قوانین تصادف با موتور سیکلت

قوانین حاکم بر تصادف با موتور سیکلت، قوانینی چون، قانون مجازات، قانون بیمه و... هستند که بر اساس آن ها، تصادف با موتور سیکلت بدون گواهینامه و بیمه، حسب مورد و بسته به جرحی، فوتی یا خسارتی بودن تصادف، سبب روبرو شدن راننده مقصر با مجازات رانندگی بدون گواهینامه، جریمه دیرکرد پرداخت بیمه، دیه و حبس خواهد شد.

یکی از معایب استفاده از این وسیله نقلیه، تصادف با موتور سیکلت می باشد که به دلیل شیوع آن، سبب پیش بینی قوانین و مقررات ویژه ای برای این حوزه و جرم انگاری تصادف با موتور سیکلت در برخی شرایط خاص شده و ضروری است تمام استفاده کنندگان از موتور، از این قوانین و شرایط، مطلع باشند.

لذا در مقاله حاضر، قوانین تصادف با موتور سیکلت در ایران، مقصر تصادف موتور سیکلت با ماشین و با موتور، تبعات تصادف با موتور بدون داشتن بیمه و گواهینامه، قانون تصادف موتور سیکلت بدون پلاک، تصادف این وسیله با ماشین از سمت راست و چپ و با عابر پیاده، بررسی شده و در خصوص مجازات تصادف با موتور و فرار از صحنه حادثه، توضیح داده شده است.

قوانین تصادف موتور سیکلت در ایران

در صورتی که تصادف با موتور سیکلت اتفاق افتد، برای تعیین تکلیف وضعیت حقوقی و کیفری موضوع، باید به قوانین تصادف موتور سیکلت در ایران، مراجعه کرد و بر اساس مواد این قوانین، در خصوص مجازات، دیه تصادف، میزان خسارت قابل پرداخت و... تعیین تکلیف نمود. قوانینی که در خصوص تصادف با موتور سیکلت، تعیین تکلیف نموده اند، عبارتند از:

• بخشی از مواد قانون مجازات اسلامی جدید، مصوب 1392.
• قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه با آخرین اصلاحات.
•  آیین نامه راهنمایی و رانندگی و قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی.
• قانون بیمه و قانون ایمنی راه ها و راه آهن.
•  قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری که در خصوص تشریفات رسیدگی به پرونده های مربوط به تصادف با موتور سیکلت، تعیین تکلیف می نماید.

در تصادف موتور سیکلت با ماشین مقصر کیست؟

این پرسش که در تصادف موتور سیکلت با ماشین مقصر کیست؟ پاسخ از پیش تعیین شده ای ندارد و پاسخ این پرسش، کاملا بستگی به این خواهد داشت که چه کسی، قوانین راهنمایی و رانندگی و مقررات پیش بینی شده در قوانین مختلف برای رانندگی با وسیله نقلیه موتوری، اعم از ماشین یا موتور سیکلت را زیر پا گذاشته است.

به همین علت، به محض وقوع تصادف، باید با مامور راهنمایی و رانندگی، تماس گرفته شود تا مامور، در محل حادثه حاضر شده، اقدام به تهیه کروکی تصادف و تنظیم صورتجلسه نماید؛ شکواییه یا دادخواست مربوط به مطالبه دیه، خسارات و ضررو زیان ناشی از تصادف، تنظیم گردد و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، به مرجع صالح، ارسال شود؛ (بهتر است در صورت امکان، از صحنه تصادف، فیلم و عکس نیز برداشته شود)

در نهایت، کارشناسان متخصص شرکت های بیمه، بر مبنای ادله و مدارک موجود، اقدام به صدور نظر کارشناسی کنند و قاضی پرونده، با بررسی نظر کارشناسی، نظر پزشکی قانونی (در تصادفات جرحی) و سایر ادله و مدارک موجود، اقدام به صدور رای نماید.

