افزایش بهرهوری خطوط، راهکاری کمهزینه برای توسعه ظرفیت ریلی
وبلاگ تیننیوز،سید میثم لاجوردی| مسئولان شرکت راهآهن در حالی از نیاز ۴ هزار میلیارد تومانی شبکه ریلی کشور در جهت افزایش ظرفیت حمل بار و مسافر خبر میدهند که این مهم از طریق افزایش بهرهوری خطوط ریلی موجود با هزینهای به مراتب کمتر امکانپذیر خواهد بود.
افزایش سهم حمل بار و مسافر از طریق حملونقل ریلی با در نظر گرفتن مزایای حملونقل ریلی نسبت به جادهای همیشه مورد تاکید مسئولین بوده است. اما راه پیموده شده برای رسیدن به این مقصود تا به حال به ثمر ننشسته و پس از سال ها این دغدغه همچنان پابرجاست.
سعید محمدزاده، معاون فنی شرکت راهآهن در هشتمین گردهمایی معاونین فنی و زیربنایی ادارات کل مناطق راهآهن از اجرای طرحهای مهم و متعدد در حوزه راهآهن کشور خبر داد و گفت: «افزایش ظرفیت حمل بار و مسافر درشبکه راهآهن از طریق دوخطه کردن و اجرای خطوط حومهای دراطراف شهرهای بزرگ و تجهیز و افزایش ایستگاهها از جمله طرحهای در دست اجرا است که حدود ۴ هزار میلیارد تومان هزینه در بر خواهد داشت».
اظهارات اخیر معاون فنی شرکت راه آهن در حالی صورت میگیرد که با مقایسه بهرهوری راهآهن ایران با سایر کشورها، مشخص میشود که بهرهوری هر کیلومتر راهآهن ایران در جابجایی بار و مسافر فاصله زیادی با کشورهای پیشرو در این عرصه دارد و این بدان معناست که در حال حاضر از ظرفیت موجود به نحو مطلوب بهرهبرداری صورت نمیگیرد.
همانطور که از نمودار فوق مشخص است، بهرهوری خطوط ریلی ایران در حمل مسافر و بهویژه بار -که وظیفه اصلی راهآهن میباشد- با کشورهای دیگر فاصله دارد؛ به عبارت دیگر مشکل اصلی حوزه حملونقل ریلی مسافر و کالا، مستقیماً به زیرساختها و کمبود خطوط ریلی باز نمیگردد و ریشه در شیوه بهرهبرداری از شبکه ریلی دارد.
در حال حاضر، بهرهبرداری از شبکه ریلی عمدتاً به شیوه سنتی صورت میگیرد، بهطوریکه در بعضی از محورها همانند محور شمال از میله راهنما برای نشان دادن وضعیت بلاکها (فاصله بین ایستگاهها که فقط یک قطار اجازه تردد در آن را دارد) استفاده میشود.
طول بلاکها در شبکه ریلی کشور به ۳۰ تا ۵۰ کیلومتر میرسد یعنی حداقل فاصلهای که باید دو قطار برای تردد در یک محور از هم داشته باشند، ۳۰ کیلومتر است که این امر را میتوان با ارتقای سیستم علائم ارتباطات اصلاح کرد و از این طریق، ظرفیت خطوط را به صورت چشمگیری افزایش داد. گفتنی است که هزینه ارتقای سیستمهای سیگنالینگ نسبت به دوخطه کردن محورهای موجود بسیار پایینتر میباشد.
از دیگر نتایج ارتقای سیستمهای کنترل قطار میتوان به فراهم آوردن زیرساخت لازم برای برنامهای کردن حرکت قطارهای باری، افزایش سرعت سیر، کاهش تأخیرها و… اشاره کرد که این عوامل مستقیماً بر افزایش سهم ریل از حمل بار و مسافر تاثیرگذار است.
سعید محمدزاده، معاون فنی شرکت راهآهن در هشتمین گردهمایی معاونین فنی و زیربنایی ادارات کل مناطق راهآهن از اجرای طرحهای مهم و متعدد در حوزه راهآهن کشور خبر داد و گفت: «افزایش ظرفیت حمل بار و مسافر درشبکه راهآهن از طریق دوخطه کردن و اجرای خطوط حومهای دراطراف شهرهای بزرگ و تجهیز و افزایش ایستگاهها از جمله طرحهای در دست اجرا است که حدود ۴ هزار میلیارد تومان هزینه در بر خواهد داشت».
اظهارات اخیر معاون فنی شرکت راه آهن در حالی صورت میگیرد که با مقایسه بهرهوری راهآهن ایران با سایر کشورها، مشخص میشود که بهرهوری هر کیلومتر راهآهن ایران در جابجایی بار و مسافر فاصله زیادی با کشورهای پیشرو در این عرصه دارد و این بدان معناست که در حال حاضر از ظرفیت موجود به نحو مطلوب بهرهبرداری صورت نمیگیرد.
همانطور که از نمودار فوق مشخص است، بهرهوری خطوط ریلی ایران در حمل مسافر و بهویژه بار -که وظیفه اصلی راهآهن میباشد- با کشورهای دیگر فاصله دارد؛ به عبارت دیگر مشکل اصلی حوزه حملونقل ریلی مسافر و کالا، مستقیماً به زیرساختها و کمبود خطوط ریلی باز نمیگردد و ریشه در شیوه بهرهبرداری از شبکه ریلی دارد.
در حال حاضر، بهرهبرداری از شبکه ریلی عمدتاً به شیوه سنتی صورت میگیرد، بهطوریکه در بعضی از محورها همانند محور شمال از میله راهنما برای نشان دادن وضعیت بلاکها (فاصله بین ایستگاهها که فقط یک قطار اجازه تردد در آن را دارد) استفاده میشود.
طول بلاکها در شبکه ریلی کشور به ۳۰ تا ۵۰ کیلومتر میرسد یعنی حداقل فاصلهای که باید دو قطار برای تردد در یک محور از هم داشته باشند، ۳۰ کیلومتر است که این امر را میتوان با ارتقای سیستم علائم ارتباطات اصلاح کرد و از این طریق، ظرفیت خطوط را به صورت چشمگیری افزایش داد. گفتنی است که هزینه ارتقای سیستمهای سیگنالینگ نسبت به دوخطه کردن محورهای موجود بسیار پایینتر میباشد.
از دیگر نتایج ارتقای سیستمهای کنترل قطار میتوان به فراهم آوردن زیرساخت لازم برای برنامهای کردن حرکت قطارهای باری، افزایش سرعت سیر، کاهش تأخیرها و… اشاره کرد که این عوامل مستقیماً بر افزایش سهم ریل از حمل بار و مسافر تاثیرگذار است.