کلاف سردرگم مترو
مثل یک شهر زیرزمینی میماند، متروی تهران را میگویم که 7 خط حمل و نقلی آن در حال حاضر مشغول به فعالیت هستند، بیش از 291 کیلومتر تردد شهری دارد و بیش از 200 قطار آن در 156 ایستگاه تردد میکنند.
مثل یک شهر زیرزمینی میماند، متروی تهران را میگویم که 7 خط حمل و نقلی آن در حال حاضر مشغول به فعالیت هستند، بیش از 291 کیلومتر تردد شهری دارد و بیش از 200 قطار آن در 156 ایستگاه تردد میکنند. این ارقام می تواند برای تهران پایتخت بیشتر هم باشد زمانی که بدانیم روزانه بیش از یک میلیون و پانصد هزار نفر هر روز وارد شهر زیرزمینی، متروی تهران میشوند و تردد میکنند.
به گزارش تین نیوز به نقل از اعتمادآنلاین، به تعداد بیش از مسافران مترو اما مشکلات در این مترو دیده میشود. فقط کافی است یک هموطن یک روز بخواهد از مترو استفاده کند، با گوشت و پوست و خونش، مشکلات را حس خواهد کرد، زمانی که فاصله تردد قطارها زمانها میبرد و گاهی به 10 تا 15 دقیقه هم فاصله بین تردد دو قطار هم میرسد. تهویه نامناسب واگن ها، دستفروشان مترو که آلودگی صوتی دارند و دستگاههای کارتزنی و پلههای برقی خراب، تنها بخشی از مشکلاتی هستند که متروسواران هر روز با آنها مواجهاند. مسوولان مترو و علیرضا زاکانی شهردار پایتخت اما عموما در جواب این مشکلات یک جواب دارند: «مشکلات مترو از مدیریت شهری خارج است.»
قول شهرداری تهران است که سال آینده، سال 1403، سال ارتقای سیستم حمل و نقل عمومی و مخصوصا مترو خواهد بود، به خاطر همین هم از آمار خطوط و ایستگاههای در حال ساخت میگویند و حتی درباره واگنهایی که قرار است به سیستم حمل و نقلی وارد شود، صحبتها می کنند. این وعده و وعیدها اما برای بیش از یک میلیون و پانصد مسافری که هر روز از متروی تهران استفاده میکنند، وعدههایی دور از ذهن هستند. شاید به همین دلیل است که مسافری که منتظر آمدن مترو به ایستگاه دروازه دولت است، لیست بلند بالایی از مشکلات مترو دارد: «تهویه نامناسب، دیر آمدن مترو و...» حرفش که به مدت زمان زیاد بین هر تردد میرسد، درددلش باز می شود و میگوید که حالا 20 دقیقه است که منتظر آمدن قطار است. این زمان برای او زیاد است، ساعت 5 عصر است و این دختر جوان مانند دیگران مسافران، تازه ساعت کاریاش تمام شده؛ او و مسافران دیگر عجله دارند برای زودتر رسیدن به خانه و استراحت کردن. چشمان این مسافر از خستگی قرمز است.
واگن بانوان، یک واگن و نیم آخر قطار، پر از جمعیت است. همه تنگ هم ایستادهاند و خواهرانه، خود را به هم چسباندهاند. راه نفسی نیست. چند دختر جوان کیفهای شان را گذاشتهاند روی سرشان و در هر بار که قطار در ایستگاهی میایستد، سر می چرخانند و نفسی تازه میکنند. دختر جوانی هر چند ثانیه یک بار دکمه قرمز بلندگوی ارتباط با راننده قطار را میفشرد و حرف میزند: «آقا فکر کن خواهر خودتم... نفس نمیتونیم بکشیم. تهویه را روشن کن.» جواب راننده قطار اما تنها یک چیز است: «تهویه واگن شما خراب است.» و با شنیدن این حرف آه از نهاد همه مسافرانی که به هم چسبیدهاند بلند میشود. ایستگاه به «هفت تیر» که میرسد، شرایط بدتر هم می شود. مسافران زیادی منتظرند تا راه باز شود برای ورود. حتی یک میلی متر جا هم برای ورود نیست. مسافران منتظر ایستگاه اما همه متحد می شوند و فشار وارد می کنند، در واگن باز و بسته می شود، یک نفر لای در مانده است؛ چند دقیقه بعد، قطار در نگاه پر از یاس و عصبانیت مسافرانی که جا ماندهاند، ایستگاه را به مقصد بعدی ترک میکند.
