◄ کاهش 2.5 ساعته زمان سفر با افتتاح راه آهن بستان آباد خاوران/ مزایای طرح چیست؟

 راه آهن بستان آباد خاوران سرانجام پس از آن که سه سال ها وعده افتتاح آن داده شد، با حضور سید ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم افتتاح شد، افتتاحی که با حاشیه های زیادی در بین فعالان بخش حمل و نقل ریلی همراه بود.

به گزارش تین نیوز ، برخی اطلاعات اعلام شده در مورد کاهش مدت زمان سفر با افتتاح این پروژه را اغراق آمیز توصیف کرده و برخی دیگر با توجه به طول مسیر ریلی افتتاح شده، حضور رئیس جمهور برای افتتاح چنین پروژه ای، ابراز تعجب کردند.  شماری دیگر نیز وصل نشدن این خط ریلی به تبریز را علم کرده و اتهام بزرگ نمایی به دولتمردان زدند اما در کنار تمام این انتقادات، برخی کارشناسان نیز به بررسی جزئیات طرح مورد نظر پرداخته و مزایای آن را هم برشمردند.

بیشتر بخوانید:

• کاهش چهار ساعته زمان سفر با راه انداری راه آهن بستان آباد خاوران

• ریل گذاری ۶ هزار و ۵۰۰ تنی در مسیر بستان آباد- خاوران

• گزارش سفر استانی وزیر راه و شهرسازی به آذربایجان شرقی

به اعتقاد شماری از کارشناسان، افتتاح راه آهن مذکور نه تنها اقدام کوچکی نبوده بلکه از اهمیت لازم هم برخوردار بوده زیرا در مجموع پروژه راه آهن تبریز میانه طرح بسیار بزرگ و مهمی محسوب می شود که بخشی از آن، دو سال پیش افتتاح شده که گرچه  50 درصد طرح را شامل می شد اما با این وجود، بخش افتتاح شده فاقد انتفاع بوده و دستاورد اقتصادی برای کشور در بر نداشته است.

به گفته کارشنسان،  اکنون با آن که  20  تا 25 درصد دیگر از این طرح افتتاح و در مجموع 70 تا  75 درصد کل پروژه به بهره برداری رسیده اما مزیت وضعیت فعلی پروژه نسبت به آنچه دو سال پیش افتتاح شده، آن است که پروژه مذکور قابلیت انتفاع پیدا کرده است.

با این وجود کارشناسان همچنان تاکید دارند لازم به این موضوع توجه کرد که  25  تا 30 درصد باقی مانده از طرح ، پاشنه آشیل پروژه راه آهن میانه تبریز محسوب شده و به دلیل تکمیل نشدن آن، هنوز همه منافع این طرح حاصل نشده است. این بدان معنی است که بخش باقی مانده  از این پروژه، اهمیت زیادی دارد و شاید بتوان گفت این بخشی که به بهره برداری رسیده 30 درصد منافع طرح را محقق می کند و 70 درصد منافع طرح موکول به تکمیل بخش باقی مانده آن است.

به گفته کارشناسان نکته مهم دیگر مورد توجه آن است که ساخت بخش باقی مانده از پروژه میانه تبریز ، کار سختی است که فعلا حتی طراحی تفصیلی آن نیز انجام نشده و بنابراین به این زودی خبری از آغاز عملیات اجرایی آن نخواهد بود. با این وجود اگر منابع مالی فراهم باشد می توان امیدوار بود که طی پنج سال این بخش از پروژه نیز به بهره برداری برسد که البته نباید از نظر دور داشت که معمولا پروه های عمرانی در کشور ما دچار کمبود منابع مالی بوده و به خاطر کم پولی مدت زمان ساخت شان دو برابر می شود.

به اعتقاد کارشناسان ریشه این نقصان که اقتصادی ترین بخش پروژه مذکور هنوز ساخته نشده را می توان در نظام برنامه ریزی شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور جست و جو کرد که پروژه ها را چند مرحله ای اجرا می کند.

اگرچه مرحله ای کردن و گام به گام پیش بردن یک پروژه وقتی منابع مالی اندک است منطقی تلقی می شود اما در بعضی طرح ها این روش منطق اقتصادی ندارد که در پروژه راه آهن میانه تبریز هم مرحله ای کردن طرح از نظر  برنامه ریزی، منطق اقتصادی ندارد که در این نقطه متوقف شود چرا که 70 درصد منافع طرح مربوط به 25 تا 30 درصد باقی مانده از این پروژه است.

در واقع چون مسیر میانه به خاوران برای انتقال بار قابل استفاده نیست و چون خاوران به تبریز وصل نشده و تنها وقتی که این پروژه به ایستگاه موجود متصل شد می توان از این راه آهن بار را به سمت ترکیه یا جلفا عبور داد و چون فعلا به ایستگاه موجود وصل نشده است بحث بار در این پروژه منتفی است و راه آهن مذکور در بخش حمل بار قابل استفاده نیست.

در عین حال در بخش مسافری هم وضعیت خیلی بهتر نشده است زیرا مسافران پیش از این در تبریز سوار  قطار شده و به تهران یا مشهد عزیمت می کردند اما حالا باید با طی 20 کیلومتر به بیرون شهر رفته و در ایستگاه خاوران سوار قطارشوند که شاید از نظر زمان سفر چند ساعت زودتر به مقصد برسند اما از نظر دوری از مبدا جذابیت این قطار کمتر می شود.

 این کارشناسان در مورد کاهش زمان سفر نیز تاکید می کنند که در مطالعات توجیهی پروژه که چند بار انجام شده، یک بار در سال 1385 کاهش زمان سفر 4 و 5 ساعت ذکر شده  است اما در سال 1399  مطالعات توجیهی پروژه به روز و در آن عنوان شده که زمان سفر 2.5 ساعت کاهش می یابد.