◄ مزایای احداث ایستگاه مترو در محله بهشتی شهرری و رفع معظل ترافیک منطقه 20 تهران

دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی شهرری از سال 1396 به عنوان قطب برنامه علمی شبکه های ارتباطی و حمل و نقل و ترافیک انتخاب شده است.

به گزارش تین نیوز، سعید قاضی مغربی ریاست این واحد دانشگاهی، با تاکید بر حرکت به سمت ایجاد یک دانشگاه نسل چهارم، بزرگترین دستاورد این واحد دانشگاهی را ارتباط با صنعت دانستند به گونه ای که طرح های درون و برون دانشگاهی اساتید، رساله های دوره دکتری، پایان نامه های دوره های کارشناسی ارشد و پروژه های کارشناسی رشته های مختلف دانشگاه در راستای برنامه علمی شبکه های ارتباطی و حمل و نقل و ترافیک سوق یافته است.

علی شهابی رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان واحد در خصوص اقدامات صورت گرفته در زمینه توسعه حمل و نقل ریلی مبتنی بر مترو با اشاره به مأموریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی شهرری گفتند: واحد یادگار امام جزو اولین واحدهایی بوده که مأموریت برنامه علمی آن مشخص شده است و از همان ابتدا با تشکیل کارگروه تخصصی، چالش‌های مختلف برنامه علمی در قالب نظام موضوعات در ابعاد ملی را احصا کرده است.

وی افزود: نظام موضوعات واحد یادگار امام خمینی شهرری در صدد رفع چالش‌های شبکه‌های ارتباطی و حمل و نقل است و بر این اساس پنج چالش صنایع و جامعه شامل به شرح زیر در کتابچه نظام موضوعات واحد یادگار امام تدوین شده است: 

چالش اول: عدم توسعه حمل و نقل ریلی

چالش دوم: حجم بالای تصادفات شهری و برون شهری

چالش سوم: عدم توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل

چالش چهارم: امنیت و ایمنی حمل و نقل 

چالش پنجم: تحت عنوان عدم انضباط ترافیکی

دکتر شهابی با تأکید بر انجام تحقیقات عمیق برای احصای موضوعات برنامه علمی واحد شهرری اظهار کرد: برای احصای موضوعات ذیل چالش عدم انضباط ترافیکی، جلسات مفصلی با فرماندهی پلیس راهنمایی و رانندگی تشکیل دادیم و سپس به نتایج مؤثقی از این چالش نائل شدیم که تحت آن ۳۰۰ موضوع مدنظر پلیس راهنمایی و رانندگی طرح شده است.

در مصاحبه با دکتر حامد نعمتیان مدیرکل آموزش واحد یادگار امام و مدیر پروژه درخصوص این طرح پژوهشی بیان داشتند: این طرح پیش¬تر از معرفی دانشگاه به عنوان قطب برنامه علمی حمل و نقل، با همکاری اساتید و دانشجویان در یک طرح پژوهشی آغاز گردید و با استفاده از نرم افزارهای مدل سازی ترافیک، نیمه دوم سال 95 منطقه شهرری مورد ارزیابی ترافیکی و رفتارشناسی ترافیکی قرار گرفت.

همچنین با استناد به اطلاعات مرکز آمار شرکت کنترل کیفیت هوای استان تهران، هوای شهرستان ری در ۱۲۹ روز از 180 روز مورد بررسی، در شرایط ناسالم قرار داشته است که تحلیل مؤلفه های آلاینده ها مبین آن است که سهم بیشتر آلاینده¬ها متعلق به حمل و نقل خودرویی در محدوده مترو شهرری می¬باشد. 

