◄ پیش نویس لایحه قانونی تشکیل سازمان نظام هوانوردی کشوری و نظرات کاربران تین نیوز / بخش دوم

تین نیوز | چندی پیش علیرضا منظری نماینده اسبق ایران در سازمان بین المللی هوانوردی کشوری (ایکائو) و معاون اسبق طرح و برنامه، حقوقی و امور بین الملل سازمان و هوانوردی و امور بین الملل سازمان هواپیمایی کشوری پیش نویس اولیه لایحه/طرح قانونی تشکیل سازمان نظام هوانوردی کشوری را به منظور اظهار نظر کارشناسان و صاحبنظران تهیه و در تین نیوز منتشر کرد و از کارشناسان و صاحبنظران بخش هوانوردی کشور خواست ضمن مطالعه آن، نظرات خود را در این مورد ارایه نمایند تا پس از اصلاحات مورد نیاز به عنوان دیدگاه جمعی از طریق دولت به صورت لایحه قانونی و یا از طریق نمایندگان مجلس به شکل طرح قانونی پیگیری شود.
پس از انتشار این مطلب تعدادی از کارشناسان و صاحبنظران بخش هوانوردی در این مورد به ارایه نظر پرداختند کهبخش نخست این نظرات در گزارش با عنوان " پیش نویس لایحه قانونی تشکیل سازمان نظام هوانوردی کشوری و نظرات کاربران تین نیوز" در تاریخ 27 فروردین در تین منتشر شد، پس از آن باز هم در مورد این پیش نویس پرسش‌هایی در قالب نظر، مطرح و توسط نویسنده مطلب به آنها پاسخ داده شد که به دلیل اهمیت موضوع این نظرات نیز در قالب گزارشی مجزا منتشر می شود. 

1- عقب ماندگى صنعت هوانوردى در كشور به علت تحريم هاى ناعادلانه بعد از انقلاب اسلامیو همينطور جنگ تحميلى به وجود آمد. فعاليتهاى قبل از انقلاب در حوزه هوانورى به حدیچشمگير بود كه ايران در زمره پيشروترين كشور منطقه و حتى آسيا بوده و حتى در دنيا رقيب قدرتمندى براى ديگران به شمار مى آمد. نشانه هاى آن را میتوان هنوز با هواپيماهاى باقيمانده از آن زمان در ايران اير كه بعد از بيش از ٣ سال تحريم هنوز هم با وجود محدوديت ها و موانع فراوان، سرپا و فعال با افتخار در حال پرواز هستند مشاهده كرد. قدرت نيرویهوايى ايران نيز در جنگ تحميلى كه زبانزد خاص و عام است. اينها همه حكايت از زير بناى قوى هوانوردى در ايران هم در حوزه نيرویانسانى زبده و آموزش ديده و با استعداد و هم در حوزه تكنولوژى دارد. در هواپيمايى غير نظامى در آن زمان تنها سازمان هواپيمايى كشورى متولى و مسئول اين حوزه بود و همه امور را رهبرى میكرد (نظير همه كشورهاى پيشرفته آن زمان) و همه امور هوانوردى هم به طور هماهنگ و منظم پيش میرفت. راه حل كنونى نيز براى توسعه در اين حوزه ايجاد شاخه هاى بيشمار و پراكنده نبوده بلكه رهايى از فشار تحريم در وهله اول و ورود مردم و بخش خصوصى و تسرى اين صنعت مهجور مانده به سطح جامعه به نظر میرسد.
پيشرفت در هر حوزه صنعت متعاقب برداشتن موانع و محدوديت ها ى اعمال شده يا تحميل شده در آن صنعت براى ورود عموم مردم و متخصصان و علاقه مندان به آن صنعت ميسر است. مثال آفتابه لگن هفت دست، شام و نهار هيچى در اين مورد به خوبى مصداق دارد.
هم اكنون كوچكترين فعاليت در هوانوردى براى علاقه مندان و حتى متخصصان نيازمند رضايت و تاييد ده ها مرجع و منبع مرتبط و غير مرتبط به اين حوزه علاوه بر قوانين و مقررات بين المللى دارد به طورى كه ورود علاقه مندان و سرمايه گذاران فعاليت در آن تنها به راهپيمايى در راهرو هاى هواپيمايى كشورى و سرگردانى آنها منجر خواهد شد.
جناب منظرى خود به خوبى از اين موانع آگاهند و بد نيست قدم هاى برداشته شده در رفع اين موانع را در دوران تصدى خود در سازمان به اطلاع علاقه مندان برسانند.
انشاء الله كه در هوانوردى به حدى از پيشرفت برسيم كه بتوانيم روزى چنين نظام يا سيستم بومى براى هوانوردى ترسيم و اجرا كنيم. پس تا آن زمان مانند غول هاى فعال در اين صنعت از سيستم تجربه شده آنها و بر پايه برنامه هاى مدون مصوب كنوانسيون ها و مجامع جهانى كه خود ايران هم از امضا كنندگان آن ميباشد استفاده كرده ، برنامه هاى ابداعى خود را میتوانيم حتى براى تصويب و استفاده ديگر كشورها در اختيار آن مجامع قرار دهيم.