مانند یک دومینو تکرار می شود و به ایستگاههای دیگر میرسد، تا چشم کار میکند، مسافرانی دیده میشود که واگن را پر کردهاند یا منتظر در هر ایستگاهند. فرقی هم ندارد، ایستگاه دروازه دولت باشد یا تئاترشهر، در ایستگاههای طالقانی، شادمان و امام خمینی (ره) مسافران منتظرند تا بعد از یک روز کاری سخت، با مترو، به موقع به خانه برسند. در پیک استفاده از مترو، از ساعت 6 تا 9 صبح و از 16 تا 20 شب، واگن ها شلوغ تر هم میشود، اتفاقی که به نظر مرد میانسال مسافر حداقل در این زمان ها، باید تردد قطارها با فاصله کمتری انجام شود.
سالن بزرگ متروی تئاتر شهر پر از مسافر است. همه منتظرند برای عبور از این سالن، شلوغی در ورودی پلهها بیشتر هم میشود، پله برقی ایستگاه ایستا و ثابت است و تکان نمی خورد. مسافران با عصبانیت پای شان را میکوبند روی تن سخت و خشن پلههای آهنی که کار نمیکند، غرغر می کنند و بالا میروند. ترافیک در پلهها بیشتر هم هست، جمعیت زیادی، پشت بانوی پیری ایستادهاند، نه راه پیش دارند و نه راه پس، پیرزن، خسته، با پاهایی لرزان و کم جان، نصف وزنش را انداخته روی میله فلزی و خود را به سختی بالا میکشد. همه میلیمتری بالا میروند. پیرزن بعد از فتح هر پله، نفس تازه می کند و قوا تجدید می کند برای فتحی دیگر، هنوز پله های زیادی برای پیمودن پیش روی اوست.
مسافری که در این ایستگاه است، از نبود پله برقی در ایستگاههای متروی قدیمی مانند ایستگاه پانزده خرداد میگوید. از اینکه برخی از ایستگاههای قدیمی حتی آسانسور هم ندارند تا متروی تهران مناسب سالمندان و افراد دارای معلولیت نباشد.
اینها اما تنها دغدغههای مسافران نیست. دختر جوانی که قصد دارد از فضای مترو خارج شود، از گیتهای خروجی مترو شکایت دارد. از اینکه اغلب گیتهای خروج خراب است و کار نمی کند. او کارتش را همیشه زمان خروج از مترو به گیتها میزند اما زمان خروج، کارتی ثبت نمی شود تا هزینه تردد او دو برابر حساب شود. برای او فرقی ندارد، گیتهای خروجی ایستگاههای تئاترشهر و امام حسین (ع) همه خراب است و هزینه بلیت تک سفره برای او، حدود 6 هزار تومان حساب میشود.
میگوید: «سرگیجه گرفتم از این همه سروصدا...» راست میگوید، شبیه به واگن مترو نیست، بیشتر شبیه به بازار مسگرهاست. فقط به جای چکش زدن به تن آهنین ظرفهای فلزی، این تن صدای بلند و کشدار فروشندههای مترو است که پتک میشود و بر سر میکوبد. فروشندهای صدایش را نازک میکند و مسواک زغالی را 60 هزار تومان میفروشد.
پسر جوان دیگری رگال جورابهایش را میچرخاند تا رنگارنگی پارچهای بسازد و سه جفت جوراب اعلای برند را بدهد 20 هزار تومان. وسایل آرایش، ماسک مو، لباس و زیورآلات از دستگیرههای مترو آویزان میشود یا نه، روی پای مسافران میافتد تا توجهی را جلب کنند. هنوز فروشنده دستفروشی جمله تمام نکرده است، جمله دیگری از دهان فروشنده دیگری بلند میشود تا این موسیقی درهم مترو را ناکوکتر هم کند.