ایشان در ادامه افزودند: تاکنون سه مقاله در خصوص توسعه صنعت حمل و نقل ریلی (مترو) تهیه و در کنفرانس های بین المللی و داخلی چاپ شده است و مورد پیشنهادی محله بهشتی به عنوان طرح اولیه یک مدل قابل اجرا و زود بازده اقتصادی از طرف دانشگاه به فرمانداری شهرستان ری، شهرداری منطقه  20، معاونت حمل و نقل شهرداری تهران و شورای اسلامی شهرستان ری ارائه شده است و در صورت حمایت، در برنامه های آتی به بررسی وضعیت حمل و نقل و ترافیک عمومی سایر نقاط استان تهران خواهیم پرداخت.

از چه جنبه هایی مترو شهرری مورد هدف بررسی قرار گرفت؟

با توجه به محل جغرافیایی دانشگاه و وجود مشکلات ترافیکی فراوان در منطقه شهرری به صورت پیشنهادی مدهای مختلف حمل و نقل در شهرری مورد ارزیابی قرار گرفت. در ابتدا مورد بررسی کل ترافیک شهرری بود که بعد از مدل سازی با نرم افزار های ترافیکی ورود و خروج حجم بالایی از ترافیک از محل مترو شهرری مستند بود که با بررسی میدانی توسط خانم زعفرانلو مشخص شد 69 مرکز خدماتی دولتی وخصوصی شامل عناوین اداری، آموزش، تفریحی، مدرسه، سلامت و... در محدوده ایستگاه مترو شهرری وجود دارند و با توجه به محدودیت های موجود در توسعه و اصلاح مسیرهای دسترسی بعد از احداث این ایستگاه در سال 1382 بار ترافیک سنگین درمحدوده به خصوص حد فاصل میدان هادی ساعی و فرمانداری شهرری در بیشتر ساعات روز اضافه گردیده است.

لذا با توجه قرار گرفتن این ایستگاه در غرب شهرستان ری، جهت جریان هوای غالب و وجود مراکز صنعتی مختلف طبق گزارش های شرکت کنترل کیفیت هوای تهران شهرری آلوده ترین منطقه استان تهران شناخته می شود.

جزئیات راهکار ارزیابی شده جهت حل مشکل ترافیک شهرری چیست؟

در ابتدای تحقیقات با رفتارشناسی ترافیکی سر منشا ورود مسافران مشخص گردید و چند محل جهت انتقال ترافیک به نقاط دیگر جا نمایی شد و از جنبه های مختلف ترافیکی و اقتصادی مورد ارزیابی و مدل سازی قرار گرفت و بهترین محل با امکان توسعه در بازه بلند مدت مشخص گردید. 

محل جدید انتقال ترافیک که با ساخت یک ایستگاه مترو می باشد در محدوده محله بهشتی شهرری به صورت ایستگاه مترو هم سطح پیشنهاد شد این محل در فاصله دو کیلومتری ایستگاه مترو شهرری 3 کیلومتری ایستگاه مترو پالایشگاه است و بر اساس استاندارد ها مناسب می باشد شیب زمین و شرایط بافت گیاهی و سایر مؤلفه های ضروری نیز بررسی شد. این محل  دارای دسترسی به شمال و جنوب بزرگراه آوینی در 500 متری و خیابان شهید رجایی  در 900 متری می باشد و این مسیر های دسترسی نیازمند اصلاحات جزئی می باشد. همچنین فاصله تا جنوبی ترین پارک ویژه بانوان تنها 200 متر خواهد بود که این امکان را برای بانوان مناطق جنوبی جهت استفاده آسان ممکن می سازد.

پیش تر فضای مورد نیاز احداث ایستگاه در طرح ایمن سازی حریم ریلی توسط شرکت بهره برداری مترو تهران خریداری شده است و می تواند در خارج از منطقه متراکم  شهرری بخش جنوب شرقی و غربی استان تهران را از سمت ورامین و حسن آباد به خط یک مترو متصل نماید لازم به ذکر است این اولین بار است که در ایران در یک طرح پژوهشی پیشنهاد شده است ایستگاه جدید در یک خط فعال مترو احداث گردد.