2- انشالله كه اين طرح و نظام نامه همانند طرح شركت فرودگاه هایكشور نباشد كه حضرتعالیاز افراد دست اندر كار و تاثير گذار در آن بوديد. در حال حاضر جدا شدن عمليات هوانوردیاز سازمان هواپيمايیكشوریاز زمان تصويب و اجرایآن خود تبديل به يك معضل و چالش حاكميتیشده است و علاوه بر اين باعث شده كه سازمان هواپيمايیكشوریدچار تضعيف شديد چه به لحاظ كاركنان دانشیو چه به لحاظ قدرت حاكميتیگردد.

3- چند سوال خدمت تان عرض می کنم:
- با توجه به رسالت مدون و جایگاه قانونی سازمان هواپیمایی کشوری، شرکت فرودگاه های کشور، شرکتهای هواپیمایی، حمل ونقل هوایی و...شیوه و کیفیت تعامل با سازمان و شرکت های یادشده چگونه خواهد بود؟
- شیوه و کیفیت تعامل با سازمانها و ارگانها و اتحادیه های بین الملی ایکائو، یاتا، فرودگاه ها، خلبانها، کنترلرهای ترافیک هوایی، الکترونیک هواپیمایی و...چگونه خواهد بود؟
- آیا جهت انجام همه آنچه به عنوان اهداف این تشکیلات یاد شده، لزوماً نیازمند یک تاسیس تشکیلات موازی بسیار بزرگ همانند سازمانها و شرکتهای یادشده نخواهیم شد؟ 
- جایگاه قانونی و شیوه ارتباط با جوامع متخصصین مراقبت پرواز ایران و الکترونیک هواپیمایی ایران، چگونه دیده شده است؟
- آیا چنانچه فعالیت این تشکیلات صرفاً در جهت ارتقا شغلی، آموزشی، علمی،و حفظ منافع مادی و معنوی مشتریان و شاغلین صنعت صنعت هوانوردی کشوری معطوف گردد منطقی تر نیست؟

