تاریخ سفر: از ساخت کشتی بخار تا سفر به قطب شمال و جنوب

تین نیوز |

در قسمت قبلی مقاله، با نحوه شکل گیری اولین آژانس گردشگری توسط تیم کوک، آشنا شدیم. ابتکاری که دنیای سفر را تغییر داد و جرقه ای برای آغاز صنعت پرسود و روبه رشد گردشگری بود.

کشتی های بخار، وسیله ای برای گشت و گذار در دریاها و اقیانوس ها

آغاز و گسترش حمل و نقل ریلی، یک جهش بزرگ و مهم در جهت آسان تر کردن سفر برای اقشار مختلف بود اما تنها پیامد و ابتکار حاصل از انقلاب صنعتی نبود. به دنبال لکوموتیوها، کشتی هایی ساخته شدند که تعداد زیادی از افراد را می توانستند یکجا حمل کنند. برای اولین بار در تاریخ، سفر در اقیانوس ها با آرامش نسبی امکان پذیر شد. بر خلاف کشتی های قدیمی، این کشتی ها از فولاد ساخته می شدند نه چوب و از بخار نیرو می گرفتند نه باد.

کشتی تایتانیک

کشتی اس اس ساوانه (SS Savannah) غالبا به عنوان اولین کشتی بخاری شناخته می شود که اقیانوس اطلس را طی کرده و در سال ۱۸۱۹ از جورجیا به لیورپول رسیده است. اما حقیقت این است که این کشتی ترکیبی از کشتی بادبانی و کشتی بخار بوده و از نیروی محرکه ی بخار تنها در بازه ای کوتاه از سفر استفاده کرده است. علاوه بر این، هنگام این سفر تاریخی، کشتی خالی از مسافر بوده است. چون ایده ی کشتی بخار در آن زمان کاملا جدید بود و مردم چندان به آن اطمینان نداشتند و حتی یک بلیط کشتی هم فروخته نشده بود.

تصاویری از داخل یک کشتی بخار

یکی از مشهورترین کشتی های این دوره از تاریخ، کشتی آرام اس تایتانیک بود که در سال ۱۹۱۲ در مسیر سفرش به آمریکا در شمال اقیانوس اطلس غرق شد

با این حال، کشتی های بخار کم کم روی کار می آمدند و این فناوری جدید، جایگزین کشتی های بادبانی قدیمی می شد تا اینکه در نهایت در همه جای دنیا استفاده از نیروی محرکه ی بخار رواج پیدا کرد. مهم ترین پیامد سفرهای دریایی این بود که سفر از اقیانوس اطلس روزبه روز راحت تر می شد و به یک واقعیت غیرقابل انکار تبدیل شده بود. بر جدید و قدیم به قدری با هم مرتبط شده بودند که تا یک قرن قبل از آن، غیرقابل تصور بود. 

یکی از مشهورترین کشتی های این دوره از تاریخ، کشتی آرام اس تایتانیک بود؛ یک کشتی مسافربری بزرگ که در سال ۱۹۱۲ در مسیر سفرش به آمریکا در شمال اقیانوس اطلس غرق شد. بیش از دو سوم از ۲۲۲۴ سرنشین آن، در آب های استخوان سوز اقیانوس غرق شدند. این سفر، اولین سفر کشتی بزرگ تایتانیک بود.

کشتی تایتانیک برخلاف بسیاری از کشتی های بزرگ زمان خود، فقط یک وسیله ی حمل و نقل نبود. این کشتی، نمادی از یک زندگی جدید در دنیایی جدید بود. در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی، میلیون ها نفر از اروپا به آمریکا مهاجرت کردند. آنها در جست وجوی زندگی بهتر، بر جدید را برای زندگی انتخاب کردند؛ چیزی که آن را «رویای آمریکایی» می نامیدند.

مهاجرت به آمریکا

پرواز بر فراز آسمان ها، آغاز دوره ی جدیدی از سفر

در یکی از روزهای سال ۱۸۷۸، در ریچموند آمریکا، پدری برای دو فرزندش، ارویل و ویلبر، یک اسباب بازی خرید و به خانه برد. این اسباب بازی از کاغذ، بامبو و چوب پنبه ساخته شده بود و چیزی شبیه هلی کوپترهای ساده بود.

