راه‌های ریلی و قدرتی به نام چین

چندی پیش نخستین هیات تجاری چین در سال ۱۳۹۶ برای شرکت در سمینار همکاری‌های اقتصادی ایران و چین به اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران آمد.

در این هیات، بیش از ۵۰ نفر از فعالان اقتصادی چین حضور داشتند که درباره حمل‌ونقل ریلی، قطار پرسرعت تهران- اصفهان و تهران- مشهد و تولید ماشین‌آلات و خودرو با طرف‌های ایرانی گفت‌وگو کردند. مهم‌ترین موضوع‌های این مذاکرات، حول محور ساخت دو خط پرسرعت ریلی در کشورمان بوده است. فرصت‌های بسیاری در حوزه‌های حمل‌ونقل، انرژی‌های تجدیدپذیر، مخابرات و پارک‌های فناوری و صنعتی وجود دارد که شرکت‌های چینی با استفاده از ظرفیت واحدهای تولیدی در ایران می‌توانند نسبت به تولید محصولات با نشان معتبر اقدام کنند و از مزیت معافیت مالیاتی به‌ازای صادرات حداقل ۲۰درصد از محصولات تولیدی بهره‌مند شوند.

چین با اختصاص بودجه‌ای برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های زیربنایی ایران مشارکت کرده و در زمینه ساخت نیروگاه‌های برق و حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای و پروژه‌های ساختمانی، قصد همکاری با ایران را دارد. شرکت‌های مستقر در چین می‌توانند با بهره‌گیری از توانمندی‌های مرکز تحقیقات و اطلاع‌رسانی اتاق بازرگانی اسلامی که در تهران مستقر است، نسبت به دریافت مجوز حلال برای محصولات غذایی خود نیز اقدام کنند. اگرچه چین مهم‌ترین شریک تجاری ایران در سال‌های اخیر به شمار می‌آید و آمار منتشر شده از سوی گمرک نیز گواه این ادعاست اما این شریک، در دنیا نیز جایگاه قابل‌توجهی دارد.

سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) در گزارشی به وضعیت اقتصادی چین پرداخته و مخاطرات مالی و اصلاحات ساختاری اقتصاد این کشور را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. براساس تحلیلی که معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران روی این گزارش انجام داده، چین همچنان پیشران اصلی رشد اقتصادی جهان است. این بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد رشد سرمایه‌گذاری در چین در حال کاهش است و اقتصاد این کشور از سمت سرمایه‌گذاری به سمت مصرف متوازن در حال حرکت است. این در حالی است که اقتصاد چین از صنعت فاصله گرفته و به سمت خدمات تمایل پیدا کرده است.

سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه همچنین در گزارش خود به این نتیجه رسیده اقتصاد چین در حال تغییر از یک جامعه با درآمد متوسط به جامعه‌ای به نسبت مرفه تا سال ۲۰۲۰میلادی است؛ حال آنکه نرخ فقر در این کشور به‌طور چشمگیری کاهش‌یافته و سهم جمعیت روستایی که زیر خط فقر بوده‌اند از ۳۰ درصد در سال ۲۰۰۵میلادی به ۵/۷ درصد در سال ۲۰۱۵میلادی کاهش یافته است. در این گزارش همچنین به افزایش پویایی و عملکرد بنگاه‌ها در چین اشاره شده و این نتیجه به‌دست آمده که شروع کسب‌وکار از طریق حذف و ادغام مجوزها آسان‌تر شده و موانع کارآفرینی در چین کاهش پیدا کرده است، به‌طوری که بیش از ۳۵۰ مرحله اداری در این کشور حذف یا به سطح محلی کاهش یافته است.

بررسی هزینه‌های تحقیق و توسعه در چین نیز نشان می‌دهد این شاخص در چین بالاتر از کشورهای با تولید ناخالص داخلی مشابه است، اما همچنان این هزینه‌ها کمتر از کشورهایی مانند امریکا و ژاپن است این در حالی است که بدهی شرکت‌های غیرمالی در چین به ۱۷۰ درصد از تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۱۶میلادی رسیده که بالاترین سطح در میان کشورهای پیشران است. سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه در عین حال برخی راهکارها و پیشنهادها را برای بهبود وضعیت اقتصادی چین پیشنهاد کرده است از جمله آنکه، حاکمیت شرکتی در چین باید از طریق افزایش نظارت خارجی و کنترل داخلی تقویت شود.

همچنین برای تقویت استقلال و تصمیم‌گیری هیات مدیره شرکت‌ها، باید مدیران واقعا مستقل استخدام کرد. چین که بزرگترین شبکه ریلی قطارهای پرسرعت را در اختیار دارد، قصد دارد تا سال ۲۰۲۰میلادی سریع‌ترین قطار دنیا را راه‌اندازی کند. مراحل توسعه و ساخت این قطارها از اکنون مشخص شده است؛ سرعت قطارهای پرسرعت داخلی به ۲۵۰مایل در ساعت و قطارهای بین‌المللی ۳۷۳ مایل برساعت اعلام شده است. شرکت CRRC در چین این قطارها را با توجه به نوین‌ترین فناوری‌ها خواهد ساخت. به هرحال در صورت ساخت قطارهایی با چنین سرعتی، فاصله بین پکن و شانگهای(دو شهر بزرگ چین) ۲ ساعت خواهد بود. همچنین شبکه ریل بین‌المللی حدود ۶۰ کشور را به یکدیگر متصل می‌کند. براساس گزارش این رسانه، قطار پرسرعت چینی نسبت به نمونه‌های کنونی ۱۰درصد انرژی کمتری مصرف می‌کند.

پروین خدادادی حدادان - کارشناس حمل‌ونقل ریلی