4-  ـ سازمان هواپیمایی کشوری یک نهاد حاکمیتی دولتی است که جزیی از بدنه دولت بوده و به نمایندگی از طرف دولت مسئولیت ها و اختیارات و وظایف صنعت هوانوردی کشوری را به عهده دارد زیرا دولت ها در مقابل ملت های خود مسئولند تا نظم عمومی را ایجاد و زمینه ارایه خدمات عمومی را فراهم آورند و با گذشت زمان و گستره فعالیت ها طبیعی بود که دولت ها برای انجام فعالیت های تخصصی وزارتخانه ها و سازمان های دولتی را ایجاد کنند و بنابراین یکی از شاخه های تخصصی صنعت هوانوردی کشوری بود که در کشورهای مختلف تحت عناوین سازمانی متفاوت و وابسته به نهادهای بالادستی مختلف ایجاد شدند.
مجددا با گسترش فعالیت ها در زمینه های تخصصی و نیاز به تفکیک وظایف حاکمیتی از وظایف تخصصی دولت ها علاوه بر ابقای مسئولیت ها و اختیارات هوانوردی کشوری برای سازمان هواپیمایی کشوری و ضمن باقی گذاشتن وظایف حاکمیتی برای آن به تدریج وظایف تصدی را از آن جدا و در کشورهای مختلف با توجه به اصول سازماندهی و تشکیلاتی در اختیار شرکت های دولتی و خصوصی قرار دادند که امروزه بیشتر این وظایف همانند ارایه خدمات حمل و نقل هوایی و ارایه خدمات مدیریت فرودگاهی و حتی ارایه خدمات ناوبری هوایی در اختیار شرکت های خصوصی هستند و به تدریج در باقی کشورها نیز با ایجاد زمینه مناسب همین روند را ادامه می دهند.
علاوه بر آن برخی وظایف حاکمیتی وجود دارد که چون سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان یک نهاد دولتی و تابع مقررات اداری نمی تواند به جذب نیروی متخصص و با پرداخت حقوق مکفی بپردازد و از طرفی نمی تواند آنها را در اختیار شرکت های متصدی قرار دهد زیرا تضاد منافع بین آن وظایف وجود دارد به همین جهت با تشکیل سازمان های غیر انتفاعی تحت عنوان موسسات عمومی غیر دولتی تلاش دارند تا به صورت برون سپاری و با حفظ مسئولیت و اختیار آنها را در اختیار این نوع سازمان های غیر انتفاعی قرار دهند که اولا دولتی نبوده و در صورت نیاز به بکارگیری متخصصین می تواند به شکل موردی و نه دائمی از افراد کارشناس استفاده کرده و متناسب با نوع فعالیت حقوق پرداخت نماید و ثانیا اعضای اصلی این نهاد بطور انتخابی از میان تمامی کارشناسان این حرفه انتخاب می شوند درحالی که در سازمان های دولتی مدیران بطور انتصابی بوده و امکان غیر تخصصی بودن آنها وجود دارد. غیر از آن شرکت های متصدی هواپیمایی و فرودگاهی نیز می توانند برخی از وظایف خود را به این نهاد واگذار کنند تا انجام دهند.
در هر حال فعالیت موازی انجام نخواهد شد بلکه سازمان هواپیمایی کشوری با حفظ مسئولیت و اختیار خود برخی وظایف را به این سازمان نظام هوانوردی داده و دیگر در تشکیلات خود نیروی انسانی برای انجام آن ندارد بلکه به وظایف سیاستگذاری و برنامه ریزی کلان و هماهنگی بخش هوانوردی کشوری با سایر بخش ها و یا نهادهای بالادستی پرداخته تا حقوق این بخش را حفظ کند. 

ـ رسالت و نقش این سازمان غیر انتفاعی درون کشوری بوده و عموما ارتباط مستقیم با نهادهای بین المللی مانند ایکائو نخواهد داشت و نمایندگی کشور در ایکائو به عنوان یک نهاد بین المللی بین دولت ها را سازمان هواپیمایی کشوری خواهد داشت و در صورت لزوم آن سازمان می تواند از تجربیات علمی و تخصصی سازمان نظام هوانوردی استفاده کند و به صورت همراه کارشناسی در تیم قرار گیرد. در هر یک از کشورها هر صنفی اتحادیه صنفی مربوط به خود را دارد که آنها نیز با هدف حمایت صنفی از اعضای خود فعالیت می کنند در حالی که این نهاد صنفی نبوده بلکه علاوه بر رشد و ارتقای اعضای خود در جهت همکاری کلی برای ارتقای صنعت هوانوردی کشوری اقدام می کند و ارتباط آن با سایر اتحادیه های صنفی ایجاد تعامل و همکاری برای نزدیک کردن دیدگاه ها و ایجاد زمینه برای رسیدن به منافع ملی کشور می باشد. 

ـ اولا این نهاد دولتی نیست که از بودجه عمومی دولت ارتزاق کند و به فکر ایجاد تشکیلات اداری باشد زیرا باید از محل درآمدهای خود اداره شود و بنابراین قدرت ایجاد تشکیلات گسترده را ندارد. ضمن آن که چون اعضای آن در سطح کشور پراکنده هستند می توانند از اوقات فراغت آنها با برقراری یک نظم عمومی و مدیریت همگانی استفاده کنند و نیازی به تشکیلات دایمی ندارد و شایر یک بخش دبیرخانه ای دایمی نیاز داشته باش. البته نمونه آن در سازمان نظام پزشکی و نظام مهندسی وجود دارد که تجربه نشان داده تشکیات دایمی گسترده ای ندارند و موازی هم نیست بلکه به دستگاه های اجرای دولت نیز کمک کرده است. 
ـ بطوری که توضیح داده شد جوامع متخصصین مراقبت پرواز و الکترونیک و سایرین یک اتحادیه صنفی مستقل هستند که منافع صنف خود را حمایت میکنند و در چنین نهادی می توان دیگاه های صنفی تمامی گروه ها را تلفیق نمود و با یک دید واحد آنها را در اختیار سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان نمایده دولت قرار دهند تا آن بتواند در نهادهای بالادستی کشور از منافع کلی و عمومی بخش هوانوردی کشوری دفاع کند. البته تفاوت عمده میان آنها در این است که اتحادیه ها بر اساس قانون مربوط و با اراده اعضای صنف ایجاد می شوند در حالیکه این سازمان نظام هوانوردی کشوری مستقیما با قانون خاص تشکیل می گردد که از قدرت قانونی بیشتری برخوردار است. 