بعدها برادران رایت آن شب را این طور تعریف کردند:

پدر، اسباب بازی را در آسمان رها کرد. انتظار داشتیم که اسباب بازی سقوط کند ولی این اتفاق نیفتاد. اسباب بازی روی هوا پرواز می کرد تا اینکه به سقف برخورد کرد، تعادلش را از دست داد و در نهایت روی زمین افتاد.

برادران رایت

ارویل و ویلبر که امروزه آنها را بیشتر با نام برادران رایت می شناسیم، تحت تاثیر این اسباب بازی قرار گرفته بودند. آنها بی وقفه با آن بازی می کردند. زمانی که خراب شد، به جای اینکه پدر را وادار به خرید مجدد آن کنند، خودشان دست به کار شدند و آن را ساختند.

پسرها روز به روز بزرگ تر و قوی تر می شدند و هم زمان با بزرگ شدنشان، اسباب بازی دست ساز خود را هم ارتقاء می دادند. تا اینکه یک هفته قبل از کریسمس سال ۱۹۰۳ اولین هواپیمای قابل کنترل موتوردار و سنگین تر از هوا را کامل کردند. پرواز این ماشین پرنده ۱۲ ثانیه طول کشید و تا ارتفاع ۳ متری بالا رفت و مسافتی ۳۷ متری را طی کرد.

اولین پرواز ماشین پرنده ی برادران رایت

نکته ای که در مورد ابداع برادران رایت بسیار مهم است، این است که ماشین پرنده ی آنها سنگین تر از هوا بود. هزاران سال بود که بشر با کمک ابزارهای مختلف به دنبال پرواز کردن بود. برخی از گلایدرها قبل از ماشین پرنده ی برادران رایت ساخته شده بودند که بسیاری از آنها موفقیت آمیز بودند. اما ماشین پرنده ی برادران رایت اولین وسیله ی سنگین تر از هوا بود که توانسته بود پرواز کند. در واقع وسیله ای که ساخته بودند به جای سوار شدن بر جریان باد، از باد برای نیرو گرفتن استفاده می کرد. 

این اختراع برادران رایت، یک موفقیت بزرگ و غیرمنتظره بود؛ ایده ای که تا به امروز مشتاقانه دنبال می شود و روزبه روز توسعه می یابد. البته پایه و اساس آن همواره ثابت است. بشر به مرور زمان توانسته بود وسایلی برای سفر در زمین بسازد. سپس با ساخت کشتی ها و قایق ها سفر دریایی را تجربه کرده بود و حالا می توانست از طریق آسمان به گوشه و کنار دنیا پرواز کند.

نیمه اول قرن بیستم، مصادف شد با وقوع دو جنگ جهانی. پتانسیل نظامی هواپیماها بر هیچ کسی پوشیده نبود. همین مسئله باعث شد که فناوری ساخت و تولید هواپیماها روز به روز گسترش یابد و سرعت آنها بیشتر و بیشتر شود. تولید آنها به قدری افزایش یافت که در پایان جنگ جهانی دوم، تعداد زیادی هواپیمای نظامی استفاده نشده به جا مانده بود.

هواپیماهای بمب افکن بزرگ تر به هواپیماهای تجاری تبدیل شدند. به این ترتیب، یک صنعت کاملا جدید آغاز شد و خیلی زود، هواپیماهایی ساخته شدند که کاربری اصلی آنها حمل و نقل مسافران در تعداد زیاد بود.

اولین هواپیمای جت مسافربری، de Havilland DH 106 Comet، نام داشت که در شهر هرتفوردشر انگلستان ساخته شد و خدمات مسافربری خود را از سال ۱۹۵۲ آغاز کرد.

مهمانداران هواپیما در دهه ۱۹۵۰

این هواپیما نقص هایی در طراحی داشت و برای مدتی سرویس دهی اش متوقف شد. البته بعد از برخی اصلاحات و تغییرات دوباره به کار گرفته شد.

