◄ اندر احوالات وزارت شوارع اندرونی

از جوان، مردی که آرزوی وزارتش برآورده شد، پرسیدند چه خبر از احوال وزارت؟

پاسخی گفت بسیار مفرح و دردناک.  جمله ای از شاه قاجار عاریه گرفت. گفت: از شاه قاجار پرسیدند ملک داری چگونه است؟ گفت: اندر احوالات ملک داری همین بس که نه توان شمال رفتن دارم و نه توان جنوبش. به شمال رفتنش روباهی را و به جنوب رفتنش خرسی را ناراحت می کند. مرده شور این ملک ما را ببرد که بین خرس و روباه گرفتارمان کرده. خرس را شاید با مقداری عسل سرگرم کرد اما روباه، مکار است.  

این قصه بی شباهت به صدارت ما در وزارت طرق و منزل این مملکت محروسه نیست.

از وقتی صاحب این ملک شدم توان دست زدن به خدم و حشم را ندارم. گروهی به وقت شاه شهید از ولایت محروسه فارس، خود را به این ملک رساندند و جاپا محکم کردند. اینان که سربرآورده آستان های حرم های مطهر ملک فارس هستند، ابتدا در کاروانسرای فاطمی اطراق کردند، تا دستخط از شاه شهید گرفتند. اکنون این گروه چاپار سوار، خسته از طرق طولانی مابین فارس و طهران، بر این ملک چمبره زده، به راه  اوقاف، وزارت طرق و منزل را وقف خاص کرده و طومارش را وابسته به دولت سایه کرده‌ اند.

دیگر گروه، جغله های جویای نام اند، پشت سبیلشان سبز نشده، مویز شده‌ اند. با گام های دومی در کنار گروه اول مشغولند و سرگرم. اینان هرجایی و هر شاخه ای را ببیند روی آن نشسته و می‌ شکنند، خود را علامه دهر دانند و دانشمند دیوان. برای هر خدمتی و مناصبی پا به رکابند. نه من، که حضرت صدرالاشرف نیز یارای دست یازیدن به این دو را ندارد. دودمان دود می‌کنند به طرفه العینی.

به حضرتش گفتند دسته سومی هم در دستگاه شوکت شما هست که معروفند به برزخی ها. دیوان سالارانی که دل در گرو ماندن دارند و پای رفتن ندارند. می گویند در برزخی گرفتارند که نه راه پس دارند و نه راه پیش. از جور دو گروه اول در عذاب و همی خودخوری کنند. پاهاشان لرزان است، اما به صلاح ملک است از برزخ بدر آیند.

حضرت مستطابش پاسخ گفت: می دانم دیوانسالاران و مردان با تجربه ای هستند با روحی در عذاب. اما چه باک. خدا رحمت کند شاه شهید را که حداقل بعضی از اینان را برای خدمت به خلق نگه داشت.