◄آیا هواپیماها در آینده ۶موتوره خواهند شد؟!

تین‌نیوز| هفته گذشته در بسیاری از رسانه ها عکسی از هواپیمای سه طبقه ایرباس با شش موتور منتشر شد. گرچه این عکس واقعی نبود، اما آیا ممکن است در چند سال آینده شاهد تولید چنین هواپیماهایی باشیم؟ در ادامه با نگاهی به وضعیت تقاضا برای هواپیماهای ٤ موتوره، سعی می کنیم این آینده را پیش بینی کنیم.


هواپیماهای بویینگ 707 و 747 و ایرباس  340 و 380  از جمله هواپیماهای شناخته شده مسافربری ٤ موتوره در جهان می باشند که در حال حاضر محبوب ترین آنها که در مسافت های طولانی پرواز می کنند، هواپیماهای ایرباس 380 و بویینگ 747 است.


هواپیمای باریک پیکر بویینگ 707 که  در سال ١٩٥٨ تولید شد، قابلیت جابه جایی ٢١٩ مسافر را داشت. با ظهور هواپیماهای بهینه تر با ظرفیت مشابه، تولید این هواپیما در سال ١٩٧٩ متوقف شد.

ایرباس 340 بعنوان امن ترین هواپیمای مسافربری جهان شناخته می شود و به نسبت ٣٧٧ فروندی که از آن تحویل شده، کمترین آمار قربانی را به خود اختصاص داده است. اما با تحویل آخرین سفارش این هواپیما در سال ٢ ١٢، در حال حاضر تنها ٢٩٢ فروند از این هواپیما در خطوط هوایی جهان پرواز می کنند. پس از تولید ٤ مدل از این هواپیما، ایرباس تا کنون برنامه ای را برای تولید مجدد این هواپیما اعلام نکرده است. 
 
بویینگ 747، ملکه آسمان ها که اولین فروندآن در سال ١٩٦٩  تحویل داده شد، سالهای زیادی به عنوان تنها هواپیمای بلند برد که می توانست مسیرهای طولانی را پرواز کند، فرمانروای آسمان ها بود. اما چند سالیست که بواسطه ظهور هواپیماهای دوموتوره‌ای چون بویینگ 777 سفارش های این هواپیما به حدی کاهش یافت که صحبتهای زیادی جهت توقف تولید آن در جریان است. در ماه های گذشته سفارش ١٤ فروند هواپیمای فریتر B747-8 توسط اداره پست آمریکا، امید ها را برای زنده نگه داشتن خط تولید این هواپیما زیاد کرد. بویینگی ها که چشم امید به سفارشات ایران ایر برای خرید ٨ فروند از مدل B747-8 این هواپیما بسته بودند، پس از قطعی شدن قرارداد ایران ایر مبنی بر خرید ٥   فروند بویینگ 737 و ٣ فروند 777، بذر امید در دلهایشان کشته شد تا جدی تر از قبل به توقف تولید آن بیاندیشند. گویی که پس از مرگ جو ساتر، طراح این هواپیما در سال 2016، دیگر دلگرمی برای تولید این هواپیما وجود نخواهد داشت.
 
ایرباس 380، پروژه پرخرج اروپایی ها، در دهه ٩ طراحی شد. این هواپیما که با امید ساختن افسانه ای دیگر چون بویینگ 747 راهی آسمان ها شد، به نظر می رسد نتوانسته سالهای زیادی را در اوج بماند. شاید یکی از دلایل ناکامی سوپر جمبو جت ایرباسی ها که سالهاست با طراحی دهه ٩ و بدون به روز رسانی ویژه ای در طراحی در حال تولید است،  بالا رفتن بی سابقه قیمت سوخت و ظهور هواپیماهای کم مصرف تر و بهینه تر باشد.

در حال حاضر بر اساس  اطلاعات مندرج در سایت کاپا، تا سال ٢ ٢ ، تعداد ٢١٥ فروند از این هواپیما زیر ١ سال سن دارند. تا سال ٢ ٢٥ ، ٨٤ فروند و در سال ٢ ٣ تنها ٥ فروند از این نوع هواپیما عمر کمتر از ١ سال خواهند داشت. این به معنی آن است که میزان تقاضا برای این هواپیما به صورت چشمگیری کاهش خواهد یافت. در ماه های پیش ایرباس اعلام کرده بود تولید این هواپیما را از ٢.٥ هواپیما در ماه به یک هواپیما در ماه، در سال ٢ ١٧ کاهش خواهد داد. در حالی که در روزهای پیش در خبر دیگری مطلع شدیم به دلیل هزینه های بالای تولید این هواپیما و شرایط سخت این روزهای ایرباس، این شرکت با هواپیمایی امارات به توافق رسیده اند تا ١٢ فروندی را که قرار بود تا سال ٢ ١٨ تحویل دهند، تا سال ٢ ١٩ به این ایرلاین تحویل دهند.
 
