ثبات بحران در اقتصاد اروپا

وبلاگ تین نیوز | بحران مالی سال 2008 اقتصاد اروپا را از اواخر سال 2009 درگیر ركود و بدهی كرد به‌طوری كه مشكلات عمده‌ای همچون ورشكستگی بانك‌ها را به وجود آورد. اقتصاد اروپا درمجموع یك‌سوم كل اقتصاد جهان را شامل می‌شود كه عمده‌ترین آن موتور اقتصادی آلمان است. اقتصاد یونان بعد از پنج سال تنزل 25 درصدی، برای اولین‌بار در پایان سال 2014 با مازاد بودجه در حدود یك میلیارد یورو روبه‌رو شده است اما هنوز حجم اقتصادی این كشور رو به كاهش است. رشد اقتصادی این كشور در سال 2015 با رشد كمی مواجه خواهد بود كه جوابگوی بدهی‌های كلان نخواهد بود و قطعا این كشور نیاز به كمك صندوق 300‌میلیون یورویی كمیسیون جدید اروپا خواهد داشت. 

برای تداوم این رشد اقتصادی باید مقداری از بدهی‌ها در سال پیش‌رو بخشوده شود تا امیدواری باقی بماند. ركود اقتصادی به ایتالیا سرایت كرده است. نسبت بدهی ایتالیا به نرخ رشد ناخالص داخلی به حدود 136درصد رسیده است. در سال 2015 برای با ثبات كردن این وضعیت ایتالیا باید یك مازاد بودجه بالایی به‌دست آورد. 

اصلاحات جدید ساختاری در این كشور با استفاده از خصوصی‌سازی تا دو سال آینده باعث درآمد 12 میلیارد یورویی برای دولت خواهد شد كه برابر با 133درصد تولید ناخالصی داخلی خواهد بود. در دوسال گذشته رشد اقتصادی ایتالیا بسیار ناچیز بوده كه تا حدودی از هزینه وام‌ها كاسته است و همین امر در سال 2015 باعث خواهد شد كه خطر ركود اقتصادی را پشت‌سر بگذارد. فرانسه در سال 2014 مجبور به كاهش نرخ رشد اقتصادی پیش‌بینی شده، شد. در بودجه سال 2014 هزینه‌های عمومی با كسری حدود چهار درصدی كه برابر با سه ممیز هشت درصد تولید ناخالصی است که با آن روبه‌رو شد و عملا اقتصاد راكدی را داشت. با انتقادهای آلمان، فرانسه قول داد تا سال 2017 هزینه‌های عمومی را پنجاه میلیارد یورو كاهش دهد كه قبلا پانزده میلیارد آن را در سال 2014 اجرایی كرده بود. میزان بیكاری در سال 2014 در فرانسه با رشد 8/5 درصد به حدود 3میلیون و 500 هزار نفر رسید. 

اسپانیا در اوایل بحران یورو با اشتیاق فراوان از اصلاحات ساختاری و بودجه انقباضی استقبال كرد. در سال 2014 این اصلاحات تا حدودی امیدواركننده شد. به‌طوری كه وضعیت تولید بهتر، هزینه نیروی كار كاهش و صادرات افزایش پیدا كرد و آمار بیكاری را تا حدودی از 6 میلیون نفر معادل 24/5درصد كاهش داد. در سال 2015 قیمت مسكن با كاهش روبه‌رو خواهد شد و رشد اقتصادی اسپانیا بیشتر با صادرات و سرمایه‌گذاری خارجی نسبت به تقاضای داخلی بهبود خواهد یافت و سریع‌ترین كاهش قیمت كالاهای مصرفی در5 سال اخیر را تجربه خواهد كرد.

جمهوری ایرلند و پرتغال با عملكردی كه در بانك‌های خود داشتند تقریبا ورشكسته شده بودند. اما در سال 2014 با كاهش بودجه و اصلاح ساختاری موفق به عملكرد خوبی در قبال بدهی‌ها شدن و در سال 2015 از ادامه برنامه تضمین بدهی‌ها انصراف خواهند داد.بریتانیا همیشه برنامه خروج از اتحادیه اروپا را بعد از بحران مالی مطرح كرده است. اتحادیه اروپا در بعضی مواقع یك استثنای ساختاری برای بریتانیا قائل شده است تا این كشور را از خروج منصرف كند. در سه سال آینده منتهی به 2018 بریتانیا یك موضوع خاص برای اروپا خواهد بود. در نیمه اول سال 2015 اگر آقای دیوید كامرون باردیگر در نخست وزیری باقی بماند اتحادیه اروپا برای راضی‌كردن بریتانیا باید كوشش فراوانی انجام دهد و حتما امتیازهایی را خواهد داد. همه پرسی درباره ماندن بریتانیا در اتحادیه در سال 2017 برگزار خواهد شد. آلمان در دادن امتیاز حوزه یورو به بریتانیا همیشه مخالف بوده است. 