چنانچه راننده موتور سیکلت، صد در صد، مقصر شناخته شود، موظف است، شخصا یا از طریق بیمه، اقدام به پرداخت خسارات وارده به ماشین، پرداخت دیه راننده ماشین و سرنشینان آن نموده و مجازات پیش بینی شده در قانون را تحمل نماید و اگر راننده ماشین مقصر صد در صد باشد، بسته به شرایط، موارد مذکور، نسبت به او اعمال می گردند و او موظف به جبران خسارت و پرداخت دیه یا تحمل مجازات خواهد بود.

شایان ذکر است، در صورتی که در تصادف موتور با ماشین، هر دو راننده مقصر شناخته شوند، بسته به میزان تقصیر خود، ملزم به جبران خسارت هستند و مجازات در خصوص آن ها، اعمال خواهد شد. 

قانون تصادف موتور با موتور

قانون تصادف موتور با موتور، فرقی با قوانین تصادف موتور سیکلت با ماشین نداشته و در شرایطی که دو موتور سیکلت با یکدیگر تصادف خسارتی، جرحی یا تصادف منجر به فوت، نمایند، حسب مورد، باید تمام یا برخی اقدامات زیر، صورت گیرد:

تماس با مامور راهنمایی و رانندگی، جهت تنظیم صورت جلسه و تهیه کروکی تصادف؛

تماس با آمبولانس، جهت انتقال مصدومین به بیمارستان در تصادفات جرحی و تصادفات منجر به فوت؛

 اطلاع تصادف و خسارت به شرکت بیمه توسط بیمه شده، ظرف‌ پنج روز از تاریخ اطلاع از وقوع حادثه؛

حسب مورد، ثبت شکواییه یا دادخواست مطالبه دیه و ضرر و زیان ناشی از جرم یا خسارات وارده به موتور؛

مراجعه دو راننده به شرکت بیمه راننده مقصر، جهت کارشناسی خسارت و دریافت خسارت از شرکت بیمه بدنه و بیمه شخص ثالث موتور سیکلت؛

با اقدامات بالا و بسته به مدارک و ادله موجود، همچنین با در نظر گرفتن نظر کارشناس و در صورت جرحی یا فوتی بودن تصادف، نظر پزشکی قانونی، دادگاه، اقدام به صدور رای خواهد کرد و راننده مقصر، حسب مورد، موظف به پرداخت دیه، خسارت و تحمل مجازات، خواهد بود. شایان ذکر است، اگر هردو راننده، مقصر شناخته شوند، بسته به سهم خود، موظف به پرداخت دیه، خسارت و تحمل مجازات، خواهند بود.

قوانین تصادف موتور سیکلت بدون بیمه و گواهینامه

قوانین تصادف موتور سیکلت بدون بیمه و گواهینامه، مبحثی است که در این تیتر از مقاله، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در صورتی که راکب موتور، دچار تصادف با موتور سیکلت گردد و در این اثنا، نه از بیمه اجباری شخص ثالث و نه از گواهینامه موتور برخوردار باشد، با تبعات قانونی زیر، روبرو خواهد شد:

• محکومیت به حبس‌ تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا ۱۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال و یا هر دو مجازات در مرتبه اول رانندگی بدون گواهینامه و محکومیت به حبس دو ماه تا شش ماه، در صورت ارتکاب مجدد این امر. 
• روبرو شدن با جریمه دیرکرد پرداخت بیمه شخص ثالث.
• روبرو شدن با محرومیت از تصدی وسایل نقلیه موتوری و رانندگی برای یک تا پنج سال، پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم‌ یا مصدوم و محکومیت به دو سوم حداکثر حبس پیش بینی شده برای تصادف منجر به فوت یا جرح و صدمه به اعضا و منافع، در شرایطی که تصادف با موتور سیکلت بدون گواهینامه، منجر به قتل غیر عمد طرف مقابل یا صدمه بدنی به اعضاء و منافع مجنی علیه گردد. (مستفاد از ماده 718 قانون مجازات اسلامی)
• در شرایطی که راننده موتور سیکلت در تصادف، مقصر شناخته نشود، صرفا به مجازات رانندگی بدون گواهینامه و جریمه دیرکرد بیمه محکوم خواهد شد و در صورت آسیب دیدن، مستحق دریافت دیه و خسارت از طرف مقابل یا صندوق تامین خسارت های بدنی می باشد.

