◄ خارک؛ دُر یتیم خلیج فارس در سایه بی توجهی

جزیره خارک، نگین مرجانی و استراتژیک خلیج فارس، با وجود جایگاه تاریخی و اقتصادی بی بدیل، سال هاست از کمبود زیرساخت های عمرانی و گردشگری رنج می برد. این جزیره می تواند مقصدی ویژه برای گردشگران دریایی باشد، اما بی توجهی مسئولان و نبود سرمایه گذاری مانع تحقق این ظرفیت ها شده است.

به گزارش تین نیوز،  جزیره خارک در استان بوشهر و در فاصله حدود ۵۷ کیلومتری از بندر بوشهر قرار دارد. این جزیره مرجانی کوچک، به دلیل موقعیت استراتژیک در خلیج فارس، همواره مورد توجه قدرت های منطقه ای و جهانی بوده است.

پیشینه تاریخی خارک

خارک از دوران باستان تا عصر صفویه نقش مهمی در تجارت و سیاست منطقه داشته است. در دوره های مختلف، به ویژه در عصر صفویه، این جزیره به عنوان پایگاه نظامی و تجاری مورد استفاده قرار گرفت. آثار باستانی و کتیبه های تاریخی در خارک نشان دهنده حضور تمدن های گوناگون و اهمیت آن در مسیرهای دریایی است.

نام خارک از قرن شانزدهم میلادی در نقشه های اروپایی خلیج فارس و اقیانوس هند دیده می شود؛ زمانی که نقش مهمی در تجارت و دریانوردی هلند و انگلیس داشت و به عنوان پشتیبان ناخدایان کشتی های بادبانی شناخته می شد. همین اهمیت باعث شد دانشجویان عصر روشن گری و پژوهشگران قرن نوزدهم، پیش از آغاز کاوش های باستان شناسی، توجه ویژه ای به خارک داشته باشند.

در سال ۱۷۶۴ میلادی، نقشه کش فرانسوی «ژان باتیست بورگیگنون د آنویل» نخستین بحث های مفصل درباره خارک را منتشر کرد. او و دیگر جغرافی دانان، نام خارک را با جزایر باستانی چون «ایکاروس» و «تابیانا» مقایسه کردند. هرچند بعدها مشخص شد بسیاری از این تطبیق ها اشتباه بوده است، اما همین مطالعات نشان دهنده جایگاه ویژه خارک در تاریخ جغرافیای منطقه است.

موقعیت استراتژیک و اقتصادی

خارک امروز میزبان یکی از مهم ترین پایانه های صادرات نفت جهان است. در دوران جنگ ایران و عراق، بیش از ۹۰ درصد صادرات نفت ایران از این جزیره انجام می شد و همین امر باعث شد نیروی هوایی عراق بیش از ۲۸۰۰ بار به خارک حمله کند.

از اوایل قرن بیستم، زیرساخت هایی چون راه آهن برای حمل سنگ و تأمین مصالح پالایشگاه آبادان در این جزیره ساخته شد. امروز نیز بخش عمده اراضی خارک در اختیار شرکت های نفتی و پتروشیمی است. در کنار آن، توسعه فضای سبز و خیابان های مدرن مانند بلوار دریا، بلوار خلیج فارس و بلوار نفت، جلوه ای تازه به بافت شهری بخشیده است.

خارک با داشتن سواحل مرجانی، آب وهوای گرم و پوشش گیاهی خاص می تواند مقصدی جذاب برای گردشگران داخلی و خارجی باشد. وجود بلوارهای ساحلی، فضاهای سبز و چشم اندازهای طبیعی، جلوه ای متفاوت به این جزیره داده است.

علاوه بر جاذبه های طبیعی، پیشینه تاریخی و آثار باستانی خارک ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن به یک مقصد فرهنگی و تاریخی دارد.

مشکلات ساکنان خارک

با وجود اهمیت اقتصادی، زندگی برای بیش از شش هزار ساکن بومی خارک دشوار است. کمبود آب آشامیدنی، نبود فرصت های شغلی، ضعف امکانات درمانی و فرهنگی، و مشکل سند مالکیت زمین از مهم ترین چالش های آنان به شمار می رود.

• آب آشامیدنی: سال هاست اهالی تنها چند ساعت در شبانه روز به آب شرب دسترسی دارند. هرچند اخیراً با تعمیر دستگاه های آب شیرین کن ظرفیت تولید روزانه به چهار هزار مترمکعب رسیده، اما همچنان پاسخگوی نیاز جمعیت نیست.
• خدمات درمانی: تنها بیمارستان جزیره وابسته به شرکت نفت است و خدمات آن با هزینه های سنگین به مردم ارائه می شود.
• اشتغال: جوانان تحصیل کرده بیکارند، در حالی که جزیره به عنوان شاهراه اقتصادی کشور شناخته می شود.
• مالکیت زمین: بسیاری از اراضی و خانه ها فاقد سند رسمی هستند و همین مانع دریافت تسهیلات بانکی و اجرای طرح های عمرانی شده است.

ظرفیت های مغفول

خارک علاوه بر جایگاه نفتی، ظرفیت های زیست محیطی و گردشگری فراوانی دارد؛ از آب وهوای مطلوب و پوشش گیاهی متنوع گرفته تا امکان توسعه صنعت صید و گردشگری دریایی. با این حال، بی توجهی مسئولان و نبود سرمایه گذاری موجب شده این جزیره همچنان ناشناخته باقی بماند.

جزیره خارک، مروارید گمشده خلیج فارس، همزمان میراثی تاریخی و پایگاهی اقتصادی استراتژیک است. با وجود ظرفیت های طبیعی و فرهنگی، بی توجهی به زیرساخت ها و مشکلات معیشتی مردم، مانع شکوفایی آن شده است. اگر سرمایه گذاری و مدیریت پایدار در این جزیره صورت گیرد، خارک می تواند به یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری و اقتصادی ایران در خلیج فارس تبدیل شود.