مزایای متنوع ایران در بازار عراق

وبلاگ سید حمید حسینی-توسعه و امنیت کشور تا حدی در گرو روابط تجاری مناسب با کشورهای همسایه است و در بین این کشور‌ها عراق به لحاظ سابقه تاریخی، فرهنگی و شرایط خاص اقتصادی اهمیت زیادی برای ما دارد. طی سال‌های گذشته به علت فضای ناامنی که در کشور عراق حاکم بود، کشورهایی چون ترکیه، چین یا کشور‌های اروپایی در این کشور حضور نداشتند. طبیعی است که با برقراری ثبات و امنیت در این کشور شاهد حضور این رقبا در بازار عراق خواهیم بود که لازم است با اتخاذ تدابیر مناسب از عرصه رقابت عقب نمانیم.

سیدحمید حسینی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در گفت‌و‌گو با «آرمان» می‌گوید:‌ «برای حفظ سرنوشت مشترک سیاسی و امنیتی دو کشور، لازم است روابط و پیوند‌های اقتصادی بین دو کشور گسترش پیدا کند. باید شبکه برق، گاز،‌ راه آهن،‌ خطوط دریایی و سایر شبکه‌ها و خطوط دو کشور به یکدیگر متصل شود تا یک وابستگی متقابل شکل بگیرد. این وابستگی متقابل باعث می‌شود که کمتر کسی بتواند در روابط دو کشور شیطنت کند.»

از آنجا که توسعه و امنیت کشور ما در گرو گسترش و تعمیق روابط تجاری با کشور‌های همسایه است، توسعه و حفظ بازار عراق از منظر شما تا چه اندازه اهمیت دارد؟

ما دارای روابط طولانی‌مدت اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و مذهبی با کشور عراق هستیم و مهم‌تر از همه اینکه عراق یکی از مهم‌ترین کشور‌های همسایه ایران محسوب می‌شود که با نگاهی به تاریخ دو کشور درمی‌یابیم که بسیاری از رویداد‌ها و وقایع تاریخی مشترک بر سرنوشت دو کشور تاثیر گذاشته است و باوجود اینکه عراقی‌ها عرب هستند،‌ همواره عمده مراجع شیعه در این کشور ایرانی بوده اند و این حلقه اتصال دو کشور محسوب می‌شود. از طرف دیگر،‌ تا سی چهل سال پیش، در اکثر نقاط عراق و به ویژه در شهر‌هایی چون نجف و کربلا زبان فارسی به عنوان زبان دوم و محاوره‌ای مورد استفاده قرار می‌گرفته است. علاوه بر این موارد، با اینکه امپراتوری عثمانی به مدت ۵۰۰ سال بر این کشور حکمرانی کرده است، نقطه‌ای از عراق را سراغ نداریم که مردم آن به زبان ترکی صحبت کنند، ولی همان‌طور که اشاره کردم بسیاری از نقاط این کشور با زبان فارسی آشنایی دارند و پیوند‌های قومی و فامیلی بین مردم دو کشور دیده می‌شود. همچنین ایران بیش از ۱۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک با عراق دارد. در واقع به گونه‌ای روابط امنیتی و سیاسی دو کشور در هم تنیده شده است که هرگونه ناامنی در هر یک از این کشور‌ها بر کشور دیگر تاثیر می‌گذارد.

ایران در چه زمینه‌های اقتصادی‌ای در این کشور دارای مزیت است؟

دو کشور دارای یک سرنوشت مشترک سیاسی و امنیتی هستند. برای حفظ این مهم لازم است روابط و پیوند‌های اقتصادی بین دو کشور گسترش پیدا کند. در این بین ضرورت دارد تا شبکه و خطوط برق، گاز،‌ راه آهن،‌ دریایی و سایر شبکه‌ها و خطوط دو کشور به همدیگر متصل شود تا یک وابستگی متقابل شکل بگیرد. این وابستگی متقابل باعث می‌شود که کمتر کسی بتواند در روابط دو کشور شیطنت کند. پیوند‌های آموزشی و تجاری می‌توانند به تقویت و توسعه روابط و سرمایه‌گذاری‌های مشترک منجر شوند. البته در همین راستا قدم‌هایی برداشته شده است، به گونه‌ای که از ۱۰۰‌میلیارد دلار واردات که به کشور عراق صورت گرفته، بیش از ۸۰۰‌میلیون دلار کالا و خدمات ایرانی بوده است که به نظر می‌رسد که هنوز این سهم قابل افزایش است و ما در بسیاری از حوزه‌های دیگر از جمله گردشگری، توریسم درمانی، دارو و درمان، لوازم ساختمانی و… در بازار عراق دارای مزیت‌های فراوانی هستیم که باید تلاش کنیم این مزیت‌ها را حفظ کنیم. البته باید تدابیری اندیشیده شود تا در کالا‌های دیگری که دارای مزیت نیستیم نیز مطالعات لازم را انجام دهیم. این گونه می‌توانیم سهم خود را در بازار عراق هم در زمینه واردات و هم در زمینه سرمایه‌گذاری‌های مشترک ارتقا دهیم.

طی سال‌های گذشته به علت فضای ناامنی که در کشور عراق حاکم بود، کشورهایی چون ترکیه، چین یا کشور‌های اروپایی در این کشور حضور نداشتند. طبیعی است که با برقراری ثبات و امنیت در این کشور شاهد حضور این رقبا در بازار عراق خواهیم بود. به نظر شما چه باید کرد که از این قافله عقب نمانیم و بتوانیم سهم خود را از بازار عراق افزایش دهیم؟

خوشبختانه طی سال‌های گذشته که تجارت خارجی کشور عراق کاهش پیدا کرده و سهم خرید تجهیزات نظامی در این کشور افزایش یافته است، صادرات ایران به این کشور هرچند افزایش نیافته، اما کاهش نیز پیدا نکرده است. پیش‌بینی می‌شود که اوضاع کشور عراق با آزادسازی موصل و کاهش هزینه‌های دفاعی بهتر و امکان صادرات بیشتر ما به این کشور فراهم شود. ممکن است این فضا برای دیگر کشور‌ها نیز به وجود آید، اما ایران نیز می‌تواند از این فضا به نفع خود استفاده کند. البته ما باید تلاش جدی انجام دهیم تا سایر رقبا نتوانند بازار عراق را از دست ما خارج کنند. باید به این نکته کلیدی هم توجه داشته باشیم که رانده شدن داعش از کشور عراق به معنای ثبات و برقراری امنیت در این کشور نیست؛ ممکن است نیرو‌های داعشی در این کشور پراکنده شوند و هنوز تا زمانی که عراق به یک کشور باامنیت و باثبات تبدیل شود در حدود ۱۰ تا ۱۵ سال فاصله وجود دارد. ما این شانس را داریم که در فضای بی ثبات عراق،‌ بتوانیم سهم خود را افزایش دهیم.

چه موانع قانونی‌ای بر سر راه تعمیق روابط تجاری دو کشور وجود دارد؟

نداشتن زیرساخت و روابط بانکی، فضای نامساعد کسب‌وکار و بوروکراسی اداری و فساد در این کشور را می‌توان از جمله موانع تعمیق و گسترش روابط تجاری بین دو کشور دانست که باعث شده ما نتوانیم روابط منظم و دوره‌ای را با مسئولان عراقی برقرار و مسائل گمرکی خود را با آنها حل و فصل کنیم.