در خصوص انتخاب نام ایستگاه؛ محل پیشنهادی نزدیک به شهرک فرهنگیان آموزش و پرورش شهرری قرار دارد لذا پیشنهاد شد نام "ایستگاه مترو فرهنگیان" نامیده شود و مشابه این نام در خطوط مترو تهران و برنامه توسعه آتی وجود ندارد.

بر اساس مدل سازی ها در صورت انجام تغییرات پیشنهادی در طرح با ایجاد این دسترسی زمان سفر خودرویی در تمام مسیر ها کاهش می یابد و حدود 30 درصد از ترافیک غیر بومی شهرستان ری کاهش می یابد بنابراین مصرف سوخت و میزان تولید آلاینده های زیست هوا با حداقل میزان سرمایه گذاری در توسعه حمل و نقل عمومی کاهش خواهد بافت.

سایر ظرفیت های محل پیشنهادی احداث ایستگاهی در بازه بلند مدت ارزیابی شده است؟

در خصوص ظرفیت های منطقه بهشتی، تحقیقات میدانی توسط مهندس علیرضا احمدی دانشجوی این واحد دانشگاهی انجام  شد و نقشه بسیار دقیق و مدل سه بعدی از منطقه با استفاده از تکنولوژی UAV تهیه شد. محله بهشتی حدود 20000 نفر جمعیت دارد و با توجه به فضای مناسب امکان تغییر کاربری و توسعه بافت شهری بر اساس طرح تفصیلی با کمترین هزینه وجود دارد و تحلیل داده های به شکل گزارش تکمیلی در قالب یک مقاله به کنفرانس شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی ارائه شد.

همچنین اطلاعات بدست آمده به شورایاری محله بهشتی و مجمع نمایندگان شهرک فرهنگیان تحویل و مشخصات طرح برای آنان تشریح گردید و با تلاش گروه های مردمی اطلاع رسانی محلی در بهشتی انجام شد و به صورت  امضا درخواست کسبه و اصناف فعال بهشتی و اهالی برای احداث ایستگاه جهت تحویل به شهرداری جمع آوری شد. 

همچنین این محل در فاصله 1000 متری مجتمع تجاری تفریحی آرین واقع شده است که پس از معرفی طرح این مجموعه از پروژه حمایت و جهت سرمایه گذاری اعلام آمادگی کردند. از دیگر مزایای مطرح شده دسترسی به جنوبی ترین پارک ویژه بانوان استان تهران است که در مراحل پایانی ساخت می باشد.

پروژه در حال حاضر در چه مرحله ای است؟

جناب آقای مجتبی شاه آبادی ریاست ارتباط با صنعت واحد فرمودند با عنایت به برنامه علمی دانشگاه و در راستای معرفی طرح، جلسات و رایزنی های متعددی با سازمان ها و مجموعه های دولتی و خصوصی مرتبط با مترو توسط مدیران، اعضای پروژه پیگیری و برگزار شده است.  در حال حاضر دانشگاه تعامل مناسبی با فرمانداری ری، سازمان محیط زیست و شهرداری منطقه 20  و جناب آقای دکتر حسن خلیل آبادی نماینده شهرستان ری و شمیرانات در شورای اسلامی شهر تهران، دارد و در حال برنامه ریزی جهت برگزاری یک نشست مشترک کارشناسی نهایی طرح می باشد.

در جلسه با کارشناسان برنامه ریزی حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با توجه به ظرفیت های منطقه پیشنهاد شده است که مدل توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی TOD مطابق طرح تفصیلی جدید برای محله بهشتی توسعه تدوین گردد و با تغییر کاربری زمین های اطراف نمونه کاملی از طرح تفصیلی به صورت آزمایشی در این منطقه توسعه یابد؛ لازم به ذکر است شهرداری منطقه 20 پیشرو در عملیاتی نمودن طرح تفصیلی می باشد و پیش از این با پیگیری های جناب آقای دکتر علی افشار شهردار محترم منطقه 20 ساخت اولین خیابان کامل تهران در شهرری کلید خورد و به زودی مورد بهره برداری قرار می گیرد.

