◄ جولان ناوگان فرسوده در جاده‌ها / نوسازی ناوگان حمل ونقل عمومی ضروری است
وبلاگ تین نیوز، حمزه علی بخشی | كارشناسان و متخصصان حمل‌ونقل بیش از دو دهه است كه مباحث مربوط به نوسازی را دنبال می‌کنند. بر اساس آمار رسمی اعلامی متولیان (سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای) بیش از 155 هزار دستگاه ناوگان فرسوده و بالای 20 سال (آنهم فقط در ناوگان باری كشور) وجود دارد كه تردد این ناوگان فرسوده در طول راه‌های مواصلاتی ضمن تحمیل هزینه‌های گزاف به اقتصاد ملی خسارات جبران-ناپذیری نیز بر اثر تشدید تصادفات جاده‌ای (سالیانه بیش از 115000 فقره تصادف، بالغ بر 19000 كشته و بیش از 318000 مصدوم) به جامعه تحمیل می‌كند و منجر به عدم استفاده از ظرفیت بهینه
ناوگان، كاهش بهره‌وری، كاهش ایمنی و ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی علی‌الخصوص مصرف بی‌رویه و بالای سوخت در كشور می‌شوند.
می‌دانیم طی دو دهه گذشته همگان به ضرورت نوسازی ناوگان اذعان نموده‌اند، طرح‌های متعددی هم تهیه و به مورد اجرا گذاشته شد، اما هیچكدام بازدهی مناسبی نداشته و تأثیر ملموسی به جای نگذاشته‌اند. پس از تصویب قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی در سال 1386 و تمدید آن در قانون برنامه پنجم توسعه با همه تلاش دلسوزانه دست-اندركاران،مسئولان و متولیان امر باز هم توفیقی حاصل نشد.
در حال حاضر، ناوگان فرسوده در جاده‌ها همچنان جولان می‌دهند و خسارت‌های هنگفتی به جامعه تحمیل می‌كنند و نوسازی ناوگان اندرخم یك كوچه است. این مهم همه نگاه‌ها را به 20سال قبل یعنی تفهیم ضرورت نوسازی بر می‌گرداند؟! در حالی‌كه امروز نه تنها احدی به ضرورت نوسازی ناوگان در كشور تردید ندارد، بلكه بر حالت اضطراری بودن موضوع نیز یقین حاصل شده است.
با فرض این مسئله، پس چرا نوسازی انجام نمی‌شود به عبارت دیگر نوسازی چرا موفق نبوده و نیست، مشكل كجاست؟ آیا صرفاً گران بودن و قیمت بالای خودرو باعث عدم موفقیت طرح نوسازی است یا نرخ بالای بهره تسهیلات اعطایی و یا نبود اعتبارات كافی برای نوسازی در حجم انبوه، نبود وجوه اداره شده (برای كاهش نرخ بهره تسهیلات) در نهادهای متولی، تحریم‌ها و ... ، و یا همه اینها مشكلات پیش روی طرح است و یا عدم مدیریت صحیح؟ یا عدم استقبال شاغلین حمل‌ونقل و یا ... ؟
شاغلین بخش از عدم اجرای این‌همه طرح نوسازی به شدت خسته شده‌اند. همه دستگاه‌های درگیر در كشور خود را متولی نوسازی می-دانند. صنوف حمل‌ونقل و بخش خصوصی هم یا به بازی گرفته نمی‌شوند و یا اصلاً با این شرایط رغبتی از خود نشان نمی‌دهند. متولیان به عنوان بخش حاكمیت نیز خود از اجرای مستقیم طرح منع شده‌اند. پس چه باید كرد؟ آیا نوسازی ناوگان دیگر باور همگانی نیست و ضرورت ندارد یا از صورت مسئله پاك شده است.
اگر چنین است باید برگشت و مجدداً سوالات 20 سال گذشته را تكرار كرد تا شاید پس از پاسخ سوالات و به چالش كشیدن مجدد آن، به راهكار جدید دست یافت و روزنه‌ای پیدا نمود.