هنوز روند مذاكرات مشخص نشده است كه چه تغییراتی در پیمان اتحادیه ایجاد خواهد شد.آلمان همیشه محرك موتور اقتصادی در اروپا و جهان بوده است. به‌طوری كه در گذشته پیشنهادی مطرح شد كه واحد پولی خود را به عنوان ارز مبنای تجارت جهانی قرار دهد كه آلمان این پیشنهاد را نپذیرفت.در سال 2014 رشد اقتصادی آلمان كاهش پیدا كرد و همین موضوع رشد اقتصادی اروپا را تحت تاثیر قرار داد. نكته‌ای قابل توجه در بهبودی اقتصاد اروپا در سال 2015 خواهد بود كه رشد نابرابری كشورها را نشان خواهد داد و باز آلمان موتور اقتصادی باقی خواهد ماند. ولی قدرت رشد قبل را كه در اوج بحران جهان داشت، دیگر نمی‌تواند داشته باشد.

روسیه را نمی‌توان جز اتحادیه محسوب كرد ولی در رشد كشورهای اتحادیه تاثیر گذار خواهد بود. شكننده‌ترین اقتصاد فعلی در اروپا نصیب روسیه شده است. بحران منطقه شرق اروپا و كاهش قیمت نفت به روسیه صدمه فراوانی زده است و این كشور را وارد یك بحران اقتصادی و جنگ سرد كرده است. با كاهش ارزش 50 درصدی روبل و تحریم مهمترین بانك این كشور، روسیه در هزینه‌های خود مخصوصا بودجه عمومی كه دوسوم تولید ناخالصی خود را شامل می‌شود با مشكلات فراوانی روبه‌رو كرده است. ذخیره ارزی این كشور كفاف یك سال را خواهد داد كه با صرفه‌جویی در بودجه می‌تواند تا دو سال آن را هزینه كند. 

نكته‌ای كه در روسیه بسیار برای اتحادیه اروپا اهمیت دارد بازار این كشور است كه حجم گسترده آن در اختیار آلمان، فرانسه و ایتالیا است و همین امر تحریم‌ها علیه روسیه باعث فشار بر حوزه یورو شده است. به‌طور نمونه با تحریم علیه روسیه، صادرات آلمان در حدود 14درصد كاهش پیدا كرد و به همین علت ممكن است كه اختلافاتی را در بین كشورهای حوزه یورو مثل فرانسه و ایتالیا با دیگر كشورها برای وضع بیشتر تحریم‌ها ایجاد كند.همیشه اختلافات زیادی در بین اعضای اتحادیه اروپا مطرح بوده است. آلمان در طی این 5 سال همیشه خواستار كاهش كسری بودجه‌های اعضا به زیر3درصد و اصلاحات گسترده در قوانین كار بوده است. همین اختلافات باعث نارضایتی در بین احزاب مهم در اروپا شده است. برای عبور از این شرایط باید حمایت‌هایی از ساختار جدید حوزه یورو با ایجاد پیمان‌های جدید گام برداشت. بدین منظور بانك مركزی اروپا اقدام به تاسیس یك صندوق 300‌میلیون یورویی برای سرمایه‌گذاری و خارج‌كردن ركود از این اتحادیه كرده است كه در ظاهر امیدواری زیادی را به وجود آورده است. در سال 2014 بانك مركزی شش برنامه مالی را به‌عنوان ابزار غیرمتعارف در درازمدت تصویب كرد كه بانك‌ها را متعهد به دادن وام بیشتر می‌كند و بانك‌هایی كه از این اقدام سر باز بزنند باید نرخ بهره منفی به بانك مركزی پرداخت كنند.
 
از اقدامات دیگر بانك مركزی به ریاست آقای ماریو دراگی در سال 2015 قطعا تزریق بیشتر پول به بازار و خرید اوراق قرضه دولتی خواهد بود. اقدامات اجرایی از سال 2009 و ادامه آن در 2015 باعث شده است كه سطح اعتماد مصرف‌كنندگان از سال 2008 تاكنون به حد بالایی برسد. در واقع برای كشورهای آنگلو‌ساكسون این موضوع رفع شده كه اقدامات جدید برای رفع اشكالات یورو باعث می‌شود كه هیچ‌كدام از كشورها از این حوزه خارج نخواهند شد و مساله بقای یورو امیدواركننده خواهد ماند حتی می‌توان عنوان كرد كه خطر یورو تا حدودی رفع شده است.

* كارشناس بازار سرمایه