مسافری که عصبانی است، می گوید: «اسمش رویش است، حمل و نقل عمومی مسافران است. چرا شهرداری یک جای مشخص برای فروشنده ها تعیین نمیکند برای فروش؟» بحثها بالا میگیرد و مسافری از نبود جای مناسب و دختر جوان دیگری از گرفتن مالیات از فروشنده ها میگویند. ایستگاه به مقصد که میرسد، چند فروشنده دیگر وارد می شوند، هنوز پای شان به درون واگن نرسیده، نطق شان باز میشود: «شال فقط 100 تومان در رنگ های مختلف... همه رنگ و همه مدل.» مشکل بزرگ پسر جوانی که برای خروج از ایستگاه متروی دروازه دولت عجله دارد، نبود ایستگاه های مترو در محل زندگی و محل کارش است. محل کارش در محدوده پل پارک وی و محل زندگیاش در شهرک آزادی، در جاده شهید لشکری است. او هر روز صبح زود، ساعت 5 و 30، باید با اتوبوس و تاکسی خود را به نزدیکترین ایستگاه مترو برساند تا بعد، با خط مترویش را تغییر دهد و با اتوبوسهای بیآرتی به محل کارش برود، این مسیر برای او طولانی است و حدود دو ساعت زمان میبرد؛ او میگوید که اگر خطوط مترو از این دو محدوده میگذشت، او در کمتر از یک ساعت به محل کارش یا برعکس به خانه میرسید.
حالا دو سالی میشود که علیرضا زاکانی صاحبخانه ساختمان شیشهای خیابان بهشت، شهرداری است و در این مدت زمان، بارها و بارها درباره مترو اظهارنظر کرده است؛ او همیشه از خرید واگن های جدید گفته و درباره مشکلات پله برقی هم توضیح داده است؛ از شرایط نامساعد پلههای برقی متروی تهران که میپرسیم، او واکنش منفی نشان میدهد و به «اعتماد» میگوید: «شرایط پلههای برقی مترو این قدرها هم بد نیست و تنها یک درصد از آنها خرابند.»
بعد اما توجه را به سمت پله های برقی شهری میبرد و توضیح میدهد که حدود 29 نوع پله برقی در سطح شهر وجود دارند و برای نوسازی و تعمیر آنها با شرکتی داخلی قرارداد بسته شده است تا به زودی و از هفته آینده 60 پله برقی جدید نوسازی و تعمیر شوند؛ او البته به جواب این سوال که سرنوشت پله های برقی مترو چه می شود؟ همچنان تاکیدش بر نوسازی و تعمیر پلههای برقی شهری است و حتی از کالبد جدیدی برای زیباتر شدن محیط شهری میگوید و وعده میدهد: «به زودی چهره آهنی و زمخت پلههای برقی تغییر میکند و زیباتر می شود.»
آن طور که او توضیح میدهد در طرحی حدود هزار طرح برای زیباتر شدن پلههای برقی آهنی انتخاب شدند، آن طور که از صحبتهای شهردار به نظر می آید، هم چهره و هم کالبد وجودی پله های برقی مترو، همچنان باید زمخت و خشن باشد و تغییرات مثبت فعلا روی خوش به پلههای برقی مترو نشان نمیدهد و قرار است کج دار و مریز کار کنند.
آخرین واکنش زاکانی به خرید واگن های جدید، به آبانماه امسال برمی گردد، به زمانی که انعقاد خرید و تولید 791 واگن جدید در دستور کار قرار گرفته است. او به ما میگوید: «متروی شهر تهران در مجموع تنها 1507 واگن قطار دارد که 1200 واگن آن در حال حاضر در حمل ونقل عمومی فعالند و کار میکنند.» این 1200 واگنی که به گفته شهردار، سالمند و توان جابهجایی پایتختنشین ها را دارند، شامل واگنهای بین شهری و خط 5 که مسافران را بین تهران و کرج به مقصد میرساند هم میشود. شهردار تهران کمبود واگن ها را قبول دارد و حتی معتقد است بعد از توسعه خطوط جدید مترو، خط 10 مترو که در حال حفاری است و ایستگاه هایی که در خط 6 مترو افتتاح میشوند، موضوع کمبود واگن ها و افزایش مدت زمان انتظار برای تردد شهری، قابل توجهتر هم خواهد شد. با این وجود اما میگوید: «مشکلات مترو از مدیریت شهری خارج است.»