تصویری از هواپیمای de Havilland DH 106 Comet

شرکت بویینگ یکی از موفق ترین شرکت های ساخت هواپیما در دنیا است. این شرکت از زمان جنگ جهانی دوم ساخت هواپیماهای نظامی را آغاز کرده بود اما بعد از جنگ، ساخت هواپیماهای مسافربری را شروع کرد و به موفقیتی چشم گیر و پایدار رسید.

در سال ۱۹۵۸، تقریبا نیم قرن بعد از پرواز آزمایشی برادران رایت، شرکت بویینگ، هواپیمای مدل ۷۰۷ خود را راه اندازی کرد. یکی از مسیرهایی که این هواپیمای جدید طی می کرد از نیویورک به لندن بود. سال ۱۹۵۸ اولین سالی بود که در آن تعداد مسافران هواپیمایی که به آمریکا یا از مبدا آمریکا سفر می کردند از مسافران کشتی بیشتر شد.

به این ترتیب، دوران جدیدی از سفر آغاز شد؛ دوران ما.

همان طور که در قسمت های قبلی مقاله دیدیم، اولین سفر به دور دنیا توسط فردیناند ماژلان در طی سه سال انجام شد. امروزه این سفر را می توانید در کمتر از سه روز به پایان برسانید.

ساخت هواپیماهای پهن پیکر، دنیا را به یک دهکده تبدیل کرد. دهکده ای که سر زدن به گوشه و کنار آن، روزبه روز ارزان تر و راحت تر می شود. امروزه به راحتی می توان بلیط های هواپیمایی پیدا کرد که از قطار ارزان تر است. گذراندن تعطیلات در خارج از مرزهای یک کشور، امروزه بسیار مرسوم است و به بخشی از فرهنگ مردم تبدیل شده است. گردشگری در حال حاضر، روبه رشدترین صنعت دنیا است.

البته سوار با هواپیما همیشه ارزان نبوده است. در دهه ی ۱۹۵۰ زمانی که هواپیماهای مسافربری تازه کار خود را شروع کرده بودند، این سفر برای بیشتر افراد، سفری گران قیمت بود. با وجود این، از دهه ی ۵۰ تا دهه ی ۷۰ دوران طلایی برای سفر است. ظهور اتومبیل های شخصی، سفرهای داخلی را گسترش داد و استفاده از اتوبوس برای سفرهای بین شهری و بین المللی رواج پیدا کرد.

کوله گردهای جوان از اروپا و آمریکا، سفر به نقاط دوردست را شروع کردند و به شبه قاره ی هند سفر کردند. مسیری که با نام مسیر هیپی به شهرت رسید.

این جوانان ماجراجو برای اهداف گوناگونی سفر می کردند، عده ای برای ماجراجویی، عده ای برای روشنگری معنوی و عده ای برای شناخت سرزمین های دوردست. اما یک ویژگی در همه ی آنها مشترک بود؛ شوق به سفر و حرکت در زمین و تجربه ی سفری ارزان. بنابراین سفر با هواپیما برایشان گران تمام می شد در نتیجه سفر زمینی را انتخاب کردند. به سرعت، شرکت های متعددی گسترش یافتند تا پاسخگوی نیاز این مسافران جوان باشند.

یکی از این شرکت ها توسط یک جوان استرالیایی به نام گراهام اسکرو ترنر (Graham ‘Skroo’ Turner) شروع به کار کرد. او که در شمال شرقی انگلستان کار می کرد، یک اتوبوس دو طبقه ی قدیمی گرفت و تصمیم گرفت به سفر برود. صندلی های این اتوبوس به سرعت فروش رفت. او تمام مسیر را تا کاتماندو رانندگی کرد و اولین شرکت او به نام Top Deck Travel متولد شد. این کارآفرین جوان تصمیم گرفت تا شرکت فلایت سنتر (Flight Centre) را هم راه اندازی کند که امروزه یکی از بزرگ ترین و موفق ترین شرکت های سفر و گردشگری در دنیا است.

