◄ سپهتن زیر ذرهبین کارشناسان
کنترل عملکرد ناوگان حملونقل بار و مسافر، همواره از دغدغههای مسئولین ذیربط بوده و هست، چنانکه در سالهای اخیر دستگاههای متعددی بدین منظور طرحریزی و حتی اجراشده است تا ایمنی راهها و مسافرین ارتقاء یابد.
به گزارش خبرنگار تیننیوز، دوربینهای کنترل سرعت، سامانههای تردد شمار، تابلوهای هشدار و اطلاعرسانی و سامانه کنترل سرعت « GPS » آفلاین که توسط پلیسراه برای ناوگان اتوبوس اجراشده است، ازجمله این دستگاهها بودند تا بیشازپیش ایمنی راهها افزایش یابد.
ایمنی راهها و جادههای کشور نقش بسزایی در امنیت و آسایش مردم دارد و حتی سرعت توسعه اقتصادی کشور درگرو این امر است.
در این راستا سامانه پایش هوشمند تردد ناوگان «سپهتن» باهدف ارتقای ایمنی و نظارت دقیق بر عملکرد این ناوگان از سوی مراجع و مسئولین ذیربط طرحریزی شده است.
همچنین برای اتوبوسها، دستگاه ارتباطی به نام DSRC در سامانه قرار دادهشده است که میتواند بهمحض نزدیک شدن به پاسگاهها نسبت به تخلیه اطلاعات اقدام کرده و عملکرد وسیله نقلیه در پاسگاه موردبررسی قرار گیرد.
اما این سامانه تاکنون نتیجه مطلوبی نداشته و نارضایتیهای بسیاری در خصوص آن وجود دارد، این سامانه آنطور که گفته میشد نتوانسته مانع توقف خودروها در ایستهای بازرسی بشود و بهطورکلی انتظارات را برآورده نکرده است، در همین خصوص به سراغ حبیب رستمی مدیر گروه پژوهشی فناوری اطلاعات در سازمان جهاد دانشگاهی صنعتی شریف رفتیم تا از جزئیات آن مطلع شویم.
اساساً هدف از اجرای پروژه سپهتن چیست؟
امروزه همه دنیا به این نتیجه رسیدهاند که باید از فناوریهای جدید و بهروز شده در دستگاههای حملونقل استفاده شود و آنچه میتواند یک سیستم حملونقل را متحول بکند، چهار رکن اساسی دارد، انسان یا در این مورد همان راننده، خودرو، جاده که البته این سه مورد از قدیم مطرح بوده و هست و آن چیزی که امروزه حرف نافذتری را میزند مقوله اطلاعات است، بهعبارتدیگر ما یک بخش چهارم نیز به این موارد اضافه کردهایم.
زمانی که صحبت از اطلاعات میشود یعنی ما فناوریهای جدیدی نیاز داریم برای اینکه بتوانیم این اطلاعات را هم بهدست بیاوریم، هم پردازش و هم توزیع بکنیم و در هر بخشی هم فناوریهای مخصوصی وجود دارد، ما اگر بتوانیم این فناوریها را بهصورت صحیح و یکپارچه استفاده بکنیم، میتوانیم امیدوار باشیم که دستگاههای حملونقل را هم به لحاظ ایمنی و هم به لحاظ راحتی به سطوح جدیدی ارتقا بدهیم که نتیجه این اقدامات میشود سیستم حملونقل هوشمند.
بهعبارتدیگر اگر ما توانستیم از فناوریها بهدرستی استفاده کنیم، میتوانیم ادعا کنیم که از یک سیستم حملونقل هوشمند بهرهمند هستیم که هرکدام از آن چهار رکن در آن نقش مخصوص به خود را دارد.
زمانی که ما در این حوزه وارد میشویم، یعنی اقدام به هوشمند کردن سیستم حملونقل میکنیم لازم است به این نکته توجه داشته باشیم که خود هوشمند شدن هدف نیست بلکه نتایج و پیامدهایی که از این هوشمندی به وجود میآید برای ما مهم است، مهمترین دغدغه دیگر کشورهای دنیا در حوزه حملونقل زمینی هم مسئله ایمنی است.
