سناریوی دوگانه امریکا برای «برجام»

به گزارش گسترش صمت، به همین دلیل برخی از مقام‌های سیاسی با همراهی نظامیان ارشد دولت مسیری را انتخاب کرده‌اند تا بلکه در تعامل با مجلس سنا و کنگره برای نجات ترامپ از این بحران خود ساخته به نحوی که اعتبار ریاست‌جمهوری نیز حفظ شود، راهی بیابند. از سوی دیگر ترامپ نیز با آگاهی از این مسئله با برگزاری جلسه‌هایی با فرماندهان نظامی در صدد است روحیه تهاجمی دولت را برای انجام تغییرات در متن برجام حفظ کند. اظهارات دوگانه دولت امریکا حکایت از سناریویی دارد مبنی‌بر اینکه ضمن حفظ برجام و تنش‌زدایی با متحدان خود فشارهایی را به بهانه‌های دیگر به ایران وارد کند. 
این سناریوی دوجانبه با اظهارات وزیر دفاع امریکا در یک نشست پرسش و پاسخ سنا برای اعلام پایبند بودن یا نبودن ایران به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در اواسط ماه اکتبرکه خواستار حمایت مشروط از توافق هسته‌ای با تهران شد، کلید خورد.براساس گزارش خبرگزاری‌ها جیمز ماتیس در این نشست، گفت: «نکته‌ای که می‌خواهم روی آن انگشت بگذارم این است که اگر ما بتوانیم به این نتیجه برسیم که این (توافق) منافع ما را بهتر تامین می‌کند، پس واضح است که باید در آن باقی بمانیم. در همین زمینه معتقدم، در غیاب شواهدی خلاف این، رئیس‌جمهوری باید ماندن در این توافق را مدنظر قرار دهد.» جک رید، جین شاهین، تیم کین و جف مرکلی سناتورهای دموکرات در پیام‌های توئیتری جداگانه اظهارات متیس را مورد تایید قرار داده و به ترامپ توصیه کردند که به حرف مشاوران امنیتی خود گوش دهد.جوزف دانفورد رئیس ستاد کل نیروهای مسلح امریکا نیز در کارگروه روابط خارجی سنای این کشور در راستای اظهارات وزیر دفاع اعلام کرده که ایران برجام را نقض نکرده و به اعتقاد من این توافق تا به امروز از تولید سلاح هسته‌ای پیشگیری کرده است.در این میان درز اظهارات وزیر دفاع امریکا درباره برجام برای سخنگوی وزارت خارجه امریکا مشکل‌ساز شد و هدرنوئرت که نمی‌دانست چگونه باید از این چالش جدید رها شود، در نشست خبری خود درباره این موضع برجامی متیس گفت: متیس فقط یکی از افراد متعددی است که ترامپ درباره برجام با آنها رایزنی می‌کند.هنگامی وی که با سوال خبرنگارن مبنی‌بر اینکه «شما می‌گویید که برجام تا آنجاکه به برنامه‌های هسته‌ای ایران مربوط می‌شود نقص و اشکالی ندارد و تنها نقص آن این است که دیگر نگرانی‌های امریکا را دربر نمی‌گیرد. آیا برجام در مسئله هسته‌ای خوب است؟ «ترامپ در گذشته پایبندی ایران به برجام را تایید کرده، اما مسائلی که در دیباچه و مقدمه این توافقنامه به آنها اشاره شده هرچند هیچ‌گونه الزام اجرایی از نظر قوانین بین‌المللی ایجاد نمی‌کند اما در همین دیباچه به نکات زیادی درباره امنیت و ثبات بین‌المللی آمده که قرار است ایران آنها را رعایت کند.در این زمینه تیلرسون و اعضای کنگره هم در تلاش هستند تا قانون مرتبط با ایران را اصلاح کنند تا به احتمال این امکان را به دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری امریکا دهند که توافق برجام را فقط بر مسئله هسته‌ای متمرکز کنند. به گفته مقام‌های امریکایی، این اصلاح به احتمال این امکان را به رئیس‌جمهوری امریکا می‌دهد که از راه‌های دیگر به ایران فشار وارد کند.به نوشته تارنمای سی‌ان‌ان، یک مقام ارشد دولت ترامپ به نقل از تیلرسون، گفت: مشکل توافق هسته‌ای با ایران، برجام نیست، بلکه قوانین مربوط به آن است.وی افزود: هر ۹۰ روز یکبار رئیس‌جمهوری (ترامپ) باید توافق را تایید کند و این یک بحران سیاسی ایجاد می‌کند. اگر واشنگتن بحران توافق هسته‌ای را کنار بگذارد، آنگاه همه می‌توانند سر کار خود بازگشته و به مشکلات دیگر مربوط به ایران بپردازند.

