◄ تاریخچه پلاک خودرو در ایران

پلاک فلزی که برای شناسایی رسمی وسیله نقلیه متصل می‌شود، پلاک خودرو نام دارد. همه کشورها برای وسایل نقلیه جاده‌ای مانند: اتومبیل، کامیون و موتورسیکلت نیاز به ثبت پلاک دارند. 

پلاک خودرو ایرانی، یک شناسه عددی است که به طور منحصر به فرد برای هر اتومبیل در نظر گرفته شده است. این پلاک‌ها در کشورهای مختلف، اعداد و حروف متفاوتی دارند، که نشان‌دهنده‌ی کشور یا شهری است که خودرو در آن خریداری شده است. اگر شما در هر شهری، ماشینی را خریداری کرده باشید، حتما برای گرفتن پلاک خودرو ایرانی اقدام کرده‌اید.

شماره پلاک خودرو همانند اثر انگشت در اتومبیل ها می باشد که باید منحصر بفرد باشد و به همین دلیل هیچ اتومبیلی دارای پلاک یکسان با سایر پلاک ها نیست.

تعویض و نصب پلاک بر روی خودروها در ایران قدمتی طولانی دارد، سابقه اولین خودرو پلاک شده در کشور، به سال ۱۳۰۵ همگام با ورود نخستین خودرو به کشور برمی‌گردد. در آن روزگارها قوانینی برای شماره‌گذاری خودرو ها وضع شد. خودروها صاحب پنج پلاک شدند؛ نام کارخانه، آدرس مالک، نمره عقب، نمره جلو و پلاک مالیات. تصویب قوانین به همین‌جا ختم نشد؛ حدود ۱۳۰۸ وقتی تعداد اتومبیل سوارهای شخصی شهر به ۱۵۲۲ نفر رسید، قوانین مربوط نیز تغییر کرد و پلاک‌ها متشکل از نام شهر و حدود چهار عدد که در بالای نام شهر قرار داشت، شدند.

در گذشته در پلاک خودروها پنج رقم و نام شهری که خودرو در آن پلاک شده بود دیده می‌شد یا به همراه شماره پلاک و نام شهر عددی دیگر در آن درج می‌شد. با افزایش خودرو در کشور، تصمیمی اتخاذ شد تا یکی از حروف الفبای فارسی نیز به نام شهرها افزوده شود و سپس نوبت به پلاک‌هایی رسید که نام شهر با عدد دورقمی ترکیب و پلاک‌های جدیدی بر روی خودروها نصب شد. در دهه هفتاد، خودروها دیگر از آن شکل و شمایل قدیمی خارج شده و پلاک‌ها نیز لیزری شده بود. در سال ۱۳۷۸ با آمدن پلاک‌های لیزری، مسئولین تصمیم گرفتند که باید همه پلاک‌های خودروها یکسان شوند و این نوع پلاک روی همه خودروها نصب شود. 

​

پلاک لیزری

در دهه هشتاد؛ در پلاک‌های جدید کدهای دورقمی که در سمت راست این پلاک‌ها بود، معرف محل سکونت و آدرس شهر و منطقه‌ای بود که مالک خودرو در زمان خرید خودرو به ادارهٔ شماره‌گذاری اعلام کرده بودند. تفاوت فاحش و اصلی و شاید دلیلی که باعث نصب این نوع پلاک بر خودروها شد، در این بود که این پلاک به خودرو تعلق نداشت و متعلق به مالک خودرو بود و با انتقال خودرو به شخصی دیگر پلاک انتقال نمی‌یافت و پلاک تنها به شخص تعلق داشت و با تغییر وسیلهٔ نقلیه، شخص همواره از پلاک ثابتی استفاده می‌کند. پلاک با طرح جدید تا حدود بیش از ۶۱ میلیون خودرو شخصی را می‌تواند تحت پوشش قرار دهد و تعداد خودرو در اسفند ۱۳۹۲ توسط مرکز پژوهش‌های مجلس ۱۵٫۱ میلیون عدد اعلام شد.

