چه کسی هزینه‌های شهر را می‌دهد؟

یک کارشناس مدیریت شهری گفت: شهرداری‌ها در کسب درآمد پایدار موفق عمل نکردند و هنوز چشم‌شان به دست دولت است.

به گزارش ایسنا، علی‌اکبر دیسفانی در هشتمین نشست «مشهد شهرِ من» با اشاره به عدم توفیق شهرداری مشهد در کسب درآمد از واحدهای صنفی، اظهار کرد: در مشهد حدود 170 هزار واحد صنفی داریم، شهرداری باید بتواند از این واحدها درآمد کسب کند، اما این در حالی است که شهرداری سالانه کمتر از 10 میلیارد از این واحدها درآمد دارد.

این کارشناس مدیریت شهری عنوان کرد: اگر مجموع هزینه‌های شهر را در کسب درآمد از واحدهای صنفی، خانه‌های مسکونی و اتومبیل شهروندان ببینیم، در می‌یابیم که می‌توانند بخش اعظمی از درآمدهای شهرداری‌ها را تشکیل دهند، متاسفانه شهرداری‌ها در این زمینه موفق عمل نکردند.

دیسفانی گفت: مدیران شهری اراضی پیرامون حرم که گران‌ترین اراضی شهر هستند را به طور رایگان برای ساخت زائرسرا به دیگر استان‌ها اهدا کردند و این یک طنز است، مدیریت شهری می‌توانست یارانه‌ای را به هتل‌های موجود بدهد تا هم چرخ اقتصاد هتل‌ها و هتل آپارتمان‌ها بچرخد و هم زائران کم درآمد بهره لازم را ببرند.

وی اظهار کرد: عادلانه‌ترین روش این است که درآمد هر نقطه از شهر، صرف مردم همان منطقه شود، در مقابل، مردم مناطق کم‌برخوردار نیز نیازمند خدمات شهری هستند، در چنین شرایطی مدیریت شهری باید بودجه‌هایی را از بودجه‌های کلان برای مردم این مناطق در نظر بگیرد.

دیسفانی با اشاره به وظیفه قانونی معاونت فرهنگی شهرداری مشهد، افزود: اینکه شهرداری مشهد به برنامه‌های فرهنگی و سیاسی در حوزه کلان می‌پردازد، مردم را از زیست در شهر دور می‌کند، وظایف قانونی معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری در واقع باید در این مسیر باشد که به دنبال جلب مشارکت مردم برای حل مسائل مدیریت شهری ختم شود.

این کارشناس مدیریت شهری یادآور شد: هرچه ماهیت شهرها را فراموش کنیم، در تبیین تعاریف مدیریت شهری دچار مشکل خواهیم شد. شهرها پدیدآورنده فرصت‌های تولید درآمد و ثروت هم به شمار می‌روند و تنها محل مصرف نیستند.

وی افزود: عده‌ای می‌گویند که شهرها محصول توسعه هستند؛ این در حالی است که شهرها به عنوان منشا توسعه تعریف می‌شوند و فرصت‌های قابل توجهی را به وجود می‌آورند.

این کارشناس مدیریت شهری عنوان کرد: شهرها هزینه دارند و باید بتوانند درآمد کسب کنند؛ یک پارادایم وجود دارد که محل درآمد را تنها درآمدهای نفتی دانسته و شهرها محل خرج و مصرف این درآمد هستند.

دیسفانی با اشاره به دیدگاه‌های عمده شهرها، گفت: دو نگاه به شهرها دیده می‌شود؛ یکی از دیدگاه‌ها به درآمدزا بودن شهرها می‌نگرد و دیدگاه دیگر، شهرها را تنها ساخت‌گرایانه می‌پندارد.

وی اظهار کرد: براساس پژوهش‌های وزارت راه و شهرسازی در کلانشهرهای کشور، 79 درصد درآمد شهرداری‌ها مربوط به ساخت و ساز است؛ اگر روزی مردم تمایل به ساخت و ساز نداشته باشند، در آمد شهرداری‌ها به صفر می‌رسد پس باید به سوی بهره‌برداری از شهرها حرکت کنیم.

این کارشناس مدیریت شهری با بیان اینکه با نگاهی به برنامه‌های دولتی در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی، شاهد رویکردی هستیم که نهایتا همه هزینه‌ها از سوی دولت تامین شود و هنوز هم چشم شهرداری‌ها به کمک‌های دولت است، ادامه داد: از تراکم به عنوان ابزاری برای کسب درآمد استفاده کردیم که در هیچ کجای دنیا قابل پذیرش نیست؛ درآمد شهرداری‌ها در کشورهای توسعه‌یافته، به گونه‌ای است که تنها پاسخگوی هزینه‌های شهری باشد و بودجه سالیانه شهرها چندان افزایشی پیدا نمی‌کند.

وی در زمینه بدهی شهرداری‌ها به بانک مرکزی و دیگر بانک‌ها، اظهار کرد: بانک مرکزی اعلام کرد که شهرداری تهران 5000 میلیارد به بانک‌ها بدهکار است، شهرداری مشهد نیز 3250 میلیارد تومان به بانک‌ها بدهی دارد، شفافیت در هزینه‌ها اعتماد میان جامعه شهری و شهرداری را تقویت کرده و از هدررفت درآمدها خودداری می‌کند.

این متخصص حوزه مدیریت شهری خاطرنشان کرد: خبرنگاران نماینده افکار عمومی هستند، اما برخی از شهرداری‌ها از پاسخ به سوالات خبرنگاران در خصوص درآمدها و هزینه‌های شهری امتناع می‌ورزند یا پاسخ قابل قبولی نمی‌دهند.

دیسفانی با بیان اینکه بیشتر شهرها با مشکل عدم آمادگی برای کسب درآمد پایدار رو به رو هستند، عنوان کرد: مادامی که جریان‌های اقتصادی و اجتماعی در این زمینه موفقیت کسب نکنند، شهرداری‌ها نمی‌توانند مالیات و هزینه زندگی در شهرها را از مردم بگیرند پس به سوی تراکم‌فروشی و امثال این‌ها می‌روند.