طریق کاهش قیمت تمام شده کالا افزایش دهد و همین امر موجبات افزایش سهم ایران از کیک اقتصاد جهان را فراهم خواهد کرد.
 او گفت: زمان امروز نقشی اساسی دارد، کشورهایی که قدرت صادراتی محسوب می‌شوند درباره ساعت، صحبت می‌کنند. ساعت رسیدن کالا به مقصد، ساعت ترخیص کالا چرا که هر ساعت افزایش زمان هزینه‌های تولیدشان را بالا می‌برد و لازم است ما نیز این برنامه‌ریزی و زمان‌بندی را در دستور کار قرار دهیم.

ادامه مطلب در لینک زیر:
http://transportationweekly.ir/fa/Main/Detail/5487