رشد صنایع مدرن در کشورهای توسعهیافته مدیون ساخت آزادراهها است
تین نیوز | نهضت آزادراهسازی شعاری كه در زمان خودش هنوز استارت نخورده به انتهای راه رسید. از زمانیكه این واژه برسر زبانها افتاد ۱۲ سال میگذرد، هنوز برنامههای بلند بالای ساخت آزادراهها كاملا سرانجام نیافته بود كه شعارهای جدید با ورود دیگر وزرا در حوزه حمل و نقل مطرح شد.
نهضت ساخت راه روستایی و مسكن مهر هم كه دست آخر به بخش راه و شهرسازی آمده بود با جذب بخش قابل توجه اعتبارات و توجهات موجب شد تا ساخت راهها درصدر برنامههای این وزارتخانه زیرساختی قرار نگیرد.
در برخی کشورها توسعه آزادراهها در بخش جاده ای به دلیل امنیت، سرعت، استاندارد بهترین گزینه حمل و نقل كالا به حساب می آید در گرو آنالیزهای دقیق و حساب شده در برنامهریزی و تخصیص اعتبار است چرا كه تأمین اعتبار برای طرح، ساخت و توسعه آزادراههای كشور بهواسطه جذب سرمایهگذاری بانكی و سایر منابع پولی و مالی كشور را میتوان پیشنیاز و مهمترین مؤلفه ساخت آزادراهها دانست. معمولا ارزیابی سرمایهگذاری، مبتنی بر تجزیه و تحلیل اقتصادی و بازده مالی مورد انتظار نقش كلیدی در ورود سرمایهگذاران به این حوزه دارد.
انعقاد قراردادهای لازم بهمنظور تأمین مالی و بهرهبرداری از آزادراهها، تعیین خطمشی و نحوه استرداد سود و سرمایه براساس قراردادهای منعقده بین وزارت راه و شهرسازی و سرمایهگذار را میتوان فاكتورهای مهم ساخت آزادراه دانست كه عدم توجه به این موارد، نهتنها به جذب سرمایه و جلب سرمایهگذار نمیانجامد، بلكه بدون توجه به موضوعات فوق، خصوصاً نحوه بازگشت سرمایه و تأمین مالی موردنیاز برای نگهداری نمیتوان افق مناسبی برای ساخت آزادراه و رویكرد مناسب سرمایهگذاران را متصور شد.
خوشبختانه طی ۲ سال اخیر توجه ویژهای به اولین فاكتور ساخت آزادراهها یعنی سرمایهگذاری شده است.
چرا آزاد راه؟
علاوه بر اهمیت اقتصادی آزادراهها در كشورهای جهان، احداث این نوع از راه در كشور ما از مزیت نسبی بالایی برخوردار است.
قرار گرفتن ایران در چهارراه حملونقل خاورمیانه با كشورهای CIS و آسیای میانه، امكان ترانشیپ كالا، حملونقل چندوجهی به واسطه مرزهای آبی در شمال و جنوب و عبور كریدورهای مهمی چون تراسیكا، شرق- غرب، آلتید و مسیر باستانی راه ابریشم و از طرفی امكان دسترسی كشورهای حاشیه خلیجفارس با كشورهای شمالی باعث شده است بخش حملونقل پس از نفت تأمینكننده مهمی برای درآمد ملی (NI) باشد، چراكه خدمات نهایی به واسطه ترانزیت كالا سهم مهمی در درآمد ملی كشور دارد. این مزیت نسبی باعث شده كه ترانزیت كالا از اهمیت بالایی در ایران برخوردار باشد، چنانكه تولید دانه قهوه در برزیل.
بر اساس مطالعات صورت گرفته، با افزایش ظرفیت نسبی ترانزیت كشور، امكان افزایش درآمد ارزی كشور تا ۲۰ میلیوندلار در سال و حتی بیشتر طی سالهای آتی متصور است.
علاوه بر مزیت نسبی و ویژگی استراتژیك كشور ساخت آزادراه تأثیر بسزایی بر اقتصاد ملی دارد، باید اذعان داشت بخش حملونقل از بالاترین ضریب تكاثر جزیی تولید برخوردار است و بالاترین ضریب را با ۲۳/۰ با بخش صنعت و پس از آن بهمیزان ۰۷/۰ با بخش كشاورزی دارد؛ بدان معنا كه افزایش یك واحد تقاضای نهایی برای خدمات بخش حملونقل به افزایش درصد رشد و درآمد دو بخش یاد شده، میانجامد.
اما متأسفانه طی دهههای گذشته با وجود استعداد بینظیر در این بخش آنچنان كه باید به توسعه آزادراهها توجه نشده است؛ درحالیكه برخی اقتصاددانان جهان رشد اروپا و امریكا و درنهایت رشد صنایع مدرن را در قرن گذشته مدیون ساخت آزادراهها میدانند تا بدانجا كه قرن نوزدهم را قرن توسعه ریل و راهآهن و قرن بیستم را قرن توسعه آزادراهها در كشورهای توسعه یافته نامیدند.
مشكلات پیش روی
همانطور كه اشاره شد، جلب سرمایهگذار و تأمین مالی و نحوه بازگشت سرمایه از موضوعات مهم ساخت آزادراه است. علاوه بر مسائل فنی و پیمانكاری، اقتصادی بودن و درآمد سالهای آتی برای بهسازی و نگهداری آزادراه مهمترین موضوع برای احداث آن است. مشكلاتی چون صدور حكم واحد برای نرخ عوارض بدون كارشناسی، تورم و نحوه دریافت تسهیلات، نحوه نرخگذاری و مشاركت، تفاوت عمده در هزینه ساخت و میزان تردد آزادراههای قدیم و جدیدالاحداث، عدم بازگشت سرمایه طبق پیشبینی، تأمین مالی كافی برای نگهداری در سالهای آینده و غیره ازجمله مواردی هستند كه اخیراً توجه ویژه وزارت راه
و شهرسازی بر آنها شده است.
رفع مشكلات موجود كه قطعاً در گرو بررسی كارشناسی است، اولین گام برای اقتصادی بودن و هزینه بهینه در ساخت آزادراههاست. موضوعی كه میتواند پای سرمایهگذاران بزرگ را به بخش راه و شهرسازی باز كند و سرمایه را بهجای ورود به حوزههای غیرضروری به سمت توسعه پایدار فرا خواند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمیکند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.