با هدف بهبود جذب مشارکت بخش خصوص و تسریع در بازگشت سرمایه، پژوهش دیگری برای اولین بار در سطح کشور ایجاد ایستگاه نیروگاه مطرح شد طرحی که به بهبود بازگشت سرمایه در صنعت حمل و نقل ریلی کمک شایانی خواهد کرد. با راهنمایی جناب دکتر میثم منسوب بصیری ریاست دانشکده برق مدل ایستگاه نیروگاه اولیه با توجه به فضای مترو شهرری با بررسی میزان تابش و بازخورد حرارتی از ایستگاه مترو شهرری با استفاده از Drone  و نرم افزار های مدل سازی نیروگاه خورشیدی مورد ارزیابی قرار گرفت.

طبق خروجی ها اگر در ایستگاه مترو با ابعاد ایستگاه مترو شهرری و رعایت استانداردهای پنل های خورشیدی نصب شود، با  156012  یورو سرمایه گذاری 105 مگا وات برق پاک از فضای بدون استفاده سقف ایستگاه مترو تولید گردد و اختصاص فضا به ماینرهای ارز دیجیتال بازگشت سرمایه تسریع خواهد شد.

نتایج این مدل سازی ها به کنگره بین الملی شهرسازی که شهریور 98 در دانشگاه پلی تکنیک آلمان برگزار شد ارسال، مورد تایید و چاپ شد. با هدف تکمیل بررسی ها  و شناسایی ظرفیت ها مدل سازی ها به شرکت رهسازطرح تحویل گردید و مدل پیشنهادی طرح به شرکت بهره برداری راه آهن شهری تهران و حومه ارسال شد.

در راستای طراحی  مدل معماری با راهنمایی دکتر علی ناصری فر از اساتید دانشکده هنر و معماری واحد، چند پایان نامه در این خصوص تدوین و طرح از ابعاد مختلف عمرانی و شهر سازی مورد ارزیابی قرار گرفته است.

ایشان فرمودند این طرح ها می‌توانند نگرش تازه ای به سازه های ایستگاه مترو در کشور را پدید بیاورند که این حمل و نقل پاک پیشتر از قبل دوستدار محیط زیست شود و دیدگاه تک بعدی ایستگاه به یک سازه چند بعدی تغییر پیدا کند که بتواند مشکلات حمل و نقل ریلی را نیز در حوزه سرمایه و توسعه رفع کنید.

در میان مدل های ارائه شده دانشجویان با توجه به مقالات چاپ شده  طرح خانم نفیسه ابصری دانشجوی رشته مهندسی معماری در قالب پایان نامه دوره کارشناسی و به راهنمایی دکتر ناصری فر صورت گرفت و به پیشنهاد ایشان در این مدل با هدف کاهش هزینه‌ها و تسریع در ساخت ایستگاه از سازه های چلیکی و ساندویچ پنل استفاده کردند تا در فعالیت خط یک مشکل ایجاد نگردد همچنین استفاده از ساندویچ پنل های شفاف جهت استفاده حداکثری از نور محیط و میزان مصرف برق جایگاه را به حداقل می رساند.

در خصوص ایجاد ساختار نمادین سازه با هدف خاص تر شدن طرح استاد محسن کمالی از هنرمندان بنام و حامیان طرح پیشنهاد دادند، با توجه به نزدیکی شهرک فرهنگیان ایستگاه به نحوی انجام شود که ضمن رعایت قوانین شهر سازی و ساختار ایستگاه نیروگاه این سازه ساختاری نمادین از آموزش و پرورش جهت ارج نهادن مقام معلم را نیز در برگیرد. طبق نظر ایشان این مدل نمادین توسط هنر آموزان ایشان با همکاری کارشناسان دانشگاه در دست طراحی می باشد.