ـ سوال شده چنانچه فعالیت این تشکیلات صرفاً در جهت ارتقا شغلی، آموزشی، علمی،و حفظ منافع مادی و معنوی مشتریان و شاغلین صنعت صنعت هوانوردی کشوری معطوف گردد منطقی تر نیست؟ در هر حال می توان اهداف آن را محدود تر هم کرد ولی بهتر است این اهداف را داشته باشد تا در صورت لزوم نیاز به اصلاح قانون نشویم زیرا برای سایر نظام ها نیز این اهداف توسط قانونگذار در نظر گرفته شده است. ضمنا باید یاد آوری شود اگر این حرکت منطقی برای صنعت انجام نشود احتمال دارد بگویند که این نوع فعالیت ها بجای وجود سازمان مستقل نظام هوانوردی کشوری از جمله وظایف مثلا سازمان نظام مهندسی انجام شود که مجددا باید تلاش کرد تا آن را جدا نمود و در صورت ترکیب وظایف تخصصی تابعی از سایر وظایف قرار خواهد گرفت. تا دیر نشده باید اقدام کرد. 

ـ در ماده 1 به جای کلمه قانون از عبارت قوانین استفاده شود قطعا بهتر است. چنانچه به مصلحت نباشد می توان در ماده 4 کلمه اداری را حذف کرد ولی به نظر می آید که باید آنها نیز آموزش های هوایی را ببینند تا بتوانند همکاران خوبی برای صنعت بشمار آیند و مساعدت لازم را به ارتقای هوانوردی کنند و مشکلات فعلی را کاهش دهد. البته اضافه کردن مخابرات هواپیمایی و امداد و آتش نشانی مانعی ندارد گر چه از کلمه سایر قابل استفاده است ولی تصریح آنها بهتر است. نیاز به تفسیر برای کلمه سایر در این ماده وجود دارد که به نظر مرجع آن شورایعالی نظام هوانوردی کشوری خواهد بود. اظهار نظر کارشناسی در مورد تخلفات غیر صنفی و همکاری با نهادهای مرتبط به جهت حمایت و دفاع از شاغلان هوانوردی به نظر خوب است زیرا این مجموعه مشکلات افراد شاغل را می داند و در صورتی که تخلف غیر صنفی داشت کمک به او از طرف همکاران بد نخواهد بود. در صورتی که ضرری دارد بیان شود تا آن را حذف کنیم. در انتهای پاراگراف یازدهم اضافه کردن ارتقای شغلی و درآمدی هم اشکالی ندارد. در صورت تصویب ماده سی مبنی بر رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه ای بوسیله هیات بدوی انتظامی در مجلس شورای اسلامی و انتشار قانون بدیهی است این وظیفه از دوش دستگاه های اجرایی برداشته شده و فقط رسیدگی به تخلفات اداری به عهده آنها خواهد ماند. 

ـ در حال حاضر هر بخش یا گروهی از صنعت موضوعی را در محافل بالادستی طرح می کنند به جهت آنکه سایر گروه ها اطلاعی ندارند هنگام بررسی و سوال از آنها دیدگاه های دیگری طرح میشود که مغایر با آن است و در نتیجه پیشنهاد مورد قبول واقع نمیشود. پس بهتر است فضایی ایجاد گردد تا تمامی گروه های حاضر در صنعت بتوانند مسایل خود را بیان داشته و به یک اجماع کلی برسند و در برابر سایر نهادها با یک نظر حضور یابند.