از سوی دیگر دونالد ترامپ در دیدار با افسران ارتش نظامی امریکا ضمن تکرار ادعاهای خود برضد ایران اعلام کرد که این آرامش پیش از توفان است.روزنامه گاردین نوشت: او در حضور افسران نظامی امریکا اعلام کرد که این آرامش پیش از توفان است و در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر اینکه این جمله چه مفهومی دارد، گفت: خواهید دید. او در این دیدار به تکرار ادعاهای خود برضد ایران پرداخت و گفت: رژیم ایران از تروریسم حمایت کرده و خشونت و هرج و مرج را در تمام خاورمیانه می‌پراکند. وی افزود: به همین دلیل است که ما باید به اقدامات خصمانه و جاه‌طلبی هسته‌ای ایران پایان دهیم. به زودی تصمیم من در مورد ایران را خواهید فهمید. رئیس‌جمهوری تا ۱۵ اکتبر (۲۳ مهر) زمان دارد که تصمیم خود را درباره برجام اعلام کند. در صورتی که دولت امریکا از تایید برجام اجتناب کند، کنگره تحت کنترل جمهوری‌خواهان ۶۰ روز مهلت خواهد داشت که درباره بازگشت یا عدم بازگشت تحریم‌های گذشته برضد ایران تصمیم‌گیری کند. در این میان، رئیس شورای روابط خارجی امریکا تاکید کرد لغو برجام باعث زیر سوال رفتن توافق دیگر دولت‌ها با امریکا می‌شود. ریچارد هاس، رئیس شورای روابط خارجی امریکا در صفحه توئیتر خود نوشت: رد پایبندی ایران براساس معیارهای سیاسی باعث زیر سوال رفتن هر نوع توافق با ایالات متحده از سوی دیگر دولت‌ها می‌شود. در این باره شیرین هانتر استاد دانشگاه جورج تاون واشنگتن در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا، گفت: تصور من این است که امریکا می‌خواهد هم برجام را نگه دارد و هم درصدد است فشارها به ایران را به بهانه‌های مختلف زیاد کند.وی با یادآوری برخی از اختلاف‌ها در دولت ترامپ درباره توافق هسته‌ای، اظهار کرد: روشن است که در دولت امریکا و در میان مشاوران ترامپ درباره برجام اختلاف دیدگاه وجود دارد. بنابراین ترامپ می‌تواند تا زمان ارائه گزارش خود به کنگره در ماه اکتبر، سیاست قطعی خود در قبال ایران و برجام را اتخاذ کند.این تحلیل‌گر ارشد مسائل سیاست خارجی درباره گزارش برخی از رسانه‌ها مبنی‌بر اینکه دولت امریکا تصمیم خود را برای خروج از برجام گرفته است، تصریح کرد: نمی‌توان به همه مطالبی که در نشریه‌ها چاپ می‌شود، اعتماد کرد. من هنوز مطمئن نیستم ترامپ درباره ایران و توافق هسته‌ای تصمیم قطعی را گرفته باشد.وی در پاسخ به این سوال که سیاست‌های خصمانه دولت امریکا برضد ایران تا کجاست؟ خاطرنشان کرد: به نظر من، دولت امریکا و شخص ترامپ هم نمی‌دانند تا چه حدی به ایران فشار وارد کنند؛ البته در میان مشاوران ترامپ و اعضای کنگره کسانی هستند که از اقدام نظامی واشنگتن برضد تهران سخن می‌گویند.

هانتر در پاسخ به این سوال که در صورتی که امریکا بخواهد از برجام خارج شود، اروپا در کنار ایران باقی خواهد ماند؟ بیان کرد: اروپا هنوز برای دفاع از خود به امریکا نیاز دارد؛ بنابراین اگر امریکا به واقع مصمم به خروج از توافق هسته‌ای باشد، اروپایی‌ها نمی‌توانند کار جدی برای خارج نشدن امریکایی‌ها از برجام انجام دهند.هانتر با بیان اینکه هرگونه اقدام غیرمحتاطانه و حساب نشده از طرف ایران می‌تواند موجب بازگشت تحریم‌های شدیدتری نسبت به قبل شود، عنوان کرد: مشکل برجام سیاسی است؛ نه حقوقی. تا زمانی که روابط میان تهران و واشنگتن خصمانه باشد؛ اینگونه سختی‌ها نیز ادامه خواهد داشت. در این حال سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد که رئیس‌جمهوری امریکا تصمیم خود را درباره برجام گرفته و در زمان مقرر اعلام خواهد کرد. به گفته «سارا سندرز»، تصمیم ترامپ همچنین شامل راهبردی جامع درباره چگونگی رفتار با ایران است و این راهبرد به زودی عمومی خواهد شد.
سخنگوی کاخ سفید مدعی شد که گروهی متحد پشت این راهبرد قرار دارد و از تلاش‌های موجود در این زمینه پشتیبانی می‌کند.