وقتی دخل و خرج ها با هم نمی خواند

از آن جا که درآمد خانوارها بر اثر تورم کاهش می یابد، آن ها مجبور به کاهش مصرف شدند و بسیاری از خانورها را به عمق فقر سوق داده است.

جامعه ایران چندین سال است که روزهای سختی را می گذراند. از مسایل اقتصادی و معیشتی گرفته تا محدودیت های اجتماعی، عرصه را تنگ تر کرده است. از سویی، نظام حکمرانی به نظر می رسد نه تنها در رفع نیازها و خواست های مردم اقدام نکرده که به تعبیر برخی کارشناسان، بعضا در تقابل با خواست های آن ها قدم برداشته است.

اکنون هر سال مبالغ زیادی صرف تحصیل افراد متخصص می شود. راه و پروژه های عمرانی ساخته می شود. دولت ها می آیند و می روند و هدف نهایی تمامی این ها، افزایش رفاه عمومی است. یکی از مهم ترین شاخص های تاثیرگذار بر سطح رفاه، میزان مصرف کالاهای خوراکی از سوی خانور است. سیاست هایی که در اقتصاد و جامعه اعمال می شود، مستقیما بر مصرف و سطح رفاه افراد جامعه اثرگذار است. به همین ترتیب، احتیاط و سنجش مدام سیاست ها و آثار آن ها از الزامات سیاست گذاری و تصمیم گیری به شمار می آید.

بانک جهانی در گزارشی، تصویر نگران کننده ای از وضعیت درآمدها و مصارف خانوارهای ایرانی ارائه کرده است. این گزارش که در نوامبر 2023 منتشر شده، مربوط به سال ای 2011 تا 2020 است. اطلاعات این گزارش برمبنای داده های سالانه بودجه خانوار تهیه شده که نشان می دهد خانوارهای ایرانی در طول این سال ها چگونه درآمد خود را از دست داده اند.

این گزارش با استناد به یک سری داده ها به روند فقر، عوامل تعیین کننده و محرک های فقر در ایران می پردازد. در دهه گذشته رشد اقتصاد ایران بی ثبات بوده و عمدتا منفی بوده است. تحریم ها تاثیر اقتصادی قابل توجهی داشته است.

دوره های پی در پی تحریم های اعمال شده علیه ایران باعث کاهش قابل توجه تولید ناخالص داخلی شده است. عدم رشد اقتصادی با تورم بالا همراه شده است که به کاهش قدرت خرید در شرایط واقعی کمک کرده است.

با نگاهی به توزیع مصرف خانوارها، فقیرترین در دوران رکود بیشترین آسیب را متحمل شدند و در دوره های رونق اقتصادی کمترین نفع را بردند. دهک های فقیر مجبور شده اند برای درآمد خود به طور فزاینده ای به دستمزدها و درآمدها خوداشتغال متکی باشند، زیرا ارزش یارانه های نقدی کاهش یافته است.

در دوره های کاهش رشد اقتصادی، افزایش فقر ناشی از کاهش ارزش واقعی درآمد حاصل از دستمزدها و خوداشتغالی بود. بر همین اساس، از آن جا که درآمد خانوارها بر اثر تورم کاهش می یابد، آن ها مجبور به کاهش مصرف شدند و بسیاری از خانورها را به عمق فقر سوق داده است.