◄ اضطراب شغلی فرسودگی می آورد؛ وقتی فشار روانی تبدیل به بیماری می شود

برخلاف باور عمومی، استرس همیشه مضر نیست. تحقیقات نشان می دهد انسان ها برای عملکرد طبیعی به میزان متعادلی از استرس نیاز دارند. اما زمانی که این مکانیسم طبیعی از تعادل خارج شود، می تواند تبدیل به بمب ساعتی برای سلامتی گردد.

به گزارش تین نیوز می توان استرس را هرگونه تغییر و فشار از سوی محیط دانست که فرد را وادار به سازگاری فعالانه مجدد با محیط می کند، تا این امر منجر به مصرف انرژی، تلاش آگاهانه و عامدانه و در عین حال تغییرات و فعل و انفعالاتی در بدن او می شود.

استرس مفید؛ موتور محرکه زندگی

کارشناسان حوزه روانشناسی، استرس را پاسخ طبیعی بدن به تغییرات محیطی تعریف می کنند که مانند یک سیستم هشداردهنده عمل می کند.

در واقع استرس در ذات خود بد نیست زیرا اگر نباشد افراد به خواب می روند، بنابراین برای فعالیت به سطح حداقل بهینه ای از استرس نیاز داریم، مثلاً این سطح از استرس موجب می شود تا کارمندان صبح از خواب برخیزند و به محل کار خود بروند یا یک راننده به علائم هشداردهنده راهنمایی و رانندگی توجه کند.

استرس سازنده: این سطح از استرس مانند سوخت ضروری برای زندگی است:

- عامل بیدار شدن به موقع صبح ها

- انگیزه دهنده برای انجام مسئولیت ها

- افزایش تمرکز در موقعیت های حساس

بنابراین حذف کامل استرس منجر به کاهش محسوس انگیزه و عملکرد می شود.

استرس مخرب؛ وقتی هشدارها جدی می شوند

متخصصان حوزه بهداشت روان معتقدند فشار خون، سکته های قلبی و مغزی، کمردرد، دردهای استخوانی و اسکلتی، سندروم روده تحریک پذیر، مشکلات و بیماری های دستگاه گوارشی نظیر معده درد و گلودرد شاخص های عملی و جسمانی بیماری روان تنی هستند.

وی افزود: همچنین اختلالات مرتبط با استرس، اضطرابی، افسردگی، اختلال دوقطبی و حتی اختلالات شدید روانی مانند اسکیزوفرنی به علت استرس زیاد ایجاد می شود.

بنابر تحقیقات اخیر ارتباط معناداری بین استرس مزمن و بروز بیماری های مختلف را اثبات کرده اند:

تأثیرات جسمی استرس بیش از حد:

سیستم قلبی-عروقی: افزایش فشار خون، خطر سکته

دستگاه حرکتی: کمردردهای مزمن، دردهای عضلانی

سیستم گوارش: اختلالات معده، سندرم روده تحریک پذیر

سیستم ایمنی: تضعیف دفاع طبیعی بدن

تأثیرات روانی:

- اختلالات اضطرابی

- افسردگی

- کاهش کیفیت خواب

استرس شغلی؛ معضل جوامع مدرن

یکی از فعالیت هایی که در فرد ایجاد استرس می کند فعالیت شغلی و حرفه ای است. فعالیت شغلی؛ یک فعالیت هدفمند است که به درآمدزایی برای فرد منجر می شود. این درحالی است که شغل برای فرد مفهوم فرامادی دارد زیرا او خود را در شغل به تحقق می رساند و خودشکوفایی فرد می تواند از طریق شغلی باشد که او دارد، زیرا از این طریق می تواند خود را به جامعه و خود اثبات کند.

علل استرس شغلی:

- حجم کاری نامتناسب

- حمایت ناکافی سازمانی

- عدم امنیت شغلی

پیامدهای منفی:

- کاهش بهره وری

- افزایش خطای کاری

- فرسودگی شغلی

 راهکارهای عملی برای مدیریت استرس

استرس شغلی در واقع تنش ها و فشارهای فرد هنگام انجام فعالیت محوله در رده شغلی اوست که می تواند عمومی یا اختصاصی باشد، به عنوان نمونه در شغل خبرنگاری در رده ها و سرویس های مختلف خبری، خبرنگاران استرس های بالایی را تجربه می کنند اما هر خبرنگار نیز به نوبه خود در حال دست و پنجه نرم کردن با استرس هایی است که مختص موقعیت شغلی وی است.

استرس شغلی یکی از آسیب زاترین و هزینه برترین موارد موجود در سازمان ها و صنایع در سراسر دنیا شناخته می شود، همچنین به دلیل آنکه فرسودگی شغلی ایجاد می کند می تواند علت بسیاری از غیبت های کارکنان از کار، هزینه های اضافی تحمیل شده به سازمان ها برای درمان پرسنل و همچنین جایگزینی نیروی کار باشد.

اداره سلامت و ایمنی کار (HSE) برای مقابله با استرس و فرسودگی شغلی پیشنهاد داده است تا به صورت دوره ای یعنی هر ۶ ماه یکبار ارزیابی های کامل مربوط به سلامت کار و استرس و فرسودگی شغلی، توسط متخصصان سلامت و روانشناسان از کارکنان تمامی محیط های کار به عمل آید تا به این ترتیب بتوان به سرعت به شناسایی و ارزیابی مسائل به وجود آمده بر اثر استرس و فرسودگی شغلی در محیط های کاری پرداخت و راه حل های مناسب برای غلبه با این مسائل را طراحی نمود.

بنابر این موارد مهم جهت شناسایی عوامل و مدیریت استرس  را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

• شناسایی منابع استرس زا
• تغییر سبک زندگی
• مراجعه به متخصصان

راهکارهای مدیریت استرس شغلی:

- ارزیابی دوره ای سلامت روان کارکنان

- اجرای برنامه های کاهش استرس در محیط کار

- آموزش تکنیک های آرام سازی

در صورتی که استرس شغلی بالا باشد با توجه به ابعاد افزایش یافته استرس مانند روابط کارکنان با یکدیگر می توان اقدام به ارائه آموزش هایی در زمینه حل مسئله، روابط اجتماعی، روش هایی مانند آموزش آرمیدگی عضلانی و مراقبه و غلبه بر افسردگی در نظر گرفت.