5- چند سوال دیگر:
با عنایت به طیف گسترده زمینه فعایت صنعت هوانوردی، به نظر می رسد بدون آگاهی و دانش کافی از مقررات و ظوابط ایکائو، یاتا،ای سی آی، نمی توان تاثیر مثبته در جهت نیل به اهداف این تشکیلات داشت، برنامه این تشکیلات در حصول این مقصود چیست؟
طیف گسترده ای از فعالان این صنعت،در بخش آژانس های هواپیمایی فعالیت می کنند که در اغلب استانها تحت نظر صنف دفاتر خدمات گردشگری و مسافرتهای هوایی فعالیت دارند که آنها نیز نهایتاً تحت نظر سازمان هواپیمایی کشوری می باشند، چه ساز و کاری برای حمایت و نظارت از این طیف کاری است؟
آیا اصولاً جزو برنامه کاری هستند!؟ بدیهی است که اگر منافع مشتریان و شاغلین در این صنعت مد نظر باشد، در همه عرصه ها و جاهایی که این دو گروه حضور دارند نیز باید نظارت و مدیریت باشد.
چنانچه سایر جوامع، از جمله، متخصصین مراقب پرواز و الکترونیک هواپیمایی و... به دلایل خاص خودشان براین اعتقاد باشند که نمی توانند از طریق این تشکیلات منافع صنفی و شغلی خود را جویا و تامین نمایند، چه راهکاری برای جلب اطمینان ایشان متصور است؟ 

6- نکاتی در خصوص توضیحات جنابعالی: 
ـ بدیهی است که جهت کلی صنعت هوانوردی کشوری بین المللی است و هیچ کشوری نمی تواند بدون تعاملات بین المللی ادعای اداره صنعت را در داخل کشور خود داشته باشد. در بحث قبلی موضوع تعامل میان نهاد غیر دولتی سازمان نظام هوانوردی کشوری ایران با سایر نهادهای بین المللی از جمله نهاد بین المللی دولتی ایکائو و نهادهای بین المللی غیر دولتی یاتا، ای سی آی و ایفالپا و...بود که اشاره شد برقراری ارتباط مستقیم با هر یک از آنها طبق مقررات مربوط به آن سازمانها خواهد بود ولی این مانعی نیست برای اینکه یک نهاد غیر دولتی یک کشوری بخواهد برای آفزایش آگاهی و دانش که بسیار هم ضروری است با آنها ارتباط گرفته و از تجربیات و اسناد آنها استفاده کند.
 
طبیعی است برای این موضوع باید مطابق مقررات آنها رفتار نماید. مثلا برای حضور در جلسات ایکائو فقط نمایندگان دولت ها می توانند شرکت کنند و در مواقع لزوم با تصویب شورای ایکائو سازمان های غیر دولتی بین المللی و یا یک کشور هم اجازه حضور می یابند. اما کشورها می توانند در هیات همراه خود از اعضای متخصص این سازمان های غیر دولتی استفاده کنند. البته در مورد نهادهای بین المللی غیر دولتی کمی سهل تر می باشد. بنابراین تشکیلات مذکور در ایران برای کسب آگاهی و دریافت اطلاعات و اسناد می تواند با آنها ارتباط برقرار کند ولی برای حضور در جلسات و ارتباط مستقیم باید بر مبنای مقررات آنها عمل نماید. البته در داخل کشور می تواند همکاری لازم را با نهادهای مرتبط مستقیم آنها داشته باشد. 

ـ در خصوص دفاتر خدمات مسافرت هوایی باید اشاره کنم که کارکنان آنها نیز از جمله کارشناسان فروش بلیط در بخش بازرگانی هوایی محسوب میشوند و می توانند در این تشکیلات عضو و در مراجع آن ضور و از منافع آن بهره مند گردند. اتفاقا یکی از موضوعاتی که مغفول مانده همین قشر زحمتکش هستند که هیچ برنامه ای برای آموزش و حمایت از آنها وجود ندارد. بنابراین یکی از فعالیت های مهم این تشکیلات می تواند بررسی و حمایت و هدایت این قشر باشد. 

ـ در مورد نکته سوم به نظرم آمد ابتدا توضیح کلی راجع به سازمان های غیر دولتی داشته باشم وبعد پاسخ دهم. این عبارت با تاسیس سازمان ملل متحد در سطح بین المللی رسمیت یافت. سازمان های غیر دولتی که در ایران به سازمان های مردم نهاد شهرت دارند برای رسیدن به اهداف گوناگونی فعالیت می کنند و عموما در جهت پیشبرد اهداف اجتماعی و یا سیاسی اعضا در حرکت هستند. سازمان های مردم نهاد از افرادی تشکیل می شوند که به صورت داوطلبانه و بدون وابستگی به دولت و بطور غیر انتفاعی و عام المنفعه در جهت اهداف فرهنگی، علمی، اجتماعی و ..فعالیت می کنند. 

