جزییات حادثه واژگونی اتوبوس اسکانیا / سرعت غیر مجاز عامل مرگ ۸ مسافر

تین نیوز | هشتم اردیبهشت 93، روز تلخی برای تهرانی ها بود. اتوبوسی در اتوبان آزادگان واژگون می شود و 8 مسافر آن جان خود را از دست می دهند. 
 
 روز 8 اردیبهشت ماه اتوبوسی که در مسیر مترو چیتگر به خیابان شریعتی در حال حرکت بود در ساعت 9و یک دقیقه صبح با ظرفیتی تکمیل وارد بزرگراه آزادگان می شود.

اتوبوسهای این خط می بایست با استفاده از رمپ و لوپ بزرگراه آزادگان، تقاطع بزرگراه حکیم در مسیر رفت به دهکده المپیک استفاده کنند که این اتوبوس بر اساس اطلاعات ثبت شده در سامانه که هر 2 دقیقه یکبار اطلاعات در آن ثبت می شود با سرعت ثبت شده 50 کیلومتر بر ساعت وارد لوپ شده و به هنگام ورود با گارد ریل برخورد می کند.
 
در این حادثه 8 نفر که 7 نفر از آنها خانم هستند کشته شده و 22 نفر مجروح و به بیمارستان انتقال داده می شوند.

 
تصادف این چنینی یک اتوبوس درون شهری و واژگون شدن آن با ظرفیت تکمیل با ایجاد چنین تلفات سنگینی و علت کشته شدن 7 نفر از 8 فوت شده این حادثه از بانوان از موضوعاتی بود که می بایست مورد بررسی کارشناسی قرار می گرفت هم چنین مشخص کردن دلیل حادثه مبنی بر اینکه آیا این حادثه به دلیل  سرعت بالا رخ داده است یا وجود خودرو دیگر و وضعیت جاده و یا اینکه موضوعات مطرح شده در خصوص اتوبوس هاس اسکانیا سبب شکل گیری این حادثه شده اند از موضوعاتی بود که می بایست مورد بررسی قرار می گرفت.

 
  صبح روز بعد از حادثه با حضور معاونت حمل و نقل و ترافیک و شرکت اتوبوسرانی جلسه ای تشکیل شد و پس از آن  کمیسیون سه جلسه با حضور برخی از اعضاء سایر کمیسیون های شورا، نمایندگان وزارت کشورو پلیس راهنمایی و رانندگی تهران، اداره کل استاندارد تهران، دکتر هراتی (مشاور راهور در زمینه بررسی اتوبوس های اسکانیا) شرکت تولید کننده خودرو(اسکانیا)، معاونت حمل و نقل و ترافیک، شرکت واحد اتوبوسرانی تشکیل شد.
 

همچنین در این روند گزارش های پلیس، پزشکی قانونی و استاندارد دریافت و مورد بررسی قرار گرفت ضمن اینکه بازدیدهای از محل حادثه، اتوبوس، اتوبوس های مشابه و بررسی های محیطی انجام شد و با نمونه برداری از یک اتوبوس با وضعیت کاملا مشابه و مصاحبه با مصدومان حادثه گزارش کنونی آماده شد.
 
اتوبوس از ایستگاه چیتگر با 3 مسافر حرکت می کند و در طول مسیر بالغ بر 30 مسافر را سوار می کند ،در مرحله اول اتوبوس با بیش از 30 مسافر از خیابان امیرکبیر وارد اتوبان آزادگان شده و با یک خودرو به دلیل سرعت پایین تر از اتوبوس تلاقی پیدا می کند.
 
در مرحله دوم اتوبوس در باند کند رو آزادگان شتاب می گیرد که در مرحله سوم مورد اعتراض مسافرین قرار می گیرد و در نهایت اتوبوس با تاخیر در تغییر جهت به سمت لوپ، به یکباره می پیچد.

سرعت مجاز در لوپ 30 کیلومتر است این در حالی که سرعت ثبت شده در سیستم 50 کیلومتر است ضمن اینکه 19 متر کشیدگی لاستیک قبل از برخورد وجود دارد؛ تخطی از سرعت مطمئنه، آثار کشیدگی لاستیک چپ، قرارگیری طی 30 متر پس از برخورد در وضعیت نهایی، بی احتیاطی راننده و ضعف خودرو علل حادثه عنوان شده است ضمن اینکه خودرو فاقد معاینه فنی است همگی از مواردی بود که در گزارش ارائه شده توسط پلیس راهور مشخص بود.