مسئله سوانح جادهای تنها مخصوص ایران نیز نیست، البته که در ایران آمار تلفات بسیار بالایی داریم اما این مسئله یک دغدغه بینالمللی است، در ایران سالانه 18 هزار نفر کشته میشوند و حدود 250 هزار نفر مجروح و مصدوم و از کار افتاده، اما در سطح جهانی این 18 هزار نفر میشود یکمیلیون و 300 هزار نفر و آن 250 هزار مصدوم میشود 50 میلیون نفر، در همه دنیا برای حل این مشکل و نجات این تعداد انسان از فناوری استفاده میکنند، لذا با اشکال مختلف بهمنظور تأمین ایمنی از فناوریهای روز استفاده میکنند.
بعد از تأمین ایمنی، هدف بعدی این جوامع از استفاده از فناوری، تأمین آسایش و رفاه و راحتی است، این راحتی هم میتواند روانی ترافیک باشد و هم میتواند آسایش و اطلاعاتی که مردم در حین سفر نیاز دارند و بهطور کلی تلاش دارند که سریع، ایمن و راحت به مقصد برسند.
به همین دلیل دستگاههای مختلفی تهیه میکنند که بر اساس آن این امر بهراحتی پیگیری شود، بهعنوانمثال گاهی سیستمی طراحی میکنند که در حین عبور از یک اتوبان بتوانند بهراحتی عوارض را پرداخت کنند، لذا سیستم پرداخت الکترونیکی عوارض را طراحی میکنند.
اهداف اصلی پروژه سپهتن چیست؟
پروژه سپهتن هم که موضوع این مصاحبه است، با این هدف طراحیشده که ما بتوانیم از فناوریهای مناسب استفاده کنیم تا کنترل بهتری روی ناوگانهای حملونقل عمومی داشته باشیم، این موضوع میتواند هم در بخش بار و هم در بخش مسافر باشد و این کنترل دو وجه دارد، وجه اول اینکه به خودروها بر اساس پیمایشی که دارند سوخت تعلق بگیرد و بخش دیگر اینکه کنترل بشود خودروها در طول مسیر تخلفی انجام ندهند و اگر تخلفی انجام دادند، قبل از رسیدن به ایستگاه پلیس، مأموران از این تخلف باخبر شوند و بهجای کنترل تکتک خودروها فقط خودروهای متخلف را متوقف کنند.
هر دو هدف این پروژه، هدفها و ایدههای بسیار خوب و مناسبی است، لذا ما باید برای رسیدن به این مهم، هوشمندانه از فناوری روز استفاده کنیم، پروژه سپهتن هم داعیه این را دارد که برای تحقق اهداف مذکور استفاده درستی از فناوری دارد. این اقدامی است که پیشتر هم در دنیا انجامشده، در حال حاضر در آمریکا در حال اجرا است و بر اساس آخرین آمار چیزی قریب به 460 هزار دستگاه تریلی و کامیون به دستگاههای غربالگری الکترونیکی مجهز شده اند، غربالگری الکترونیکی یعنی زمانی که یک خودرو به ایست بازرسی نزدیک میشود، اگر تخلفی مرتکب نشده باشد، چراغ سبز خواهد شد و عبور خواهد کرد.
این موضوع در اقتصاد حملونقل آمریکا بسیار حائز اهمیت است، بر اساس آمارهایی که ارائه میشود اگر غیر از این عمل بکنند، سالانه مبالغ هنگفتی ضرر خواهند کرد، چراکه باید این ناوگان عظیم را بدون دلیل متوقف کنند، لذا ایده سپهتن که چنین هدفی را مدنظر دارد، در اساس میتواند بسیار خوب و مؤثر باشد، اما اگر نتوانیم درست از فناوری استفاده کنیم و مهمتر از آن اگر نتوانیم از فناوری درست استفاده کنیم، ممکن است توقعاتی که از سیستم ایجاد کرهایم را نتوانیم برآورده کنیم.
چون همانطور که میدانید، با صحبت کردن از مزایای یک سیستم در جامعه نسبت به آن سیستم توقعاتی ایجاد میشود که مثلاً اتوبوس در حال حرکت دیگر نیازی به ایستادن در مقابل پاسگاه پلیسراه ندارد، این مهم در صورتی انجام میشود که سیستم درستی روی اتوبوس تعبیهشده باشد و بتواند وظایف محول شده را بهدرستی انجام دهد، یعنی خودرو بتواند اطلاعات لازم را از فاصله مناسب و با سرعت مناسب ارسال بکند که اگر تخلفی مرتکب شده باشد مأمور پاسگاه فرصت کافی برای متوقف کردنش را داشته باشد.
