عدم‌النفع ۶۰۰ میلیون دلاری ایران از کشتی‌ سازی در منطقه

معاون دپارتمان مطالعات کریدورها و سیاست پژوهی راه اندیشکده جهان معاصر گفت: ما باید تلاش کنیم بخشی از بازار ساخت و تعمیر کشتی کشورهای آسیای میانه بخصوص قزاقستان و ترکمنستان را در دست بگیریم و با هزینه کمتر نسبت به کشورهای غیرهمسایه، کشتی بسازیم.

به گزارش تین نیوز به نقل از ایلنا، احسان موحدیان، درباره امکان ساخت نفتکش برای کشورهای همسایه اظهار داشت: بعد از آغاز جنگ روسیه و اوکراین شاهد برخی تحولات ژئوپلیتیک در منطقه قفقاز و آسیای میانه هستیم که بی توجهی به آنها باعث می شود. ایران هم منافع اقتصادی و هم در حوزه های سیاسی، امنیتی و اطلاعاتی و روابط با کشورهای دیگر مزیت های رقابتی را از دست بدهد، با آغاز این جنگ مسیرهای تجاری چین و کشورهای آسیای میانه از طریق روسیه به اروپا بسته شد بنابراین کشورهای آسیای میانه و چین برای تجارت با کشورهای اروپایی باید از راه های دیگری استفاده کنند، یکی از مسیرها می تواند از ایران عبور کند و از جمهوری آذربایجان و ترکیه به اروپا برسد، اما چون مسیرهای ریلی ما از شرق به غرب کشور تکمیل نیست و ریل ها قدیمی و ظرفیت حمل بارشان محدود است، بخصوص در مسیرهای کوهستانی تونل ها و زیرساخت ها توان حمل بار را ندارند، مثلا مسیر رشت به آستارا تکمیل نیست و از آن سو در استان اردبیل مسیر ریلی کامل شده نداریم، از این سو ریل مرز اینچه برون تا گنبدکاووس به مسیرها وصل نمی شود، در واقع مسیری برای انتقال کالا از آسیای میانه و چین به اروپا نداریم. اما مسیر جایگزینی که برای حمل کالا و انرژی وجود دارد مسیری است که به بنادر ترکمنستان و یا قزاقستان برسد و از آنجا با شناور، فله بر و نفتکش؛ بار، کالا و انرژی را به بندر باکو، گرجستان، ترکیه و اروپا برساند.

وی افزود:  در شرایط جدیدی که پیش آمده نیاز به سفارش شناور و نفتکش در کشورهای همسایه افزایش پیدا کرده اما ما غفلت کردیم و در بازارهای این کشورها حضور پیدا نکردیم، در حالی که اکنون باید شرکت هایی که در ایران کشتی سازی می کنند، دفاتری را در این کشورها ثبت و بازاریابی کنند و افراد ذی نفوذ را شناسایی و لابی و قراردادهایی را امضا کنند.

معاون دپارتمان مطالعات کریدورها و سیاست پژوهی راه اندیشکده جهان معاصر گفت: اکنون کشورهایی که همسایه دریای کاسپین هم نیستند از این فرصت استفاده کردند و در بازار های جدید حضور پیدا کردند، در چند ماه گذشته قزاقستان قراردادهایی با شرکت های اماراتی برای ساخت شناور در آب های کم عمق امضا کرد چند روز قبل ترکمنستان قراردادهایی برای ساخت کشتی و انواع شناور امضا کرد و از طرفی برای توسعه بنادر و ایجاد زیرساخت تعمیر و ساخت کشتی هم هر دو کشور در حال برنامه ریزی هستند، اگر این اتفاق بیفتد و تلاش نکنیم بخشی از بازار این کشورها را بدست بیارویم.

درواقع یک بازاری که حداقل ۶۰۰ میلیون دلار ارزش دارد را از دست می دهیم و چون کشتی های تجاری متعددی ساخته خواهد شد کشورهایی مثل ترکمنستان و قزاقستان برای حفظ امنیت و کنترل سفارش ساخت کشتی نظامی هم بدهند و درواقع دریای کاسپین تبدیل به یک دریای نظامی و امنیتی خواهد شد که این موضوع تبعاتی برای امنیت ملی ایران خواهد داشت، بخصوص اینکه کشورهای کره جنوبی و امارات که با ترکمنستان و قزاقستان همکاری می کنند، پیوندهای نزدیکی با امریکا و رژیم صهیونسیتی دارند. تداوم این وضع حتی می تواند به جمع آوری اطلاعات از منطقه و آسیب دیدن امنیت ایران منجر شود. حتی ممکن است این کشورها بر روی کشتی هایی که برای قزاقستان و ترکمنستان می سازند تجهیزاتی نصب کنند که قابلیت شنود و جمع آوری اطلاعات داشته باشد.