و اما تكرار مجدد سوالات سالهای دور مربوط به نوسازی ناوگان:
1. نقش ناوگان در حمل‌ونقل جاده‌ای، عملكرد، ایمنی، هزینه‌های‌عملیاتی، تعمیر و نگهداری، آلودگی‌های زیست‌محیطی و ... چه میزان است؟
2. نوسازی ناوگان ضروری است؟ دلایل توجیهی نوسازی، ارگان یا ارگانهای مسئول و متولی كدامند؟ اهداف نوسازی كدام است؟
3. هزینه‌های نوسازی چقدر و منابع مورد نیاز مالی و اعتباری و تسهیلات بانكی چه میزان و چه مكانیزمی برای نوسازی پیش‌بینی می‌شود؟
4. ناوگان نو چه مشخصاتی دارد؟ ویژگی‌های آن كدام است؟ ناوگان فرسوده و كهنه كدام و سرانجامش چه می‌شود؟
5. دلایل عدم استقبال از نوسازی چیست؟ آیا نیازمند به سرمایه‌گذاری زیادی است و حمایتهای بیشتری می‌طلبد؟
6. آیا متولی خاصی پیدا نشده است یا اهمیت طرح آنقدر نیست كه جدی گرفته شود؟
7. آیا قوانین و مقررات مناسب تشویقی و یا بازدارنده وجود ندارد؟
8. آیا تسهیلاتی وجود ندارد، یا كارمزد تسهیلات قابل ارایه بسیار بالاست و كسی مشتاق ندارد؟
9. آیا قیمت ناوگان نو بی رویه افزایش یافته است؟ تحریم‌ها چه اثری دارند؟
10. آیا ساختار بخش حمل‌ونقل جاده‌ای مناسب نیست و باید قبل از نوسازی، اصلاح ساختارو ساماندهی و سازماندهی مجدد صورت پذیرد؟ اگر این‌طور است پس چرا حركت اساسی در اصلاح ساختار نمی‌شود، و یا احیاناً باید اول نوسازی انجام پذیرد و بعد اصلاح ساختار؟
11. اصلاً این همه پرسش یا ابهام را چه نهادی در كشور باید پاسخ دهد و رفع ابهام نماید؟ آیا متولی خاصی وجود دارد؟ آیا لازم است كمیته مشتركی از وزارتخانه یا ارگانهای ذیربط و درگیر تشكیل شود؟ آیا ستاد سوخت به وظیفه‌اش خوب عمل كرده است یا نیاز به تقویت دارد؟
12. آیا به دلیل تبعات اجتماعی حذف ناوگان فرسوده از سیستم كه در اختیار ضعیف‌ترین قشر جامعه است مسئول مستقیمی پیدا نمی‌شود؟
13. آیا متولی مستقیم نوسازی، متولی حمل‌ونقل جاده‌ای (سازمان راهداری) است یا ارگان دیگری؟
14. آیا با نوسازی باید بدنبال كاهش ضایعات زیست-محیطی، یا كاهش مصرف سوخت و انرژی، یا رقابت در بازارهای جهانی، یا دنبال سرعت و رفاه اجتماعی و یا ...، و یا تركیبی از همه اینها برای نوسازی متصور است؟ مرجع تصمیم گیرنده كیست؟ هر كدام از این اهداف جه سطحی از اولویت را داراست؟
15. مرجع تصمیم گیرنده چه نقشی برای بازار و مكانیزم قیمت قائل است؟ مداخله دولت چقدر و كجاست؟ واقعیت‌ها چه می گویند؟ و ...
انتظار است كارشناسان، متخصصان و متولیان با ورود به این مبحث و به چالش كشیدن موضوع و همكاری در پاسخ به سئوالات و اهمیت به ضرورت نوسازی ناوگان، راهكارهای اجرایی به مشورت گذاشته شده و زمینه لازم برای اجرای طرح نوسازی همراه با عزم جدی متولیان فراهم آید.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.