چرا تاکنون سامانه سپهتن موفق به برآوردن انتظارات نشده است؟
اما لازمه این امر وجود ساختار مناسب است، یعنی این سامانه باید مانند یک ساختمان از اجزای صحیح و کارآمدی بهرهمند باشد، بهعبارتدیگر این سامانه متشکل از سختافزارها و نرمافزارهایی است و باید این مجموعه از معماری منسجمی برخوردار باشد که بتوان اطمینان حاصل کرد که قادر است ارتباط لازم را با پاسگاههای پلیسراه برقرار کند.
اگر ما معماری مناسب و نقشه صحیحی داشته باشیم دیگر احتیاج به وجود انحصاری یک شرکت سازنده نیست و هر شرکتی میتواند تجهیزات این سامانه را بسازد. لذا اگر اینها رعایت بشود، طرح بینظیری خواهد بود.
اگر طرح؛ چنین هماهنگیای را داشته باشد موردقبول همه خواهد بود، همه موافق هستند اگر اتوبوسی تخلفی مرتکب شد مورد اعمال قانون قرار بگیرد و یا اگر کامیونی اضافهبار داشت و جاده و پل را خراب کرد، پلیس راه مطلع شود. لذا اگر بهدرستی انجام شود مردم موافق خواهند بود و حتی اگر هزینهای هم نیاز باشد پرداخت میکنند.
اما در اینبین نکات ظریفی وجود دارد که لازم است به آنها توجه کنیم، یکی از این نکات همانطور که عرض کردم استفاده درست از فناوری است، یعنی اگر مانتوانیم بهدرستی از فناوری استفاده کنیم، توقعات جامعه بیپاسخ خواهد ماند و کمکم حالت یاس و بدبینی عامه مردم نسبت به فناوری به وجود خواهد آمد.
در همه جای دنیا از چنین طرحهایی استفاده میشود و کارآمد هم هست اما در دنیا ابتدا بررسی میکنند فناوری لازم چیست، استانداردها چگونه هستند و آیا استانداردها اهداف مارا تأمین میکنند یا خیر؟
ما در پروژه سپهتن انتظار داریم زمانی که خودرو با سرعت مجازی در حال عبور است، اطلاعات آن به پاسگاه ارسال شود و معماری و پروتکلها بهگونهای باشد که از درون پاسگاه تمام اطلاعات خودرو بهوضوح قابلمشاهده باشد. لذا این سؤال مطرح میشود که این کار با چه استانداردی باید انجام شود؟
ادامه دارد
گزارش خوبی بود همینکه در آن به مقوله بهره گیری از فناوری اطلاعاتی تاکید شده جای شکر و سپاس دارد به اعتقاد من هر طرحی نظارتی با این وسعت ملی می تواند در آغاز با مشکلات جزئی رو به رو باشد که به تدریج قابل رفع است اینکه فرمودید بسیاری ناراضی هستند هم زیاد مستند و گویا نیست؛ با اساس طرح مخالف هستند یا نارسائی های اجرایی البته به اعتقاد من هر طرح نظارتی با این ابعاد که قصد دارد عده ای را در مسیر قانونمندی قرار دهد طبعا با واکنشهای منفی عده قلیلی از متخلفین و قانون شکنان در جاده رو به رو می شود که نیاز به پرداخت ندارد پاینده باشید
با سلام. اولاً لازم است ادامه مطلب نیز منتشر شود تا بتوان در مورد آن اظهار نظر نمود. ثانیاً نمونه ای از نارضایتی های موجود نسبت به وضعیت کنونی این پروژه در گزارش قبلی این سایت در لینک زیر آمده است که جا دارد مورد توجه قرار گیرد: http: / / www. tinn. ir / fa / doc / news / ۱۰۸۳۷۰ / %D۹%۸۶%D۸%A۷%D۸%B۱%D۸%B۶%D۸%A۷%DB%۸C%D۸%AA%DB%۸C - %D۹%۸۶%D۸%A۷%D۸%AA%D۹%۸۸%D۸%A۷%D۹%۸۶%DB%۸C - %D۹%BE%D۹%۸۴%DB%۸C%D۸%B۳ - %D۸%A۷%D۸%B۳%D۸%AA%D۹%۸۱%D۸%A۷%D۸%AF%D۹%۸۷ - %D۸%B۳%D۹%BE%D۹%۸۷%D۸%AA%D۹%۸۶