◄ قبل از سراسری شدن سپهتن
در اینکه سیستم حملونقل کشور نیاز به تغییرات اساسی و مجهز شدن به سامانههای نوین و بهطور کلی فنّاوریهای جدید دارد جای تردید نیست، امروزه این گزاره که اطلاعات و فناوری باعث کاهش مشکلات و افزایش بهرهوری و رفاه عمومی میشود، گزارهای منطقی و موردپذیرش همگان است، آنقدر منطقی که شاید صحبت کردن از آن عجیب به نظر برسد.
به گزارش خبرنگار تیننیوز، اما صحبت از این موضوع از جانب ما هدفمند است و دلایل مشخصی دارد، مهمترین دلیل این است که بگوییم اگر نقدی بر روند هوشمندسازی صنعت حملونقل مطرح میشود، نظر به جزئیات دارد و با اصل این فرآیند هیچگونه سر ناسازگاری نداریم.
در آخرین روز از هفته گذشته معاون برنامهریزی سازمان راهداری و حملونقل جادهای در یک گفتگوی خبری، اخبار جدیدی از جریان هوشمندسازی سیستم حملونقل کشور مطرح کرد که نکتههای جدی و قابلبررسی در این سخنان مشاهده میشد، در این نوشتار ابتدا بهعین مطالب مطرح شده از جانب جناب آدم نژاد نگاهی میاندازیم و سپس به بررسی نکات این مطالب خواهیم پرداخت.
معاون برنامهریزی سازمان راهداری با اشاره به تکمیل نصب ۵۰۰ دستگاه دوربین نظارتی جدید درراههای شریانی، گفت: در حال نصب سامانه سپهتن بر روی ۱۱ هزار اتوبوس باقیمانده از ناوگان حملونقل عمومی هستیم، گزارش نصب ۵۰۰ دستگاه دوربین نظارتی جدید به وزارت راه و شهرسازی ارائهشده است و طی روزهای آینده افتتاحیه رسمی آن در ۲۰ استان انجام میشود و ۶۰۰ دوربین دیگر نیز تا پایان سال نصب خواهد شد.
شهرام آدم نژاد گفت: از ۷۴ دوربین نصبشده در سال گذشته، بهرهبرداری شده است و هماکنون شاهد ایجاد تغییر رضایت بخشی در رفتار سرعت شبکه هستیم و توان دادهکاوی در مسیر شبکه شریانی کشور با سرعت بیشتری انجام میشود، همچنین بهطور میانگین ۷ کیلومتر بر ساعت از سرعتهای غیرمجاز کاهشیافته است.
او با تأکید بر مصوبه شورای عالی اداری درباره انتزاع بخش راهداری و ادغام با ادارات کل حملونقل و پایانههای استانها بهمنظور تشکیل اداره کل راهداری و حملونقل جادهای استانها گفت: طبق یکی از بندهای این ادغام سازمان راهداری و حملونقل جادهای باید با توجه به نیازهای دو بخش راهداری و حملونقل از منظر منابع، اختیارات، مسئولیت و ساختار مورد نیاز آنها، لایحهای در این خصوص به مجلس شورای اسلامی ارائه کند.
این مقام مسئول، بیان کرد: رایزنیهایی درباره این لایحه با کارشناسان مختلف انجامشده است، همچنین تا هفته آینده پیشنویس لایحه نهایی خواهد شد و پس از تائید آن توسط مسئولان ارشد وزارت راه و شهرسازی جهت ارائه به مجلس شورای اسلامی به دولت ارائه میشود.
منابع داخلی سازمان راهداری و حملونقل جادهای پاسخگوی نیاز ادارات کل نیست و سازمان فقط برای بخش راهداری اعتباری معادل ۸ هزار میلیارد تومان نیاز دارد.
آدم نژاد در ادامه به روند توسعه سامانه سپهتن (سامانه نظارت پایش هوشمند تردد ناوگان عمومی) اشاره کرد و گفت: تاکنون بیش از ۳ هزار دستگاه اتوبوس ناوگان حملونقل عمومی کشور به سامانه سپهتن مجهز شده است و در همین راستا علاوه بر تجهیز پاسگاههای پلیسراه به این سامانه در حال نصب آن بر ۱۱ هزار اتوبوس باقیمانده از ناوگان حملونقل عمومی هستیم که تا پایان سال این پروژه نیز تکمیل خواهد شد.
سخنگوی کارگروه سامانه نظارت پایش هوشمند تردد ناوگان عمومی (سپهتن) با اشاره به آخرین وضعیت تخصیص سوخت گفت: با تدابیر اندیشیده شده در حال حاضر سامانه بهصورت یک فرایند مستمر در حال فعالیت است ازاینرو علاوه بر وزارت نفت در سازمان راهداری و حملونقل جادهای و سایر اعضای کارگروه در حال انجام راستی آزمایی بیشتری در این بخش هستیم.
وی اضافه کرد: پس از حذف سهمیه سوخت ناوگان فاقد بیمه شخص ثالث، طبقهبندی گروهها و بخشهای واقع در جداول و قواعد نسبت به گذشته تغییر کرده است، بنابراین طبق مأموریت مصوبه، باید عملکرد ناوگانی که طی شش ماه گذشته سوختگیری نکردهاند موردبررسی قرار گیرد تا ضمن احراز فعالیت آنها طی این مدت بر اساس کارکرد به آنها سوخت تعلق گیرد.