زاکانی تاکید میکند که مشکلات به وجود آمده در حمل و نقل عمومی و مترو، نه به زمان مدیریت او که به سال 95 برمیگردد، به زمانی که طبق حکم قانون، مصوب شد که 2 هزار دستگاه واگن خریداری شود. 1050 واگن از این 2 هزار دستگاه واگن قرار بود به تهران تعلق بگیرد و 950 واگن دیگر هم باید به 6 شهر دیگر که پای مترو به آنجا باز شده، برسد. او میگوید: «در سال 96، حتی 15 درصد پرداخت مالی برای عملیاتی شدن خرید این تعداد دستگاه واگن هم تامین نشد.» تا به امروز که مشکلات مترو سر به فلک رسیده اند. به همه اینها فرسودگی واگن هایی که حدود 20 سال هر روز، بیش از یک میلیون مسافر را ایستگاه به ایستگاه میرساند هم باید اضافه کرد تا شهردار بگوید در مجموع از نظر کمی، شرایط واگنهای مترو کاهشی است.
او اما خبر خوشی دارد برای تهرانی ها و از سال آینده میگوید که 791 دستگاه واگن قرار است به جمع واگن های مترو پایتخت و حومه اضافه شود. 30 دستگاه از این واگن ها در حال طراحی اند. کشور چین هم در سفر اخیر، تضمین داد به واگذاری 8 رام قطار که 12 تا 14 ماه دیگر وارد کشور میشود. به جز این اما 280 دستگاه واگن قطار هم با همکاری دولت قرار است خریداری شود و 113 دستگاه واگن هم با کمک شرکتهای داخلی ساخته خواهد شد تا تولید ملی هم سهمی از کمک به حمل و نقل عمومی داشته باشند.
حالا 4 خط مترو لیست کرده اند، 8، 9، 10 و 11 که طبق قانون توسعه شهری و خطوط مترو، برآورد شده بود تا سال 1420 به بهره برداری برسند. 20 سال دیگر، شهر تهران شکل و شمایل دیگری خواهد داشت و حتما توسعه این 4 خط مترو، دردی از زخم عمیق و بزرگ حمل و نقل عمومی را دوا نخواهد کرد. با این وجود روابطعمومی توسعه متروی شهر تهران میگوید: «اگر زمین موردنیاز برای توسعه خطوط مترو و هزینههای ساخت تامین شود، شهرداری قصد دارد این مدت زمان ساخت را کوتاه تر و به سال 1410 کاهش دهد.» حدس و گمانی که البته در حد برنامه ریزی است و نمیتواند پایتختنشینها را امیدوار کند.
3 شهردار بعد از قالیاف آمدند اولیش که درگیر مشکلات جنایی شد از دومیش هم حتی سایه ایی دیده نشد از سومیش هم چیزی جز شعارهای عوام فریب مثل شهر انسان محور دیده نشد 4 5 سال , تهران کلا لا لا کرده بود حالا انتظار دارید زاکانی بگه اجی مجی لاترجی یکهو ناوگان سبز شه ؟! یا بشکن بزنه و مشکلات یکهو غیب شه ؟! باور می کنید مردم می فهمند که مشکلات متروی تهران از کسری ناوگان و قطعات بگیرید تا مشکلات بعضی ایستگاه ها و ... مال یک سال دو سال اخیر نیست که بشه در کوتاه مدت و حتی در میان مدت حلش کرد ؟ بیش از این خودتونو نزد مردم خراب نکنید .
شما تا جایی بغض دارید که می گید 11 خط متروی تهران هم تکمیل شود باز مشکلات شهر حل نمی شود ! اینا حتی نشون می ده که شما می ترسید که نکنه یکوقتی زاکانی بتونه پرونده مترو تهران را ببنده , من طرفدار زاکانی و نگرشش به مسائل و حزبش و ایده هاش نیستم یک مهندس عمران 7 تیغه هستم همکاری هم نداشتم اما ای کاش شما هم وقتی به دوره مدیریتی می رسید درست کار کنید دستتونو تو دورتون پر کنید کارنامه های قوی بسازید که بعدش انقدر دستتون و کارنامتتون خالی نباشه که چاره ایی جز تخریب نداشته باشید , همان قرارداد بزرگ خرید واگن ها از چین می توانست تو دوره مطلوب شما رقم بخوره اما تو اون دوره شما حواستون به غرب بود و هنوز هم هست در نتیجه نتوانستید اعتماد چینی ها را جلب کنید حتی در دوره های قبلی شهرداری تا اتمام دوره قالیباف , تهرانی ها از شما اجرای ابرپروژه هایی واقعی که مشکل شهر را هم حل کند ندیدند .