معرفی کتاب ساختار نظام بین الملل و رژیم های بین المللی

تین نیوز| کتاب ساختار نظام بین الملل و رژیم های بین المللی در راستای مجموعه اقدام‌های پژوهشی قرار دارد و به اهتمام «علی شفایی هریس» تدوین شده است. محور اصلی آن، بحث در حوزه‌ی «رژیم‌های بین‌المللی» است.

تعریف مورد تأکید پژوهشگر در خصوص «رژیم‌ها»، آنچه هست که «کراسنر» تبیین نموده است. در صفحه‌ هفده (مقدمه) کتاب، پژوهشگر محترم لحاظ داشته‌اند: هم‌اکنون تعریف ارایه شده در این کتاب (منظور تعریفی است که توسط کراسنر ارائه شده است) به عنوان تعریف جامع از طرف نظریه‌پردازان رژیم‌ها پذیرفته شده است.

این تعریف (در صفحه‌ی 146 کتاب)  به شرح زیر ارائه شده است:

«رژیم‌ها مجموعه‌ای صریح یا ضمنی از اصول، نرم‌ها، قواعد و رویه‌های تصمیم‌گیری هستند که حول آنها، انتظارات بازیگران در حوزه‌های موضوعی خاص روابط بین‌الملل به همدیگر نزدیک می‌شود».

پرسش اصلی این مطالعه‌ پژوهشی است که: نظام بین‌الملل به عنوان یک متغیر مستقل، در مراحل مختلف شکل‌گیری چه تأثیری بر ایجاد رژیم‌های بین‌المللی به عنوان متغیر وابسته، دارد؟ به تبع آن، سه پرسش فرعی نیز در نظر گرفته شده است که حول موضوع‌هایی چون

الف) علل و روند شکل‌گیری رژیم‌های یبن‌المللی دریانوردی و چگونگی آنها.

ب) چیستی اصول، ارزش‌ها، نرم‌ها و قواعد.

ج) چگونگی معناداری آثار و تبعات آنها بر بازیگران مختلف حاضر در این فضا.

تأکید پرسش اصلی و هر سه پرسش فرعی، زمینه‌ای‌ برای نقش‌آفرینی و دخالت سایر متغیرها است.

متغیرهایی مانند؛ ساختار نظام بین‌المللی، اصول حاکم بر نظام بین‌المللی، توزیع قدرت در نظام بین‌المللی و همچنین متغیرهایی ‌چون نفع شخصی خودپرستانه، قدرت‌ سیاسی، نرم‌ها و اصول، عرف و عادت و متغیرهای مرتبط با رژیم‌های بین‌المللی دریایی (آزادی دریاها، صلاحیت قابل اعمال بر کشتی و امنیت دریانوردی) که توسط پژوهشگر منظور شده‌اند.

هدف اصلی این مورد پژوهی، ارزیابی آثار تحولاتی است که پس از فروپاشی نظام دوقطبی در آغاز دهه‌1990 میلادی، به ویژه پس از یازده سپتامبر 2001 میلادی در عرصه بین‌المللی صورت گرفته است. به طور طبیعی حوزه‌ مورد تأکید پژوهش؛ آنچه که به شکل‌گیری رژیم‌های بین‌المللی منجر شده است  و به تبع آن منتهی شدن به سامان یافتن رژیم‌های بین‌المللی دریایی است.

کتاب از شش فصل تشکیل شده است که فصل‌های اول تا چهارم آن معطوف به موضوع‌های زیر هستند؛

اول؛ تشریح ساختار نظام بین‌المللی.

دوم؛ بحث تروریسم، سلاح‌های کشتار جمعی و امنیت بین‌المللی با تأکید بر چالش های نظام بین‌المللی.

سوم؛ معرفی نظری و موضوعی رژیم‌های بین‌المللی.

چهارم؛  اختصاص به آزمون فرضیه‌های جانشین تحت دو عنوان زیر دارد.

- رژیم‌های بین‌المللی دریایی تصادفی هستند. (به عنوان فرض اول)

- رژیم‌های بین‌المللی دریایی اختیاری هستند. (به عنوان فرض دوم)

 فصل پنجم، رویکردی به موضوع تغییر ساختار قدرت در نظام بین‌المللی و تأثیر آن بر رژیم دریانوردی است. در این رویکرد، مقوله‌هایی چون تروریسم و رژیم دریانوردی، اقدامات امنیتی در جهت مقابله با تروریسم و ساختار و خاستگاه پروتکل 2005 کنوانسیون بین‌المللی مقابله با اعمال غیرقانونی علیه ایمنی دریانوردی، تروریسم هسته‌ای و امنیت دریانوردی مورد تحلیل و تفسیر پژوهشی قرارگرفته است.

فصل ششم و آخرین فصل، اختصاص به اعلام نتایج دارد و با تأکید بر دو فرضیه‌ جانشین تصادفی بودن رژیم‌های بین‌المللی و اختیاری بودن رژیم‌های بین‌المللی و فرضیه‌ اصلی پژوهش؛ تغییر ساختار قدرت و تأثیر آن بر رژیم‌های بین‌المللی و در نتیجه وابسته به قدرت بودن رژیم‌های بین‌المللی در مرحله‌ی شکل‌گیری نظام بین‌المللی دارد.

از ویژگی‌های این تألیف پژوهش، تأکیدی است که بر تبیین چارچوب روش شناختی داشته و رعایت الزامات تألیف یک کتاب در آن به خوبی دیده می‌شود. روندی که می‌تواند زمینه‌ لازم را برای بهره‌برداری و استفاده‌ دانشجویان و دانش‌پژوهان علوم انسانی به ویژه گرایش‌های علوم سیاسی و روابط بین‌الملل فراهم سازد.

مجموعه کتاب با در نظر گرفتن پیوست‌ها و منابع، 376 صفحه است.

انتشارات «اسرار دانش» ناشر این کتاب است و شماره تلفن 2- 66469761  پاسخ‌گوی شما مخاطبین  خواهد بود.

* حميد ودادي