تونل‌های شهری، میانبری به کاهش هزینه‌ها

به گزارش روزنامه همشهری آنلاین، این تونل‌ها تنها شاهراه‌های میانبر شهری نیستند بلکه صرفه‌جویی‌های گسترده‌ای با احداث آنها طی سال‌ها‌ی گذشته صورت گرفته است. تنها کاهش آلودگی هوا، ترافیک و استهلاک کمتر خودروها دستاوردهای ساخت تونل‌های شهری نیست، بلکه صرفه‌جویی در زمان و توجه به اقتصاد شهروندان ازجمله دستاوردهای آن است.

همچنین کاهش مشکلات شهری طی سال‌های متمادی استفاده از آنها که به شهروندان مختلف در دوره‌های آینده نیز می‌رسد. با ساخت پنجمین تونل شهری در پایتخت، ابعاد زیست‌محیطی ساخت تونل‌ در شهری مثل تهران نیز مورد توجه قرار گرفت. تونل شهدای غزه برای حفظ بوستان جنگلی چیتگر و بدون قطع حتی یک درخت ساخته شد تا نشان دهد محیط‌زیست، یکی از اولویت‌های مدیریت شهری در پروژه‌های عمرانی است.

2 تونل دیگر نیز هم‌اکنون آخرین مراحل ساخت را می‌گذرانند؛ تونل آرش به اسفندیار در محدوده بزرگراه مدرس و نیایش و تونل شهید ضربعلی‌زاده که در منطقه جوادیه در دست اجراست. همه این تونل‌ها، علاوه بر کاهش زمان سفر برای شهروندان، باعث کاهش هزینه‌های گسترده و کاهش آلودگی‌ها و ترافیک می‌شود.

• رشد 16برابری ساخت تونل‌های شهری

24تیرماه سال 1385، دقیقا 9سال بعد از کلنگ‌زنی، هنگامی که تونل رسالت آماده بهره‌برداری شد، ازدحام شهروندان تهرانی برای عبور از آن باعث شده‌بود تا بیش از 48ساعت ترافیک در کل منطقه شکل بگیرد. اشتیاق شهروندان تهرانی تنها به‌خاطر دیدن نخستین تونل شهری تهران نبود بلکه آنها به دیدن پروژه‌ای آمده بودند که در زندگی روزمره‌شان تأثیر بسیاری داشت؛

پروژه‌ای که زمان سفر به شرق و غرب پایتخت را کاهش می‌داد و دیگر از ترافیک‌ها و راهبندان‌های متوالی در دو سوی بزرگراه حکیم و رسالت خبری نبود؛ اتفاقی که در بزرگراه شمالی- جنوبی چمران و نواب نیز رخ داد. همینطور در بزرگراه صدر و نیایش و حالا در غربی‌ترین نقطه بزرگراه حکیم. طی 11سال گذشته ساخت تونل شهری تهران با احداث تقریبا 20کیلومتر تونل شهری، رشدی 16برابری داشته‌است. این به‌معنای شکل‌گیری ابعاد گسترده اقتصادی در سطح شهر بوده‌است.

به‌گفته معاون فنی و عمرانی شهردار تهران ساخت تونل‌های شهری تهران طی 11سال گذشته، 16برابر افزایش یافته‌است. تونل 950متری رسالت بیش از 76‌ماه تأخیر داشت. برآورد اولیه برای ساخت آن در حدود 130میلیارد تومان بود اما هزینه آن پس از گذشت 9سال، تقریبا 6برابر شد. علیرضا جاوید با اشاره به توسعه شبکه تونلی پایتخت هم اظهارکرد: تا سال84تنها یک کیلومتر، میزان تونل‌های شهر بود اما هم‌اکنون ساخت تونل‌های شهدای غزه به پایان رسیده‌است و تونل‌های آرش - اسفندیار، ضربعلی‌زاده و شوشتری را نیز در دستور کار داریم. حدود 20کیلومتر از تونل‌های شهر تهران به بهره‌برداری رسیده و 20کیلومتر دیگر نیز در دستور کار است.

