| کد خبر: 57894 |

بانک‌ها و تامین اعتبار بخش‌خصوصی

وبلاگ تین نیوز | اقتصاد كشور ما بانك محور است، به این معنا كه هم بازار پول و هم بازار سرمایه را در اختیار دارد. هیچگاه بازار سرمایه یا بورس اوراق بهادار از عمق كافی و اعتبار لازم برخوردار نبود.
اصولا بانك‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند: 1-بانك‌های تجاری، 2-بانك‌های سرمایه‌گذاری 3- بانك‌های جامع.

در كشورهایی نظیر آلمان بانك‌های جامع هم به امر بازار پول و هم بازار سرمایه می‌پردازند، اما در بسیاری از كشورها بانك‌ها فقط منحصرا در بازار پول فعالیت می‌كنند و اوراق بهادار نماینده بازار سرمایه است. در كشور ما از زمانی كه بورس تاسیس شد، هدف آن بود كه منابع لازم برای سرمایه‌گذاری‌های صنعتی و معدنی و خدماتی بزرگ از طریق پذیره نویسی سهام انجام شود و فروش سهام در بورس صورت گیرد تا شركت‌ها و صنایع از امكان تامین سرمایه لازم برخوردار باشند و بازار پول منحصرا در اختیار بانك‌ها قرار گیرد تا نیازهای كوتاه‌مدت و حتی میان مدت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی مولد و خدمات از جمله مساله تامین تنخواه گردان آنان را برآورده کند.

اما متاسفانه این طور نشد. البته وجود قانون بانكداری اسلامی بدون ربا كه در سال 62 به تصویب رسید، باعث شد بانك‌ها موظف شوند كه براساس قانون رفتار كنند. با این‌همه عقود اسلامی به دو بخش عقود مبادلاتی و دیگری عقود مشاركتی تقسیم شد و از آنجا كه بانک‌هادر عقود مبادلاتی در قیاس با عقود مشاركتی سود كمتری را نصیب خود می‌كردند بیشتر تمایل داشتند كه به عقود مشاركتی روی آورند. طبیعتا عقود مشاركتی در بخش سرمایه عمل می‌كند نه در بخش بازار پول.

بازار پول به تامین منابع كوتاه‌مدت و میان مدت از جمله تنخواه گردان منحصر است كه برای بانك‌ها صرفه چندانی ندارد. ضمن آنكه به علت فساد گسترده و عدم سلامت بانكی كه اخیرا همراه با سایر مفاسد اقتصادی كه بخشی از آنها افشا شده است، در عقود مشاركتی بانك‌ها بیشتر قراردادها را با شركت‌ها و موسساتی انعقاد می‌كنند كه وابسته به رانت‌های اقتصادی و سیاسی هستند یا این بنگاه‌ها از دل همین بانك‌ها تاسیس شده‌اند.

در حقیقت سپرده‌های خرد مردمی كه منابع اصلی تسهیلات بانك‌ها را تشكیل می‌دهند به مصرف اعطای تسهیلات به موسسات و بنگاه‌های تحت مالكیت بانك‌ها اختصاص می‌یابد. در حال حاضر با توجه به كمبود منابع بانكی و همچنین وجود هفت هزار موسسه مالی و اعتباری بدون مجوز كه بسیاری از سپرده‌های مردمی را جذب كرده‌اند و بیشتر در امر بنگاه داری فعالیت می‌كنند، بانك‌ها حاضر نیستند به موسسات كوچك و متوسط صنعتی و خدماتی كه موتور محركه توسعه اقتصادی هستند و از ضعف نقدینگی و تنخواه گردان رنج می‌برند، اعتبار اعطا كنند.

از آنجایی كه در سیاست‌های دولت یازدهم مساله توسعه صنعتی توسط بنگاه‌های كوچك و متوسط مورد توجه قرار گرفته است، دولت سعی دارد از طریق اعطای اعتبارات یارانه‌ای به این موسسات آنها را از ورطه نابودی نجات دهد تا به كار افتند و رشد اقتصادی و اشتغال را افزایش دهند. تنها راه نجات اقتصاد از بن‌بست ركود و تورم، افزایش رشد اقتصادی مطلوب و در نتیجه ایجاد اشتغال و كاهش بیكاری است. به همین دلیل دولت و بانك مركزی در اقدامی قصد دارند كه موسسات از دریافت اعتبارات بانكی به سوی بازار سرمایه سوق داده شوند. اما باید در نظر داشت كه موسساتی می‌توانند در بورس اوراق بهادار یا بازار سرمایه عضو شده و فعال شوند كه به شركت سهامی عام تبدیل شوند.

متاسفانه بنگاه‌های كوچك و متوسط اغلب سهامی خاص یا با مسئولیت محدودند كه قادر به استفاده از بازار سرمایه نیستند و تنها امیدشان در كسب اعتبارات كوتاه و میان مدت برای راه‌اندازی در ادامه كار به بانك‌های كشور است. هدف از احاله بنگاه‌های كوچك و متوسط به بازار سرمایه به نظر می‌رسد كه كم كردن بار بانك‌ها از اعطای اعتبارات است، اما این امر به‌سبب معضلات، مشكلاتی كه در پیوستن این نوع بنگاه‌ها به بورس وجود دارد امری غیر ممكن است. بانك مركزی لازم است كه هدف اصلی خود را در اعطای اعتبارات به موسسات كوچك و متوسط معطوف سازد و بیشتر از عقود مبادلاتی استفاده كند نه عقود مشاركتی. در عقود مشاركتی هم هیچگاه دیده نشده كه بانك‌ها در سود و زیان بنگاه تسهیلات‌گیرنده به عنوان شریك بانك باشند و زیان بنگاه‌ها را تحمل كند.

در نتیجه دولت لازم است مدیریت نقدینگی كشور را كه در حال حاضر به حدود 800هزار میلیارد تومان رسیده است به نحوی مدیریت كند كه بخش قابل ملاحظه‌ای كه قابل ردیابی است به سمت تامین اعتبارات بخش خصوصی مولد حركت كند كه آن هم از طریق بانك‌های عاملی كه توسط بانك مركزی تعیین می‌شود و نظارت پیگیر درباره نحوه هزینه‌كرد این اعتبارات عملی می‌شود تا بنگاه‌های كوچك و متوسط به منابعی كه مورد لزومشان است دست یابند، و از سقوط و نابودی آنها جلوگیری شود.

* اقتصاددان

خواندنی ها

ارسال نظر

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.

  • تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.

  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.

  • انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.

  • جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.