قانون تصادف موتور سیکلت بدون پلاک

برای بررسی قانون تصادف موتور سیکلت بدون پلاک، باید به قانون مجازات اسلامی، مراجعه کرد و ماده ۷۲۲ این قانون را مورد بررسی قرار داد. این ماده، مقرر داشته: "چنانچه وسیله موتوری یا پلاک آن سرقت یا مفقود شود، شخصی که وسیله در اختیار و تصرف او بوده است، اعم از آن که مالک بوده یا‌ نبوده پس از اطلاع، مکلف است بلافاصله مراتب را به نزدیکترین مرکز نیروی انتظامی اعلام نماید، متخلف از این ماده به جزای نقدی از ۵/۰۰۰/۰۰۰ تا‌ ۱۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال محکوم خواهد شد."

با در نظر گرفتن این ماده، می توان پیش بینی کرد، در صورتی که پلاک موتور سیکلت، مفقود یا سرقت شود و متصرف، بدون گزارش این امر به نزدیکترین مرکز نیروی انتظامی، اقدام به رانندگی با موتور بدون پلاک کرده و تصادف نیز کند، علاوه بر روبرو شدن با تبعات قانونی و مجازات های ذکر شده برای راننده مقصر در تیترهای پیشین، با محکومیت به پرداخت جزای نقدی از ۵/۰۰۰/۰۰۰ تا‌ ۱۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال، روبرو خواهد شد.

همچنین، مستفاد از ماده 2 ‌آیین نامه راهنمایی و رانندگی مصوب 1384 با اصلاحات بعدی، رانندگی با وسایل نقلیه ‌ای که شماره یا پلاک نداشته باشد، ممنوع است و متخلف از این ماده، تا انجام شماره‌ گذاری، از تردد با وسیله نقلیه، منع خواهد شد.

تصادف موتور سیکلت با ماشین از سمت راست

تصادف موتور سیکلت با ماشین از سمت راست، یکی از حالت هایی بوده که ممکن است تصادف این دو وسیله نقلیه، در آن رخ دهد. در چنین شرایطی، این پرسش مطرح می گردد که در تصادف با موتور سیکلت از سمت راست، راننده ماشین مقصر شناخته خواهد شد یا راننده موتور؟

در صورتی که این تصادف در میدان رخ داده باشد، مقصر کسی است که دیرتر وارد میدان شده و در راه ها، در شرایطی که خودرو، از مسیر و لاین حرکت خود، خارج نشده باشد و تصادف با موتور سیکلت، از سمت راست رخ دهد، نشان دهنده این است که موتور، از مسیر خارج شده و مقصر شناخته خواهد شد.

تصادف موتور سیکلت با ماشین از سمت چپ

برای تعیین مقصر در تصادف موتور سیکلت با ماشین از سمت چپ، باید به قوانین راهنمایی و رانندگی مراجعه کرد. بر اساس آنچه در آیین نامه راهنمایی و رانندگی آمده و بر اساس نظر پلیس های راهنمایی و رانندگی، مقصر چنین تصادفی، به شکل زیر، تعیین می شود:

در کل و بر اساس قوانین راهنمایی و رانندگی، زمانی که یک موتور به سمت چپ منحرف می‌ شود، مقصر تصادف است. اما باید مد نظر داشت، این شرایط در خصوص انحراف به راست، اندکی متفاوت خواهد بود. با این توضیح که؛

اگر راننده‌ موتور، با زدن راهنما و کاهش سرعت، با احتیاط به سمت راست حرکت کند و قصد خارج شدن از مسیر اصلی را داشته باشد، مقصر شناخته نخواهد شد، لکن در شرایطی غیر از حالات موصوف، راننده موتور، مقصر شناخته می شود و باید خسارات به وجود آمده را به راننده ماشین، پرداخت کند.