• رسالت؛ دو قلوهای کوچک اما تأثیرگذار

تونل رسالت با طول 820متر امکان عبور بزرگراه رسالت از میدان آفریقا تا شرق خیابان نظامی گنجوی را فراهم ساخته است. تونل‌های کوتاه 175متری نیز از غرب خیابان نظامی گنجوی تا پیش از بزرگراه کردستان ادامه یافته‌اند. طول تونل رسالت که شرق و غرب این بزرگراه را به یکدیگر متصل ساخته کمی بیشتر از یک کیلومتر است. برآوردها در همان سال‌ها نشان داد که در نتیجه گشایش این معبر زیرزمینی، روزانه 400میلیون تومان در مصرف سوخت صرفه‌جویی می‌شود؛ آماری که البته با توجه به بالاتر رفتن قیمت حامل‌های انرژی طی 12سال اخیر افزایش یافته است.

• نخستین بزرگراه شمالی- جنوبی

اتصال بزرگراه‌های شهید چمران و شهید نواب صفوی پیش از آنکه به لحاظ حل معضل ترافیک در تقاطع‌های این معابر بزرگراهی با خیابان‌های باقرخان و آذربایجان حائز اهمیت باشد، تکمیل‌کننده یکی از مهم‌ترین حلقه‌های بزرگراهی در محدوده غرب پایتخت بوده است. برای درک اهمیت تکمیل این حلقه شمالی- جنوبی در سال 1388کافی است به یاد بیاوریم که در آن زمان نه‌تنها خبری از توسعه بزرگراه امام علی به‌عنوان طولانی‌ترین بزرگراه شمالی- جنوبی شهر تهران نبود بلکه بزرگراه‌های شهید صیاد شیرازی و یادگار امام نیز به میزان فعلی توسعه نیافته بودند.

حذف تقاطع‌های پرترافیک و افزایش سرعت متوسط خودروها در امتداد شمالی- جنوبی بزرگراه‌های شهید چمران و نواب صفوی سبب کاهش زمان سفرهای درون شهری به‌ویژه در محدوده مناطق 2، 6، 10و 11شد و به همان میزان کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا را در پی داشت.

• نیایش؛ تکمیل حلقه کمربندی داخلی

در‌ شرایطی که بسیاری از شهروندان و حتی متخصصان داخلی هنوز در شوک رکورد 32ماهه احداث تونل‌ توحید بودند، روزشمار 626روزه پروژه ساخت تونل نیایش و آغاز شمارش معکوس برای بهره‌برداری از ‌این طرح عظیم شهری، خبر از افق‌های تازه‌تر در طراحی و اجرای معابر زیر زمینی داد. به‌ این ترتیب اجرای حفاری در سطح ‌زیرین شبکه ترافیکی پهنه شمالی شهر آغاز‌ شد تا با احداث یک تونل 10252‌متری (با احتساب طول رمپ‌ها)، دو بزرگراه صدر و نیایش به ‌یکدیگر متصل ‌شوند و قسمت فوقانی رینگ کمربند داخلی پایتخت تکمیل شود.

نتایج مطالعات انجام شده حاکی از آن است که پس از بهره‌برداری از پروژه‌های تونل نیایش و بزرگراه طبقاتی صدر، نسبت زمان تأخیر به کل زمان سفر در سطح شهر تهران حدود 3درصد کاهش یافته و به همین نسبت از مصرف سوخت هم کاسته شده‌است. گذشته از اینها، بهره‌برداری از تونل نیاش دسترسی شهروندان ساکن در شمال پایتخت را به نواحی غربی و مرکزی شهر تسهیل کرده است؛ امری که در جهت عکس نیز صادق است.

• شاهراه‌های میانبر و اقتصادی

تونل‌های تهران، در واقع میانبرهای هزینه‌های شهری برای شهروندان تهرانی بوده‌است. کاهش هزینه‌های آشکاری نظیر کاهش آلودگی‌ها، کاهش ترافیک و کاهش مصرف سوخت و کاهش زمان سفر برای شهروندان از یک سو و روانسازی ترافیک برای نسل‌های آینده از سوی دیگر ازجمله دستاوردهای ساخت تونل‌های شهری پنج‌گانه تهران تاکنون بوده‌است.

با تلاش مدیریت شهری تهران این راه ادامه دارد. حذف گره‌های ترافیکی و حذف بن‌بست‌های بزرگراهی به‌منظور دستیابی به اهداف کلان ترافیکی و بیشتر از آن کاهش هزینه‌ها، ازجمله اهداف مهم ساخت تونل‌های شهری در پایتخت است. الگویی که در بسیاری از کلانشهرهای کشور به آن توجه شده و در دستور کار قرار گرفته‌است.