با وجود اینکه قیمت بلیط هواپیما روز به روز کاهش پیدا می کرد و افراد بیشتری به سفر با هواپیما روی می آورند و آن را انتخاب می کردند، سفرهای زمینی هم چنان محبوبیت خود را حفظ کرده بودند. از این رو شرکت های دیگری مثل تاپ دک تراول، کم کم شکل گرفتند؛ مثلا شرکت های دراگومن (Dragoman) در سال ۱۹۸۱ و Oasis Overland در سال ۱۹۹۷.

در همان سالی که ترنر اتوبوسش را خرید، تونی ویلر (Tony Wheeler) و نامزدش سفری را به آسیا شروع کردند و تصمیم گرفتند یک کتاب راهنما بنویسند تا افراد دیگری که قصد دارند از همین مسیر سفر کنند، بتوانند از اطلاعات و تجربیات این کتاب استفاده کنند.

تونی ویلر و نامزدش

آنها اسم این کتاب را «سفر ارزان به آسیا» گذاشتند. این اولین کتابی بود که شرکت تازه تاسیس لونلی پلنت (Lonely Planet) چاپ کرد. این انتشارات در حال حاضر، بزرگ ترین منتشرکننده ی کتاب های راهنمای سفر در سراسر دنیا است.

کتاب راهنمای سفر برای مدت های طولانی یکی از بهترین منابع برای مسافران و کوله گردان بود. اما با گسترش اینترنت و در دسترس قرار گرفتن آن برای همه، وجود منابع آنلاین، برای دسترسی به اطلاعات لازم برای شروع یک سفر، ضروری به نظر می رسید.

تام گریفیت (Tom Griffiths) و پیتر پدریک (Peter Pedrick) در سال ۱۹۹۸، وب سایت gapyear.com را پایه گذاری کردند. برای اولین بار، این سایت بستری فراهم کرد که توصیه های ضروری برای سفر را به علاقه مندان ارائه می کرد و جایی برای کوله گردان بود تا با هم ارتباط برقرار کنند و تجربیات خود را از طریق دنیای مجازی به هم منتقل کنند.

مرزهای نهایی، سفر به انتهای سیاره و فراتر از آن

در دنیا محدودیت های فراوانی وجود دارد ولی آنچه که محدودیت ندارد، کنجکاوی بشر است.

سرنوشت ما با گشت و گذار و سفر گره خورده است. بزرگ ترین سفرهای عصر کاوش، عصر طلایی سفر را به وجود آورده است و اشتیاق بشر را برای گشت و گذار در گوشه و کنار دنیا، افزایش داده است.

جهان به مرور زمان در نقشه ها و ذهن های بشر شکل می گرفت اما هنوز هم فضاهای خالی در آن وجود داشت. کاشفان عصر ویکتوریایی از جمله دیوید لیوینگستون (David Livingstone) و هنری مورتون استنلی (Henry Morton Stanley) به کاوش در سرزمین های ناشناخته و وحشی قلب قاره آفریقا پرداختند در حالی که کاشفانی چون رابرت بیورک (Robert Burke) و ویلیام ویلز (William Wills) در سرزمین های وسیع و دورافتاده ی استرالیا به کاوش پرداختند.

پرتره ای از ویلیام ویلز

در سال ۱۸۳۱، یک طبیعت گرای جوان به نام چارلز داروین یک سفر اکتشافی پنج ساله به دور دنیا انجام داد. در جریان این سفر، او شیفته ی زمین شناسی و زیست شناسی شد و به مطالعه در طبیعت پرداخت. از نتایج این سفر آن بود که چند سال بعد، داروین نظریه ی فرگشت و انتخاب طبیعی را مطرح کرد.

پرتره ای از داروین

قرن اخیر، دورانی بود که توجه جهان به سمت بی نهایت های دنیا جلب شد؛ عمیق ترین اقیانوس ها، بلندترین قله ها، مناطق قطبی و حتی فراتر از کره ی آبی کوچکی که در آن زندگی می کنیم؛ سفر به فضا.

سفر به قطب، سفر به انتهای سیاره

در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، توجه بسیاری از کاشفان، به مناطق قطبی سیاره جلب شد؛ یعنی در دوره ای از تاریخ که وسایل حمل و نقل و دریانوردی به قدری گسترش یافته بود و پیشرفت کرده بود که امکان سفر به قطب شمال و جنوب ، مقابله با شرایط آب و هوایی سخت و طاقت فرسای آنها فراهم شده بود.