به گفته این مقام مسئول، با اقدامات انجامشده، شاهد صرفهجویی روزانه ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار لیتر گازوئیل در ناوگان حملونقل ریلی هستیم که عدد بسیار قابلتوجه و نشاندهنده هماهنگی دستگاهها با یکدیگر است.»
اولین نکته در این مطلب نقش ویژه و تأثیرگذار فناوری در کاهش جرائم و افزایش ایمنی در کشور است و بر اساس گفتههای معاون برنامهریزی راهداری، تحت تأثیر ورود فناوریهای جدید بهطور میانگین ۷ کیلومتر بر ساعت از سرعتهای غیرمجاز کاهشیافته است.
نکته بعدی یک اصل اقتصادی مهم و درعینحال ابتدایی است، اصل انتخاب، همانطور که معاون برنامهریزی سازمان راهداری بهدرستی اشاره کردند منابع راهداری بسیار محدود است و پاسخگوی نیازهای این سازمان نیست، لذا در چنین وضعیتی منطقی است که احتیاط زیادی در هزینهها صورت بگیرد و این هزینهها به سمت اموری برود که بیشترین تأثیرگذاری رادارند و همچنین بیشترین نیاز به آنها وجود دارد.
آخرین نکته مدنظر ما و نتیجهگیری مطالب بیانشده این است که با توجه به وضعیت موجود، راهداری سرمایه نسبتاً زیادی را به تجهیز ناوگان حملونقل عمومی به سامانه کنترل هوشمند یا همان سپهتن اختصاص داده و این در حالی است که در رابطه با این سامانه مسائل حلنشده بسیار زیادی وجود دارد، تاکنون بیش از 3 هزار دستگاه اتوبوس به این سامانه مجهز شدهاند اما آیا این 3 هزار اتوبوس از سپهتن رضایت هم دارند؟ بهعبارتدیگر سپهتن پاسخگوی انتظارات هست؟
تیننیوز در ماههای گذشته در گفتگو با کاربران جادهای و کارشناسان مطالب بسیاری در خصوص این سامانه منتشر کرده است و میتواند با تکیهبر نظرات همین کارشناسان و رانندگان ادعا کند که این سامانه در حال حاضر برطرفکننده نیازها نیست و سرمایهگذاری در این حوزه پیش از آنکه مشکلات جدی آن حل شود بهنوعی بیاحتیاطی در اختصاص منابع ملی است.
اما مشکل اصلی سپهتن چیست؟
یکی از مشکلات پروژه سپهتن این است که در این بخش از استانداردهای مناسب و لازم و معتبر جهانی استفادهنشده و از استانداردی استفادهشده که اساساً برای این کار ابداع نشده است؛ استاندارد مورداستفاده در سپهتن برای این است که حجم اطلاعات کمی را در فاصله کوتاه و با سرعتپایین منتقل کند، درواقع از استانداردی استفاده کردهاند که بیشتر برای اجرای سامانه پرداخت الکترونیکی عوارض استفاده میشود و برای هدف سپهتن اساساً پاسخگو نیست.
در پرداخت الکترونیک عوارض، خودروها متوقف میشوند، حجم اطلاعات کمی نیاز دارند و از فاصله بسیار نزدیک اطلاعات مبادله میشود. درحالیکه ما در سپهتن چنین چیزی نمیخواهیم؛ بنابراین استاندارد DSRC روی باند 8/5 گیگاهرتز که مخصوص پرداخت الکترونیکی عوارض است و در این سامانه استفادهشده است، بههیچوجه برای پاسخ به نیاز ما مناسب نیست.
بهعبارتدیگر ما از سپهتن انتظار داریم شرایطی را ایجاد کند که خودروها از فاصله مشخص اطلاعات را به پاسگاه منتقل کنند و پاسگاه فقط خودروهای متخلف را توقیف کند و دیگر خودروها مجبور به توقف در مقابل پاسگاهها و بهاصطلاح «ساعت زدن» نباشند، اما سپهتن با شرایط فعلی توان انجام چنین مسئلهای را ندارد.
مشکل دیگر اینکه شرایط مالی این سامانه هنوز وضعیت مشخصی ندارد، در جلسه اصلی سامانه سپهتن قرار شد مبلغ یکمیلیون و چهارصد و بیست هزار تومان هزینه نصب این سامانه باشد و این در حالی است که این مبلغ امروز به یکمیلیون و هفتصد هزار تومان رسیده است، در این بین مصوبه هیئتوزیران راداریم که بر اساس آن شرکت نفت 75 درصد کمک میکند که بنا بر دلایلی که ماهم اطلاع دقیقی از آن نداریم اجرایی نشد، در مرحله بعد قرار شد 70 درصد از این
مبلغ را بانکها بهصورت وام در اختیار راننده قرار بدهند که متأسفانه این موضوع هم به مرحله اجرا نرسید و لغو شد.
نهایتاً در حال حاضر راننده مجبور است مبلغ یکمیلیون و هفتصد هزار تومان بهصورت نقدی پرداخت بکند و این در حالی است که رانندگان فعلا منفعت زیادی از نصب این سامانه برای خود متصور نیستند و این موضوع مصداق همان مثل «آش نخورده و دهان سوخته» شده است.
لذا به نظر میرسد اگر پیش از آنکه مبالغ اساسی برای گسترش این فنّاوری اختصاص داده شود، نیاز است این دغدغه رانندگان برای آنها روشن شده و دستگاههای مربوطه با کمک رسانهها در این زمینه ابهامزدایی کنند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمیکند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.