◄ ضرورت اقدامات اصلاحی برای انتقال بار از جاده به ریل

گفت‌وگویی که می‌خوانید، ادامه گفت‌وگوی ما با مصطفی معینی، مدیرعامل شرکت تراورس است که بخش نخست آن در تاریخ چهارم شهریور ماه منتشر شد:

آیا در زمان تحریم‌ها مشکل خاصی در زمینه تامین قطعات مورد نیاز خود داشتید؟

در مورد تامین تجهیزات، ما حتی در زمان تحریم‌ها هم مشکل خاصی در زمینه تأمین تجهیزات نداشتیم. همه تجهیزات و قطعات ما تولید داخل است و فقط ریل و سوزن را از خارج وارد می‌کنیم. خوشبختانه در دوران تحریم‌ها ما توانستیم کمبود ریل را تأمین کنیم، دولت هم توانست به ما ریل بدهد. ما هیچ مشکلی در اجرای پروژه‌ها نداریم.

آیا کیفیت دانش فنی و تجهیز قطعات ما، با نمونه‌های خارجی آن هم‌آوردی می‌کند؟

در تأمین تجهیزات راه‌آهن، بخش‌های زیادی درگیر هستند. ما در بخش زیربنا که شرکت تخصص آن را دارد، مشکلی نداریم. یک هماهنگی خوبی هم با وزرات راه و وزارت صنعت و تجارت در زمینه تولید ریل ملی صورت گرفته که شرکت راه‌آهن اقدامات لازم برای تامین آن را انجام می‌دهد که امیدواریم راه‌آهن به‌زودی بتواند ریل ملی را تولید کند تا  خروج ارز از کشور برای این هدف متوقف شود. در بقیه مباحث زیربنایی ما قطعه وارداتی نداریم و فقط ماشین‌آلاتی که کار احداث شبکه ریلی را انجام می‌دهند، وارداتی هستند. خبر خوش این است که شرکت مپنا اخیراً لکوموتیو ساخته است و حرکت بسیار خوبی در توسعه شبکه ریلی کشور است. ما زمینه ساخت و تولید واگن مسافری و باری را نیز در کشور داریم و هیچ مانعی برای این نوع پیشرفت‌ها وجود ندارد.

در بخش بهره‌برداری هم، بخشی از سیستم‌هایی نظیر کنترل عبور و مرور قطارها از خارج وارد می‌شود و چند شرکت داخلی هم  آنها را تأمین می‌کنند. ما با تخصیص بیشتر نقدینگی به هدف سند چشم‌انداز 20 ساله‌ خود که توسعه شبکه ریلی تا سقف 25 هزار کیلومتر است، می‌رسیم که در حال حاضر این رقم 12 هزار کیلومتر است.

تولید قطعات داخلی به لحاظ کیفی نیز با نمونه‌های خارجی قابل رقابت است. تراورسی که ما تولید می‌کنیم، از نظر استاندارد  با راه‌آهن‌های دیگر فرقی نمی‌کند و براساس استانداردی است که همه شرکت‌های پیمانکار زیرمجموعه‌ شرکت (هر 35 عدد آن) ملزم به رعایت آن هستند. ما اخیراً بخش صدور خدمات فنی مهندسی شرکت را فعال کردیم تا بتوانیم پروژه‌هایی در خارج از کشور نیز داشته باشیم. در بخش صادرات تراورس به کشورهای همسایه نیز در عراق افغانستان و کشورهای سی آی اس و تانزانیا در افریقای جنوبی و ترکمنستان و تاجیکستان و آذربایجان فعال هستیم.

در مورد ورود بخش خصوصی به حوزه ریلی هم باید بگوییم که کارفرما و پیمانکار باید به یک هم‌افزایی برسند. تربیت پیمانکار متخصص در جایگاه بخش خصوصی می‌تواند در ارتقای درجه کیفی شرکت‌ها نقش داشته باشد. دولت می‌تواند شرکت‌ها را کمک کند تا به راحتی به خارج از کشور دسترسی داشته باشند و مسائل بانکی و بیمه‌شان هم تسهیل شود. این درست است که در کشورهای توسعه یافته دولت نقش نظارتی دارد اما این بخش را حمایت می‌کند تا بخش خصوصی ضعیف‌، راحت‌تر پا بگیرد.

از اقدامات دولت مثال بزنید؟

دولت عزمش را جزم کرده تا توسعه جدی در بخش حمل‌ونقل ریلی صورت بگیرد. ما در خطوط دوخطه باری و قطارهای حومه‌ای مسافری پیشرفت خوبی داشته‌ایم. باید بیشتر تلاش کنیم تا بار از بخش جادهای به ریل منتقل شود. تعرفه‌ها و قوانین و مقررات باید اصلاح شوند تا صاحبان بار به جهت حفظ قیمت مناسب، حفظ سلامت بار و حفظ سرعت مطمئن تمایل داشته باشد. سایه سنگین ماشین‌های سنگین از روی سر جاده‌ها باید برداشته شود. اگر نگاه کلان و ملی به مسائل داشته باشیم و نگاه جزیره‌ای و بخشی‌نگر را کنار بگذاریم، می‌توانیم در جهت توسعه حمل‌ونقل ریلی قدم برداریم. ما نسبت به دنیا در بخش حمل‌ونقل فاصله زیادی داریم. باید به بودجه کشور و توان مالی کشور نگاه ویژه داشت.

در تدوین برنامه‌های توسعه چقدر به واقعیت‌ها و بستر ایجاد شده برای رشد صنعت ریلی اهمیت داده شده است؟

تدوین برنامه پنجم و ششم نیز با نگاه ایده‌آل نوشته شده است. اصولاً برنامه‌ریزی برای برنامه‌های توسعه تابع ایده‌آل‌هاست تا واقعیات. ما باید بگوییم 100 که به 90 برسیم. در بخش برنامه‌ای نگاه ایده‌آلیستی مفید است ضمن اینکه نظر به واقعیت‌ها نیز باید داشت.