 
با توجه به قرارگیری در وضعیت تغییر جهت و نیز عدم ثبت سرعت در لحظه در سامانه های ثبت سرعت تعیین سرعت دقیق اتوبوس قابل محاسبه نیست ولی با در نظر گرفتن  فاصله و مدت زمان حرکت از آخرین ایستگاه تا محل تصادف، شدت برخورد، اظهارات شهود، چپ شدن اتوبوس کشیده شدن اتوبوس در شیب به سمت بالا به طول 30 متر در حین پیچیدن می توان سرعت قابل توجهی را برای اتوبوس متصور شد.

اتوبوس در باند کندرو و از ورود به اتوبان آزادگان شروع به شتاب و افزایش سرعت می کند؛ مسافران می گویند اتوبوس در محل خروجی به حکیم در حال رد کردن  خروجی بود که با صدای مسافرین یکباره به سمت خروجی پیچید همچنین برخی دیگر از شنیده ها کهمورد تایید مسافران نبوده است عنوان می کند که اتوبوس در محل خروجی در تقابل با خودرو ورودی از حکیم قرار می گیرد.
 
در مرحله پنجم اتوبوس در همان ابتدای قوس به جدول و گاردریل برخورد می کند و در مرحله ششم عقب اتوبوس چرخیده و شتاب گریز از مرکز پیدا می کند در مرحله بعدی مسافرین قسمت عقب به سمت چپ و بیرون پرتاب می شوند و به شیشه می خورند.
 
در مرحله هشتم اتوبوس واژگون می شود ادامه داد: دیگر مسافران به طرفین و سمت چپ پرتاب می شوند و در مرحله دهم اتوبوس بیش از 30 متر بر روی زمین کشیده می شود که در این شرایط افراد با کشیده شدن اتوبوس، از پنجره های شکسته به بیرون افتاده و به زیر اتوبوس می روند و در نهایت اتوبوس متوقف می شود که در این سانحه متاسفانه 4 نفر در زیر اتوبوس و 3 نفر در بیرون و داخل اتوبوس در صحنه فوت می کنند.

 
پس از توقف اتوبوس 4 تا 5 نفر از متوفیان در زیر اتوبوس قرار گرفته بودند (یک مرد و 4 زن) همچنین علت مشخص شده فوت توسط پزشکی قانونی نشان می دهد در 6 مورد صدمات متعدد بدنی ناشی از اصابت جسم سخت ، در یک مورد صدمات آسیب شدید مغزی ناشی از اصابت جسم سخت و در یک مورد شکستگی ستون فقرات گردنی ناشی از اصابت جسم سخت سبب فوت شده است.

بر اساس اطلاعات ثبت شده در سامانه ثبت سرعت، سرعت  اتوبوس در 42 ثانیه قبل از سانحه حدود 50 کیلومتر بر ساعت بوده است که اتوبوس مسافت 1300 متر را در 42 ثانیه طی کرده است.
 
این معاونت و این شرکت  تیز شدن شیشه های شکسته شده، فاصله نامناسب حفاظ و نرده های اتوبوس، عدم استحکام میله های محافظ در زمان حادثه، اتصالات ترد و شکننده، جانمایی نامناسب صندلی های اتوبوس و جنس صندلی ها را سبب پدید آمدن این حادثه اعلام کرده و معتقد بودند که چنین حادثه ای در نهایتً می بایست برای مسافرین جراحات سطحی را به وجود می آورد، نه آنکه 8 نفر کشته داشته باشد.
 
پلیس راهور تهران بزرگ با کلیات گزارش ارائه شده توسط اتوبوسرانی موافق بوده و تاکید داشتند که این حادثه نمی بایست این تعداد کشته در بر داشته باشد ،اداره استاندارد معتقد بود که می بایست تعمیر و نگهداری اتوبوسها در دستور کار قرار گیرد و یک شرکت بازرسی مقیم در محل تشکیل شود.

 
اداره استاندارد احداث مرکز آزمون جاده ای، تست تصادف و استحکام سقف و ستو ن و انجام آزمایشات تست کویش را ضروری می دانست و ضمن اینکه عرض ارتفاع شیشه های مورد استفاده از اتوبوس رکورد دار است- در چسبندگی شیشه ها با بدنه ضعف وجود دارد، ضخامت ورقهای مورد استفاده در بدنه و باك کمتر از استانداردهای معمول دنیا می باشد- شیشه های مورد استفاده در اسکانیا در اثر لق شدن امکان ریزش و تولید حادثه را دارند و باید عواملی که امکان دارد سانحه به فاجعه تبدیل شود مورد بازبینی قرارگیرد.
 
