◄ راه آهن بدون سیگنالینگ؛ فاجعه مهندسی

راه آهن بدون سیگنالینگ قابل تصور نیست اما در راه آهن ایران واقعیت دارد.

این بدعت نادرست و نا ایمن دارد به یک سنت و رویه تبدیل می شود که شرکت ساخت و توسعه زیر بناهای حمل و نقل کشور،  خطوط آهن را بدون سیگنالینگ به راه آهن تحویل می دهد. این در حالیست که سیگنالینگ بخش غیر قابل تفکیک از ساخت یک خط آهن است و راه آهن پس از تحویل گرفتن خط از شرکت ساخت هیچ بودجه ای برای نصب تجهیزات سیگنالینگ در اختیار ندارد.

راه آهن متولی بهره برداری و نگهداری است نه ساخت. همه خطوطی که در سال های اخیر تحویل شده اند مانند راه آهن رشت، غرب کشور ( همدان )، چابهار و میانه فاقد سیگنالینگ هستند. تا زمانی که این خطوط به سیستم سیگنالینگ مجهز نشوند نمی توان از ظرفیت آنها برای اعزام قطار های هر چه بیشتر استفاده کرد. 

سهم هزینه سیگنالینگ در کل هزینه ساخت یک خط آهن آنقدر ناچیز است که نمی توان تصور کرد که محدودیت مالی عامل خودداری شرکت ساخت از نصب تجهیزات سیگنالینگ در خطوط آهن باشد.

سیگنالینگ دو کارکرد اصلی دارد. ایمنی و افزایش ظرفیت. در فقدان سیگنالینگ تعداد قطارهایی که می توان در واحد زمان اعزام کرد و همینطور سرعت سیر قطارها به خاطر ملاحظات ایمنی کاهش می یابد. با حضور سیستم سیگنالینگ می توان از یک ایستگاه مرکزی ترافیک چندین ایستگاه قبل و بعد را کنترل کرد. بدون سیگنالینگ ظرفیت خط حداقل است و در هر بلاک بیش از یک قطار نمی توان اعزام کرد و ارتباط هر ایستگاه فقط با دو ایستگاه طرفین آن هم به روش های غیر مکانیزه برقرار است. شرح مبسوط ویژگی ها و کار کردهای این سیستم را به متخصصان این امر وامی گذارم.

به نظر می رسد با توجه به اینکه

• بهره برداری از یک خط آهن بدون سیستم سیگنالینگ یک فاجعه مهندسی است.
• هزینه نصب سیستم سیگنالینگ سهم ناچیزی در کل هزینه های احداث خطوط جدید دارد.

حذف سیستم سیگنالینگ از احداث خطوط هیچ علتی نمی تواند داشته باشد جز بی اطلاعی مسئولان و مدیران شرکت ساخت از ساختار و ویژگی ها و اهمیت و نقش این سیستم در افزایش ایمنی و حداکثر سازی ظرفیت خطوط آهن. لذا پیشنهاد اکید دارم که متخصصان امر سیگنالینگ دوره های باز آموزی برای مهندسان و به خصوص مدیران شرکت ساخت برگذار نموده آگاهی آن عزیزان را در مورد اهمیت و نقش سیستم سیگنالینگ بالا ببرند.

 * کارشناس حمل و نقل