با این حال گرچه بویینگ 777 و ایرباس 380 تنها ناوگان فعلی امارات می باشند، اما با اعلام تیم کلارک مدیرعامل این هواپیمایی برای افزودن بویینگ10-787 و ایرباس 1000-350 به ناوگان این شرکت تا سال 2022، سوپر جمبوجت رقیبان سرسختی را برای خودنمایی و ماندن در كورس رقابت خواهد داشت. از سویی در سال گذشته که موضوع خرید هواپیماهای ایرباس توسط ایران ایر مطرح شد، یکی از گزینه ها ١٢ فروند ایرباس 380 بود. در این صورت اگر ایران ایر این هواپیما را خریداری می کرد، خوش بینانه در سالهای ٢ ٢ تا ٢ ٢٢ این هواپیماها را تحویل می گرفت. بدین معنی که در سال ٢ ٣ که ٢١٥ فروند از این هواپیما بین ١ تا ٢ سال سن دارند و نزدیک به بازنشستگی خواهند بود، ایران ایر برای سال های بعدی چالش تهیه قطعات را برای سوپرجبموهای کم سن و سالش متحمل می شد.

از سوی دیگر با نگاهی به اولین ایرلاینهای متقاضی این هواپیما در می یابیم اوضاع برای این نوع هواپیما در سال های آینده چندان جالب به نظر نمی رسد. عمر متوسط ناوگان ایرباس ٣٨ سنگاپور ایرلاینز به عنوان یکی از اولین متقاضیان این هواپیما در حال حاضر ٧.٥ سال می باشد، در حالیکه عمر متوسط کل ناوگان سنگاپور ایر ٨.٤ سال می باشد. گرچه قرار است  این ایرلاین در سال ٢ ١٧ دو فروند و در سال ٢ ١٨ ، ٥ فروند دیگر از این هواپیما را دریافت کند، اما به نظر نمیرسد با توجه به استراتژی این ایرلاین در پایین نگه داشتن سن ناوگان خود تصمیمی برای سفارش مجدد این هواپیما در سالهای آینده داشته باشد.

پس از کاتای پسفیک که در سال ٢ ١٦ همه ناوگان بویینگ 747 خود را بازنشست کرد، ایرلاین استرالیایی کوانتاس نیز به تصمیمات خود برای از رده خارج کردن این هواپیما در آینده ای نزدیک اشاره داشته است. از سوی دیگر آنچه که بسیار محتمل به نظر می رسد، بین سال های ٢ ٢ تا ٢ ٢٥ این ایرلاین تصمیم دارد هواپیمای A380 را از ناوگان خود خارج کرده و بر روی بویینگ 777x و ایرباس 350 تمرکز کند. حتی این ایرلاین که سفارش ٨  فروند دیگر از هواپیمای A380 را داده بود، اعتراضی به تعویق در تحویل  آنها  نشان نداد و در صدد است تا هواپیمایی همچون ایرباس 350 را جایگزین آن کند.

در حال حاضر هواپیمایی کوانتاس مسیر ١٤،٤٦٩ کیلومتری و ١٧ ساعته پرث به لندن را با هواپیمای دوموتوره B787-9 که هواپیمایی با عملکردی بهینه و مصرف سوخت کم است را،  بدون توقف پرواز می کند. با تولید مدل 10 این هواپیما و همچنین ایرباس مدل 1000 ایرباس 350 که ظرفیتی بیشتر از مدل های قبلی خود دارند، بدون شک تقاضا برای این دو هواپیما افزایش می‌یابد.

نگاهی به نقشه راه سازمان حمل و نقل هوایی بین المللی می تواند مهر تاییدی برای پیش بینی های مطرح شده باشد. بر اساس نقشه راهی که این سازمان در سال ٢ ١٣ منتشر کرده است، تا سال ٢ ٣ میزان به کارگیری هواپیماهای ١ ١ تا ١٥ نفره به بیشترین میزان خود و درخواست  برای هواپیمای ٥ ١ تا ٦   نفره و ٦ ١ تا ٦٥ نفره به کمترین میزان خود خواهد رسید.

شاید به همین دلیل است که دلتا ایرلاینز که یکی از بزرگترین ایرلاین های آمریکایی می باشد، در روزهای گذشته اعلام کرد با بویینگ برای لغو سفارش ١٨ فروند بویینگ 787 به توافق رسیده و در نظر دارد ١٢ فروند بویینگ 737 مکس را جایگزین این سفارش کند . از سوی دیگر با اینکه در حال حاضر بویینگ 777 یکی از مناسب ترین گزینه ها برای سفر های بلند برد است، به رغم سفارش ایران ایر برای خرید 30 فروند از این هواپیما که خبری خوبی برای بویینگ در ماه های اخیر بود، اما این شرکت در ماه جاری اعلام کرد تولید این هواپیما را از ٧ فروند به ٥ فروند در ماه  در سال ٢ ١٧  کاهش خواهد داد.
با این حساب شاید باید اطمینان حاصل کنیم که نه تنها عکس منتشر شده در هفته گذشته حقیقت نداشته، بلکه به نظر می رسد در سالهای آتی نه تنها نباید انتظار ظهور هواپیماهای ٦ موتوره را داشته باشیم، بلکه طراحی و معرفی هواپیماهای ٤ موتوره جدید نیز بعید به نظر می رسد.
 
فرنوش جهرمی-گروه تحلیلی اتاق خبر ایرونیوز