بنابراین علاوه بر سازمان های غیردولتی بین المللی که تابع مقررات خاص هستند در هر کشوری از جمله کشور ایران آن سازمانی با شخصیت حقوقی مستقل، غیردولتی، غیرانتفاعی و غیر سیاسی (بدون وابستگی حزبی) است که در چارچوب قوانین کشور تاسیس و فعالیت می کند. این نوع سازمان ها انواع گوناگونی را بر حسب مقررات مربوطه شکل داده اند. بطور مثال بر اساس مقررات وزارت کار و رفاه اجتماعی انجمن های صنفی کارفرمایان و همچنین انجمن صنفی کارگران اجازه فعالیت می گیرند که در بخش هوانوردی کشوری انجمن شرکت های هواپیمایی از آن طریق مجوز دریافت کرده است. انجمن های تخصصی صنایع همگن و خانه های صنعت از وزارت تجارت و صنایع و معادن اجازه کار میگیرند و انجمن های علمی غیر پزشکی از وزارت علوم و تحقیقات و فناوری و انجمن های علمی پزشکی از وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و انجمن های ادبی و هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پروانه فعالیت می گیرند که انجمن علمی حمل و نقل هوایی از وزارت علوم پروانه دریافت کرده است. بخشی از سازمان های مردم نهاد نیز از وزارت کشور طبق مقررات اجازه فعالیت دریافت می دارند که جوامع متخصصین مراقبت پرواز و الکترونیک هواپیمایی از آن جمله هستند. 

اما از طرف دیگر برخی از سازمان های مردم نهاد هستند که به استناد قانون خاص تشکیل شده و وظایف آنها را قانون معلوم کرده است مانند اتحادیه های صنفی مربوط به اصناف مختلف که در چارچوب قانون نظام صنفی ایجاد و وظایف آنها در قانون آمده است و همچنین سازمان های مردم نهادی مانند سازمان نظام پزشکی و سازمان نظام مهندسی و سازمان نظام پرستاری و سازمان نظام کشاورزی و ... بر اساس قانون خاص ایجاد و وظایف قانونی را انجام می دهند. 

تفاوت این دو نوع سازمان ها در آن است که نوع دوم دارای قانون خاص است و نیاز به ثبت اساسنامه ندارد در حالیکه نوع اول به استناد قانون و تهیه اساسنامه و ثبت آن در اداره ثبت شرکت ها لازم است اما هر دو نوع سازمان مردم نهاد و غیر دولتی و غیر انتفاعی هستند که نوع دوم از استحکام قانونی بیشتری برخوردار بوده و قانونگذار از آن حمایت می کند و در صورتی که سازمان های دولتی به آنها تعرض کنند تخلف تلقی و قابل پیگرد می باشد به همین دلیل دولتی ها با این نوع دوم همکاری بهتری دارند. چون در ایران برخی با تشکیل سازمان های مردم نهاد مخالف هستند با سازمان های نوع اول همکاری لازم را نمیکنند زیرا فکر میکنند آنها در مقابل سازمان های دولتی قرار گرفته اند. به همین جهت به نظر میرسد که باید برای صنعت هوانوردی کشوری تلاش کنیم تا سازمان مردم نهاد جامع از نوع دوم به تصویب مجلس شورای اسلامی برسانیم تا از قدرت و اقتدار قانونی خاص برخوردار باشد و بتواند دیدگاه های جامع صنعت را انعکاس و مجری برخی از فعالیت ها نیز باشد و دیگر دستگاه های دولتی احساس مقابله را ندارند.
در پایان باید اشاره کنم که آن جوامع می توانند منافع خود را از طریق تشکیلات موجود دنبال کنند و در صورتی که خواستند دیدگاه های خود را به این سازمان ارسال تا پیگیر شود و چنانچه این نهاد در یک مورد توانست اقتدار خود را در جهت ارتقای صنعت نشان دهد لزوما اعضا و همچنین سایر نهادهای گروهی و صنفی نیز به آن جذب خواهند شد. بنابراین عملکرد آن نهاد به همراه وجود قانون خاص برای آن میتواند جلب اطمینان را فراهم آورد.