این شرکت عنوان کرد که اتوبوسهای تحویلی به وزارت کشور در سال 89 تماماً بر اساس سفارشات وزارت کشور در سال 89 طراحی و تحویل شده است؛ کلیه اتوبوس های تحویل داده شده به شهرداری تهران دارای دو سال گارانتی خدمات پس از فروش بوده است.

 
این شرکت بیان کرد که صندلیهای مورد استفاده در اتوبوس در زمان تحویل فوکل آلمان از جنس پلی آمید با سی درصد الیاف بوده است. شیشه های مورد استفاده این شرکت در شرکت کویر سمنان تولید می شود و از سازمان ملی استاندارد از سال 85 دارای پروانه است.
 

دستکاری در سیستم کامپیوتری کنترل سرعت در موارد متعدد توسط رانندگان (که البته در این مورد تا دسترسی به سیستم لازم قابل استناد نیست.)، قدرت و شتاب قابل توجه اتوبوسهای اسکانیا، سرعت و حالت غیر طبیعی حرکت این اتوبوس با توجه به اظهارات مسافرین، ارتفاع 20 تا 30 سانتیمتری بیشتر اتوبوس های اسکانیای درون شهری، مسیر ترکیبی بین اتوبا نهای طولانی و خیابان های معمولی در این خط و خطوط مشابه که رانندگی متفاوتی را می طلبد و عمدتا مسافرین با رانندگان این خط برسر تند یا کند رفتن بحث می کنند و نداشتن معاینه فنی خودرو (که در حال دریافت آن بوده است) مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
 
علت اصلی حادثه سرعت قابل توجه اتوبوس و مانور نامناسب آن بوده است وعلل تشدید کننده حادثه مجددا سرعت قابل توجه و کشیده شدن اتوبوس واژگون شده در مسافت زیاد است.

ارتفاع صندلی نسبت به شیشه و یا وجود گارد محافظ بین مسافرین و شیشه میتوانست از شدت حادثه کم کند ضمن اینکه موارد و نقایص مطرح شده در اتوبوس اسکانیا شامل جنس و نحوه شکستن صندلی ها، افتادن شیشه ها، ضخامت باك موارد مهم و قابل تاملی است ولیکن به نظر نمی رسد که در این حادثه نقش داشته باشند.

 
با وجود رشد کمی مناسب و مدیریت ارزشمند ناوگان گسترده اتوبوسرانی باید در نگاهی جدید و ویژه به دنبال افزایش کیفی ناوگان و نظار تهای مستمر خصوصا در ناوگان بخش خصوصی بود.
 
یكی از مسافران این اتوبوس درباره روز حادثه می گوید: راننده خیلی سرعتش زیاد بود، فرمان را می‌چرخاند و ماشین مدام تکان می‌خورد، پشت سر هر ماشین ترمز می‌گرفت و بوق می‌زد،امیرکبیر را تمام کرد، نزدیک بود به یک ماشین بزند، چون سرعتش زیاد بود و سرعت خودرو جلویی کم بود.
 
این مسافر معتقد است که سرعت خود را زیاد کرد، حواسش به دوربرگردان نبود و یک دفعه پیچید.

 
یكی دیگر از مسافران هم می گوید: مدام تذکر داده شد، سر آزادگان ترمز شدید کرد و مردم اعتراض کردند اما راننده حرف گوش نمی‌کرد.آقایی که فوت کرده، خواب بود و کنار من بود.
 
احمد دنیامالی رییس كمیسیون عمران شورا در این رابطه بر لزوم در دستور کار قرار گرفتن ساماندهی وضعیت شرکت های خصوصی و افزایش نظارت و کنترل رانندگان بخش خصوصی تاکید کرد و گفت: ارزیابی وضعیت ناوگان به طور مستمر و براساس مسافت طی شده در بازه های زمانی کوتاه و از زمان تحویل گیری وکنترل آنها فراتر از حد معاینه فنی ضروری است.
 
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران همچنین با تاکید بر اینکه بازرسی و تدوین برنامه تعمیر و نگهداری برای ناوگان به صورت متناوب و مستمر با استفاده از مراجع مربوطه انجام شود ادامه داد: در کوتاه ترین زمان ممکن می بایست انواع اتوبوسهای موجود در ناوگان، مورد بررسی و تحلیل خطر در ابعاد مختلف قرار گرفته و اقدامات فوری برنامه ریزی و عملیاتی در خصوص آنها به ویژه در اتوبوسهای انجام شود.
دنیا مالی همچنین تاکید کرد: باید نقاط خاص و حادثه خیز برای ناوگان اتوبوسرانی شناسایی شده و راهکارهای سخت افزاری و نرم افزاری برای آنها سنجیده شود.