شایان ذکر است، در این شرایط، اگر اثبات شود، موتور از مسیر خود منحرف نشده و خودرو، پس از سبقت گرفتن، در مسیر موتور سوار قرار گرفته، راننده ماشین، مقصر شناخته خواهد شد. در ادامه، قوانین تصادف موتور با عابر پیاده، بررسی می شود.

تصادف موتور سیکلت با عابر پیاده

در توضیح قوانین تصادف موتور سیکلت با عابر پیاده باید گفت، مستفاد از قانون مجازات اسلامی جدید، مصوب 1392، قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی و قانون ایمنی راه ها و راه آهن، قوانین تصادف موتور سیکلت با عابر پیاده، به شرح زیر هستند: 

در شرایطی که اثبات گردد، راننده، کلیه قوانین و مقررات را رعایت نموده و در محکمه و نظریات کارشناسی، در تصادف، مقصر شناخته نشود و تنها مقصر تصادف، عابر پیاده باشد، راننده موتور سیکلت، مسولیتی نخواهد داشت، لکن، این حق برای عابر پیاده یا اولیای دم او وجود دارد که پس از شکایت و صدور قرار منع تعقیب و حکم برائت راننده، با ارائه حکم به بیمه، از مزایای بیمه شخص ثالث راننده موتور سیکلت، استفاده کنند.

چنانچه موتور سیکلت، فاقد بیمه باشد، دیه عابر پیاده، از صندوق موضوع قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث، پرداخت می گردد و اگر راننده موتور سیکلت، در تصادف با عابر پیاده، مقصر شناخته شود، حسب مورد و بسته به جرحی یا فوتی بودن تصادف با مجازات های قانونی دیه و حبس و جریمه دیرکرد بیمه، روبرو می گردد. 

تصادف با موتور و فرار

قوانین تصادف با موتور و فرار راننده از صحنه تصادف، در ماده 719 قانون مجازات اسلامی، مورد پیش بینی قرار گرفته است. این ماده، مقرر می دارد: "هر گاه مصدوم، احتیاج به کمک فوری داشته و راننده با وجود امکان رساندن مصدوم به مراکز درمانی و یا استمداد از مامورین انتظامی، از‌ این کار خودداری کند؛

و یا به منظور فرار از تعقیب، محل حادثه را ترک و مصدوم را رها کند، حسب مورد به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مذکور در‌مواد (۷۱۴) و (۷۱۵) و (۷۱۶)، محکوم خواهد شد. دادگاه نمی‌ تواند در مورد این ماده، اعمال کیفیت مخففه نماید."

بر اساس این ماده، فرار از صحنه تصادف و رها کردن مصدوم نیازمند کمک، جرم بوده و حسب مورد، راننده را با محکومیت به بیش از دو سوم حداکثر مجازات پیش بینی شده برای تصادف منجر به فوت یا جرح و آسیب به اعضای بدن و منافع آن، روبرو خواهد کرد. مجازات های مذکور در مواد (۷۱۴)، (۷۱۵) و (۷۱۶) قانون مجازات اسلامی، علاوه بر دیه در صورت مطالبه از جانب اولیای دم یا مصدوم، حبس های زیر هستند:

شش ماه تا سه سال حبس در تصادف منجر به فوت، حبس از دو ماه تا یک سال، حبس از یک ماه تا سه ‌ماه و حبس از پانزده تا هفتاد و پنج روز، در صورت تصادفات جرحی منجر به صدمه بدنی یا آسیب دائمی به اعضا و منافع و سایر آسیب های مندرج در مواد 715 و 716 قانون مجازات.