◄ بندر شهید رجایی؛ تک اپراتور یا چند اپراتور
تین نیوز | در ارتباط با بحث چند اپراتور بودن ترمینال كانتینر دیدگاهم این است که این الگو با توجه به نمونه های مختلف چند اپراتوری و تك اپراتوری دنیا و همچنین شناخت از شرایط محیطی و داخلی بندر شهید رجایی كه حاصل سالها كار در این بندر است و البته پایه ها و اصول علمی رقابت اعلام می‌شود.
اهم اصولی كه باید در این الگو ها به آن توجه كنیم از این قرار است؛
١. اصل رقابت (رقابت برون بندری و رقابت درون بندری)
٢. اصل اقتصاد مقیاس برای افزایش توان عملیاتی و توان مالی اپراتور
٣. اصل سایز بازار یا به عبارتی(Market Size)
٤. اصل عدم برتری یكی از اصول مهم رقابت
٥. اصل THC Base در فعالیت پورت اپراتوری و عدم دخالت قطعی آن در فعالیت های انبارداری برای همه پورت اپراتورها بدون استثنا
حال قبل از ارائه مدل پیشنهادی، شرایط مختلفی را كه مورد بحث بوده را مرور می‌كنیم :
١. اگر گزینه تك اپراتوری یعنی ترمینال یك و دو را كلا به یك اپراتور بدهیم (دیدگاه برخی دوستان) از انحصار و مشكلات آن نگران خواهیم بود
٢. اگر دیدگاه چند اپراتوری را با توجه به شرایط فعلی بندر در نظر بگیریم (دیدگاه دیگر دوستان) به ترتیبی كه گفته شد نگران این مشكلات هستیم:
١. عدم تعادل بین مزیت های رقابتی ترمینال شماره یك و دو در ارائه خدمات به كشتی های نسل هفتم كانتینری - اصل عدم تعادل در رقابت
٢. آیا حجم ١.٥ میلیون TEU برای اپراتور اول و با توجه به اصل خدشه ناپذیر THC Base بودن قرارداد از نظر مالی می‌تواند اپراتور ترمینال یك را در كورس رقابت همر رقابت برون بندری و درون بندری نگه دارد؟
٣. اصل عدم برتری در رقابت
٤. با توجه به سایز كنونی بازار كانتینری بندر در بهترین شرایط یعنی ٦ میلیون TEU و مجددا با تاكید بر اصل THC مبنا بودن قرار داد آیا تقسیم این بازار بین چند اپراتور بیش از دو اپراتور از دیدگاه رقابت برون بندری قابل قبول است؟
اكنون با توجه به اصول و نكات بیان شده در بالا توجه شما را به یك نكته مهم دیگر جلب می كنم:
ما باید در بازار منطقه به دنبال شركتهایی باشیم كه بتوانند تبدیل به رهبر بازا شوند و توانایی افزایش سهم بازار و افزایش سهم نسبی بازار در برابر بزرگترین رقیب منطقه ایمان را داشته باشند.
سه وظیفه مهم كه شركتهای رهبر در بازار دارند عبارتند از:
١. افزایش حجم بازا
٢. حفظ سهم بازار
٣. افزایش سهم بازار
قبل از اعلام دیدگاه خود به یك نكته مهم مجددا تاكید و اصرار دارم و آن اینكه نه پورت اپراتور ما باید در فعالیتهای انبارداری دخالت كند و ذینفع باشد و نه ترمینال اپراتور های ما به دنبال پورت اپراتوری باشند. این موضوع بسیار مهم است و نباید حتی یك استثنا برای آن قائل شد.
با توجه به همه اصول مهم و بررسی دیدگاه‌های ارائه شده توسط دیگر اعضا پیشنهاد بنده این است:
با عنایت به اصول اقتصاد مقیاس، رقابت، اصل عدم برتری و ترجیح، ترمینال یك و یال شرقی و پیشانی ترمینال دو به یك اپراتور و اگذار شود و كاملا THC مبنا
یال غربی و طرح توسعه ترمینال ضلع غربی بتدر را به اپراتور دوم واگذار كنیم.
ترمینال كانتینر كشتیرانی جمهوری اسلامی طبق توافقات قبلی هم می تواند اپراتور سوم بندر باشد.
این گزینه می‌تواند نگرانی هایی از قبیل انحصار، رقابت(درون بندری و برون بندری)، اقتصاد مقیاس، سایز بازار، عدم برتری و ترجیح را كاملا پوشش بدهد.
البته برای الگوی رفتاری بخش ترمینال اپراتوری نیز تغییر الگوی رفتاری مد نظر است كه در جای خود عرض خواهم كرد.
تاكید می شود الگوی پیشنهادی سه اپراتوری بندر شهید رجایی برای ١٥ میلیون TEU در نظر گرفته شده است.
* متن یادداشت حسین چراغی کارشناس ارشد بازاریابی بین‌الملل در اتاق فکر بندری‌ها در وایبر