روئالد آموندسن و همراهانش در قطب جنوب، سال ۱۹۱۱

 از اوایل دهه ی ۱۵۰۰، کاشفانی در دنیا به دنبال کشف گذرگاه شمال غربی بودند؛ یک مسیر دریایی که از طریق اقیانوس منجمد شمالی، اقیانوس آرام و اطلس را به هم متصل می کند. اما این هدف تا سال ۱۹۰۳ محقق نشد؛ زمانی که یک نروژی به نام روئالد آموندسن این مسیر را طی کرد.

روئالد آموندسن

سفرهای و تلاش های آموندسن، بسیار مهم و تاثیرگذار بود. کشف مسیر گذرگاه شمال غربی، کافی بود تا نام او به عنوان یک کاشف افسانه ای در تاریخ ثبت شود. اما در کمال شگفتی، او به سفرهای اکتشافی و تلاش هایش ادامه داد و اولین کسی بود که به قطب شمال و جنوب سفر کرد. او در سال ۱۹۱۱ به قطب جنوب و در سال ۱۹۲۶ به قطب شمال رسید.

رابرت فالکون اسکات

قرن اخیر، دورانی بود که توجه جهان به سمت بی نهایت های دنیا جلب شد؛ عمیق ترین اقیانوس ها، بلندترین قله ها، مناطق قطبی و حتی فراتر از کره ی آبی کوچکی که در آن زندگی می کنیم؛ سفر به فضا

البته بد نیست در اینجا به نام رابرت فالکون اسکات (Robert Falcon Scott) اشاره کنیم؛ کاشف بریتانیایی که قبل از آموندسن، یک سفر اکتشافی برای رسیدن به قطب جنوب را رهبری کرده بود. زمانی که او و همراهانش به قطب جنوب رسیدند یعنی در تاریخ ۱۷ ژانویه سال ۱۹۱۲، فهمیدند که تیم آمانسون ۳۴ روز پیش از آنها به قطب رسیده و آنجا را ترک کرده اند. اسکات و همراهانش، ناامیدانه راه برگشت را در پیش گرفتند اما زنده بازنگشتند. پیکرهای خسته و یخ زده ی آنها ده ماه بعد در یک چادر پیدا شد.

در کمال تعجب، تقریبا نیم قرن گذشت تا بشر برای بار دوم به قطب جنوب پا گذاشت؛ دستاوردی که در قالب سفر اکتشافی Commonwealth Trans-Antarctic حاصل شد. یکی از اعضای این تیم، ادموند هیلاری بود که نامش را ۵ سال قبل از صعود به برخی از قله های هیمالیا، در تاریخ ثبت کرد. او و تنزینگ نورگی نخستین انسان هایی بودند که تحت پوشش سفر اکتشافی کوه اورست در سال ۱۹۵۳ به قله اورست صعود کردند.

اورست

ادموند هیلاری و تنزینگ نورگی

گروهی که راهی این سفر اکتشافی شد شامل تیمی از نیوزیلند بود که ادموند هیلاری آنها را رهبری می کرد و تیمی از بریتانیا که رهبری آنها برعهده ی Vivian Fuchs بود. آنها نه تنها به قطب جنوب سفر کردند بلکه سراسر این قاره را از راه زمینی طی کردند. این موفقیت تا سال ۱۹۸۱ تکرار نشد. رانلف فینس (Ranulph Fiennes) جهانگردی است که بیشتر به خاطر سفر ۳ ساله اش به دور دنیا معروف شده است. اولین سفر دنیا با کشتی در محور قطب، سفری که در سال ۱۹۸۲ به پایان رسید. او بدون دریافت هیچ کمکی به قطب شمال سفر کرد و یک سفر ۹۷ روزه هم به قطب جنوب داشت.

در سال ۲۰۰۰ فینس نام خود را به عنوان اولین کسی که بدون هیچ کمکی و تک و تنها به قطب شمال سفر کرد ثبت کرد. ولی در آنجا دچار سرمازدگی شد و قسمت های پایین انگشت های دست چپش را از دست داد.