چه اقداماتی جهت عملیاتی شدن طرح تا به امروز صورت گرفته است؟

با هدف معرفی طرح از طرف دانشگاه در سومین نمایشگاه بین‌ المللی حمل ‌و نقل و صنایع وابسته در مصلای امام خمینی به تیم پژوهش این طرح غرفه اختصاص داده شد که مورد بازدید کارشناسان مدیریت ترافیک، حمل و نقل و شهرسازی قرار گرفت و مصاحبه خبری از اخبار سراسری ساعت 21  شبکه یک و اخبار علم و فناوری شبکه چهار صدا و سیما در 28 آذر 1397 پخش شد که در نتیجه ارتباط مناسبی با صنایع و شرکت های پیشرو در این حوزه ایجاد گردید  شرکت رهساز طرح فعال در حوزه حمل و نقل ریلی و مترو با ارائه فایل ها و داده های طرح های مشابه به تسریع در روند پژوهش کمک شایانی کردند.

همچنین جناب آقای دکتر حسن خلیل آبادی عضو محترم شورای اسلامی شهرستان ری و شمیرانات از حامیان اصلی طرح  می باشند تا کنون چند جلسه از طرف دانشگاه با حضور جناب آقای شاه آبادی برگزار شده است و روند پیشرفت تحقیقات برای آقای دکتر خلیل آبادی ارسال گردیده است و با پیگیری ایشان اقدامات موثری در ارتباط دانشگاه با فرمانداری شهرستان ری، شهرداری منطقه 20 شهرداری تهران و شورای اسلامی شهر تهران صورت گرفته است و ایشان در جلسه ای در صحن شورای اسلامی شهر تهران فرمودند: بررسی احداث ایستگاه مترو در منطقه بهشتی در دستور کار شورای اسلامی شهرستان ری قرار گرفته است.

ایشان پیشنهاد دادند برای احداث ایستگاه مترو کارشناسان مربوطه به همراه مهندس محسن هاشمی رفسنجانی، شهربانو امانی از منطقه بهشتی بازدید کنند و مسائل اقتصادی و مزایای احداث ایستگاه مترو را مورد بررسی قرار دهند. 

مدل سازی سرمایه گذاری جهت اجرای طرح انجام شده است؟

مدل سازی مالی با توجه به شرایط تحریم اقتصادی ثبات کافی ندارد. اما طبق پیگیری ها در سال 1397 بدون در نظر گرفتن طرح نیروگاه ایستگاه هزینه ساخت این ایستگاه حدود 35 میلیارد تومان اعلام شد. این در حالی است که طبق مقاله ای از خبر گزاری فارس  تعرفه های همان سال هزینه ساخت هر کیلومتر خط مترو زیر زمینی 300 میلیارد تومان اعلام شد و برای اتصال خط شش از محل میدان شاه عبدالعظیم  به درب جنوبی حرم که به اتوبان آوینی دسترسی دارد باید بیش از 600 میلیارد تومان اختصاص یابد و در آخرین پیش بینی ها تا سال 1404 بخش جنوبی خط شش تکمیل خواهد شد در این حالی که ساخت ایستگاه هم سطح در محله بهشتی در کمتر از یک سال ممکن می باشد و می تواند با صرفه جویی اقتصادی کلان دسترسی مشابه ایجاد کند.

طبق آمار روابط عمومی مترو تهران ایستگاه مترو شهرری به طور متوسط روزانه بیش از 350000 هزار مسافر دارد بر اساس مدل سازی در صورت احداث ایستگاه مترو محله بهشتی تنها به ازای100 سفر در روز و کاهش مصرف سوخت به علت کاهش زمان سفر خودرویی  به طور میانگین 36000000 تومان صرفه جویی اقتصادی برای کشور دارد و به طور قطع در صورت بررسی موارد زیست محیطی، ترافیکی و جامعه شناسی تاثیر مثبت چشمگیری از نظر اقتصادی خواهد داشت.