◄نگاهی به سراشیبی وضعیت ترانزیت در ایران
تین نیوز| درآمد‌های ترانزیتی در کشورهایی که موقعیت مناسبی از نظر وسعت و موقعیت ژئوپولوتیکی دارند، می‌تواند بخش قابل توجهی از تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص دهد.
کشور ایران نیز به‌علت داشتن ویژگی‌های منحصربه‌فرد جغرافیایی می‌تواند جایگاه ممتازی در این بخش را از آن خود کند. ایران کشوری است که از شمال به دریای خزر و از جنوب به خلیج‌فارس و دریای عمان محدود می‌شود و این موقعیت سبب دسترسی ایران به بیش از 5800 کیلومتر نوار ساحلی شده است.
موقعیت ممتاز ایران به لحاظ ژئواستراتژیک، ژئواکونومیک و ژئوپلیتیک در منطقه خاورمیانه و آسیا سبب شده است تا ایران دارای پتانسیل‌های بالقوه در زمینه حمل‌ونقل بین‌المللی کالا و ترانزیت باشد، از سویی وسعت بی‌نظیر ایران که بالغ بر 1648195 کیلومتر مربع است، باعث شده کشورمان در جایگاه هجدهمین کشور وسیع جهان قرار گیرد و از سویی همسایگی با 15 کشور و عواملی مانند نزدیکی به بازار فروش و قرارگیری در گلوگاه انرژی جهان و منابع وسیع مواد معدنی؛ باعث شده که ضرورت توجه و رسیدگی به بخش حمل‌ونقل و ترانزیت بیش از پیش خودنمایی کند.
علی‌رغم وجود چنین ظرفیت‌ها و پتانسیل‌هایی، ترانزیت ایران شرایط مطلوبی را تجربه نمی‌کند و در سال‌‌‌های اخیر شاهد کاهش میزان ترانزیت در کشور هستیم.
براساس آخرین آمارهای ارائه شده از سوی سازمان راهداری، میزان ترانزیت انجام گرفته کاهشی نزدیک به ۱۰ درصدی را ثبت کرده است.
همچنین بر اساس آخرین آمارهای سازمان راهداری، در دو‌ماه ابتدایی سال 95 در حدود 1339 هزار تن کالا از کشور ترانزیت شده است که این مقدار نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته حاکی از کاهش 41 درصدی است.
| نوع عبور مواد | نفتی | غیرنفتی | جمع |
| جاده به جاده | 33969 | 372008 | 405977 |
| جاده به دریا | 308855 | 88874 | 397729 |
| دریا به جاده | 16051 | 451031 | 467082 |
| دریا- جاده- دریا | 0 | 67970 | 67970 |
| جمع | 358875 | 979883 | 1338758 |
مقایسه ترانزیت کالاهاي عبوري از کشور طی 2 ماهه 95-94 *تن
| شرح | مواد نفتی | مواد نفتی وغیرنفتی |
| 1395 | 358875 | 1338758 |
| 1394 | 1141932 | 2272521 |
| درصد تغییرات | 68.6- | 41.1- |
با به صدا درآمدن زنگ خطر این میزان از کاهش، بررسی علت‌ها و چالش های پیش روی این بخش اهمیتی مضاعف می‌یابد.
چندی پیش محمود رستم افشار، دبیر کمیسیون حمل‌ونقل کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین‌المللی در مصاحبه‌ای، در خصوص مشکلات عمده پیش روی بخش ترانزیت اظهار کرده بود : «مهم‌ترین چالش‌های موجود در راه ترانزیت از ایران نبود شناخت و اشاعه فرهنگ ترانزیت و برخورد غیر منطقی برخی مسئولان وقت با این امر بسیار مهم است.»
علاوه بر نبود شناخت کافی از مساله ترانزیت، دخالت‌های فی‌البداهه سازمان مبارزه با قاچاق کالا و ارز و تعزیرات حکومتی به حدی در روند طبیعی امور ترانزیتی خلل وارد می‌کند که شاید تشکیل یک کارگروه برای رسیدگی به امر ترانزیت با حضور کارشناسان خبره و اجرای قانون ترانزیت توسط سازمان‌ها و ارگان‌های کشور (نه بطور سلیقه‌ای) بتواند بخش زیادی از مشکلات این حوزه را مرتفع کند.
همچنین عوامل دیگری از جمله مسائل و قوانین خاص گمرکی، نیروی انتظامی، بسیاری مسائل دیگر باعث رویگردانی صاحبان کالا از عبور از ایران شده و کالاهای ترانزیتی آنها علی‌رغم هزینه بیشتر و زمان طولانی تر به مسیرهای دیگر هدایت می‌شوند.
توجه به این نکته که با فاصله گرفتن از این بازار سودآور، ورود دوباره به آن بسیار دشوار و حتی در موارد ناممکن می‌شود می‌تواند عاملی باشد در جهت رسیدگی سریع و حل مشکلات این بخش پیش از آنکه به طور کلی از دست‌برود.
در همین خصوص اقداماتی مانند حذف مراکز تصمیم‌گیرنده، اشاعه فرهنگ ترانزیت و برگزاری جلسات آموزشی برای مسئولین می‌تواند گامی در جهت بهبود وضعیت ترانزیت باشد.
بدیهی است اگر دولت با تدوین یک استراتژی جامع ترانزیت از همه جهات به اصلاح امور بپردازد بطور شکوفائی در این بخش و به تبع آن در سایر بخش‌های اقتصادی را شاهد خواهیم بود و اما اگر غیر از این باشد حضور فعال شرکت‌های عظیم حمل‌ونقل جاده‌ای سایر کشورها، گوی سبقت را ربوده و ایران با دست خالی از این بازار برخواهد گشت.
جا دارد مسئولان با كاهش بروكراسي دست‌وپاگير در اين بخش و ايجاد تسهيلات و مشوق‌ها براي صاحبان كالا مسير ايران را براي ترانزيت روز به روز فعال‌تر كنند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.