وی تاکید کرد: رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان نفوذ دارد و اخیرا اذعان کرده در مرزهای این کشور و ایران نیروها و تاسیسات برای شنود مستقر کند این رویه در بندر باکو هم وجود دارد، تجهیزاتی را نصب کردند، کشتی های غیرنظامی هم تلاش می کنند برای جاسوسی از ایران مجهز شوند. بنابراین در صورت بی توجهی ما برای حضور در بازارهای ترکمنستان و قزاقستان خطر به این کشورها هم سرایت می کند، نکته دیگر در بحث اقتصادی این است که وقتی با ساخت شناور، کشتی و نفتکش توسط کشورهایی مثل کره جنوبی و قزاقستان مسیر کریدوری از چین به آسیای میانه، دریای خزر و سپس باکو ترکیه تثبیت شود، تلاش برای تغییر مسیر و جلب مشتری جهت عبور کالا و انرژی از مسیر ایران کار دشواری خواهد شد. درواقع اگر این اتفاق بیفتد و سهمی از این بازار نداشته باشیم و همچنین مسیرهای کریدوری خودمان را از مسیرهای ریلی و تجهیز بنادر تکمیل نکنیم، ایران از کردیدورهای مهم انتقال کالا و انرژی حذف خواهد شد و این حذف شدن ضررهای اقتصادی دارد و کشور از میلیاردها دلار درآمد سالانه محروم می شود و از طرف دیگر ایران به یک کشور کم اهمیت تبدیل می شود که هیچ بندر و مسیر ریلی مهمی ندارد.

موحدیان خاطرنشان کرد: به خطر انداختن امنیت و ایجاد درگیری نظامی برای کشوری که در معادلات بین المللی اقتصادی، امنیتی و سیاسی جای مهمی نداشته باشد، کم هزینه خواهد بود و می توان اتحادهای جدی علیه این کشور تشکیل داد، این مسئله ای است که ما باید به آن توجه کنیم و اجازه ندهیم این مسیرهای کریدروی بدون حضور ایران شکل بگیرند.

وی گفت: ما شاهد هستیم کریدروهای مختلفی در کشورهای همسایه ایران در حال شکل گیری است یک مسیر کریدوری از چین و از طریق آسیای میانه و دریای کاسپین به باکو، ترکیه، گرجستان و اروپا می رسد، کریدور لاجورد از افغانستان شروع می شود و به ترکمنستان، خزر ، باکو و ترکیه می رسد، مسیرهای کریدوری از چین و ازبکستان و قزاقستان علیرغم ناامنی افغانستان؛ در مسیر افغانستان، پاکستان و دریای آزاد تعریف می شود، از سوی دیگر مسیرهای کریدوری داریم که از جنوب ایران در حال طراحی هستند و از هند به سواحل امارات می رسند، بندر فاو قرار است با سرمایه گذاری چند ده میلیارد دلاری توسعه پیدا کند و بار را از مسیر ریلی عراق به ترکیه برساند، در حقیقت تکمیل این مسیرهای کریدروی باعث حذف ایران از معادلات اقتصادی و امنیتی می شود، بنابراین همه کریدورها ما را دور می زنند و این مسئله خطرناکی است که باید توجه شود.

معاون دپارتمان مطالعات کریدورها و سیاست پژوهی راه اندیشکده جهان معاصر خاطرنشان کرد: هنوز دیر نشده یعنی ما باید تلاش کنیم بخشی از بازار ساخت و تعمیر کشتی کشورهای آسیای میانه بخصوص قزاقستان و ترکمنستان را در دست بگیریم، می توانیم این کشورها را با خودمان وابسته کنیم و باتوجه به همسایگی می توانیم با هزینه کمتر نسبت به کشورهای غیرهمسایه؛ کشتی بسازیم، این دانش فنی در داخل کشور ما وجود دارد، اما باید تلاش برای بازاریابی را بیشتر کنیم تا این بازار از دست ایران خارج نشود و شرکت های رقیب که دولت هایشان پیوندهایی با دشمنان ما مثل اسرائیل و امریکا دارند؛ نتوانند جای پای خود را در آسیای میانه محکم کنند و ما را از نظر اقتصادی امنیتی و اطلاعاتی تهدید کنند، وقتی ما بازار ساخت این کشورها را بدست بیارویم بعدها برای تعمیر و نگهداری این کشتی ها هم کشورها به ما نیاز خواهند داشت، بنابراین می توانیم حضور آنها را در خزر مدیریت کنیم و از توسعه ناوگان نظامی جلوگیری و تحت نظر داشته باشیم و همچنین دغدغه امنیتی در خصوص نصب دستگاه شنود و تجهیزات را هم به حداقل برسانیم.

وی یادآور شد: امید است کشور رویکرد سنتی خود را در قبال کشورهای آسیاسی میانه کنار بگذارد و به جای اینکه منتظر سفارش باشد، همچون کشورهایی مثل کره و امارات که در زمینه اقتصاد دریامحور فعال هستند، در این کشورها حضور پیدا کند و برای ایجاد دفاتر نمایندگی و ارتباط مستقیم تلاش کند و برای ارتباط با این کشورها رفتار انعطاف پذیر داشته باشد تا در این بازارها حضور پیدا کند.