انواع پلاک‌ها (از سال ۱۳۸۴ به بعد)

پلاک‌های وسایل نقلیه ایرانی دارای یازده نوع برای خودروها و پلاک موتورسیکلت‌ها هستند که در چهار رنگ صادر می‌شوند. شماره‌گذاری خودروها نیز به صورتی است که می‌توان از شماره پلاک آن‌ها به اطلاعاتی مانند استان صادرکننده پلاک، تاریخ صدور پلاک و … پی برد. انواع پلاک‌ها شامل موارد زیر است:

شخصی، تاکسی، عمومی، دولتی، جانبازان و معلولین،ترانزیت، کشاورزی، تشریفات، نظامی، تاریخی، موتورسیکلت‌ها، مناطق آزاد تجاری صنعتی

خودروهای شخصی

پلاک‌های ملیِ شخصی، پلاک های مستطیل شکلی هستند که برای خودروهای شخصیِ معمولیِ جامعه صادر می‌شود. 

حروف مورد استفاده در پلاک خودروهای شخصی:

ب، ج، د، ژ (معلولین)، س، ص، ط، ق، ل، م، ن، و، هـ، ی

پلاک ویژه معلولین و جانبازان

این پلاک ویژه معلولین و جانبازان طراحی شده‌است. دلیل طراحی این پلاک این بوده‌است که در صورت پارک در محل پارک ویژهٔ معلولین و جانبازان قابل تشخیص باشند و همچنین برای دادن سهمیه بنزین و درمان نیز ساماندهی شوند. این پلاک کاملاً شبیه به پلاک ملی شخصی صادر می‌شود و تنها تفاوتش در این است که در آن به جای حروف از نماد ویژه معلولین و جانبازان استفاده شده‌است. این پلاک در برخی سامانه‌ها مانند تاکسی‌های اینترنتی یا سامانه‌های مربوط به عوارض خودرو - که از نماد استفاده نمی‌کنند- به صورت حرف «ژ» نمایش داده می‌شود. در این پلاک سرشماره ۱۱ تا ۴۹ برای افراد جانباز و سرشماره ۵۱ تا ۹۹ برای افراد معلول در نظر گرفته شده است.

پلاک‌های گذرموقت

تاکسی

​

​عمومی

کشاورزی

پلاک ملی ماشین آلات کشاورزی، پلاکی است که به ماشین آلات کشاورزی مانند تراکتور، کمباین و … تعلق دارد. اعداد و حروف این پلاک مشکی است و بر روی یک پس‌زمینهٔ زرد رنگ چاپ می‌شود. در این نوع پلاک حرف ک به معنای کشاورزی چاپ می‌شوداین نوع پلاک به صورت کد منطقه ای مرکز استان (به غیر از تهران) صادر میشود

دولتی

​

نظامی

​

پلاک خودروهای تاریخی

-خودروهای نفیس: خودروهایی که بیش از ۵۰ سال از تولید آن گذشته باشد.

-خودروهای قدیمی: خودروهایی که بیش از ۲۵ سال از تولید آن گذشته باشد و از لحاظ طراحی و مهندسی ساخت یا کاربردی بی‌نظیر باشد.

-خودروهای ویژه: خودروهایی که دارای بعد فرهنگی باشد.

این پلاک به شکل مستطیل است و برخلاف سایر پلاک‌های مورد استفاده، اندازهٔ آن به صورت استاندارد آمریکایی (دارای ۱۲ اینچ طول و ۶ اینچ عرض) است و به سه قسمت مستطیلی تقسیم می‌شود که در مستطیل سمت راست بالا عبارت تاریخی ذکر شده، در سمت راست پایین شمارهٔ پلاک قید شده و در سمت چپ پلاک در یک نوار آبی‌رنگ پرچم ایران در بالا که زیر آن عبارت I.R. IRAN نوشته شده و در قسمت پایین همین نوار عکسی از مکانی تاریخی زده شده‌است.

​پلاک سیاسی/ تشریفات/ دیپلمات

شهرستان‌ها و کد پلاک

کد پلاک شهرستان‌ها به دلیل محدودیت در واگذاری کدهای جدید، ممکن است در آینده شاهد تفکیک پلاک شهرستان‌ها باشیم به صورتی که پلاک‌ها به استان‌ها واگذار شود. در زیر کد پلاک هر شهرستان را مشاهده می‌کنید: