◄ حمل و نقل ریلی؛ از رکود تا توسعه
تین نیوز | با توجه به موقعیت ایران و وضعیت جغرافیایی منطقه آسیای مرکزی و خاورمیانه، وجود شبکه حمل‌ونقل ریلی کارآمد برای کشور ما ضرورت دارد.
به گزارش تین نیوز اهمیت حمل‌ونقل ریلی و تاثیر آن بر ساختار اقتصادی کشورها از جمله تولید، سرمایه‌گذاری و اشتغال برکسی پوشیده نیست. حمل‌ونقل ریلی زیربنای اقتصادی هر کشور است و استفاده بهینه از آن بر همه بخشهای اقتصادی کشور تاثیر مستقیم می‌گذارد بنابراین لزوم توجه به عناصری که ممکن است بر رشد توسعه تاثیر بگذارند ضرورت دارد.
در این زمینه، محسن پورسیدآقایی مدیر عامل راه آهن در کنفرانس اخیر مهندسی صنایع می گوید: در سالهای گذشته در سیاستهای نظام، اولویت به ریل اختصاص یافت اما شاهدیم که سهم حمل و نقل ریلی در این مدت از ۱۲.۴ درصد به ۱۰.۷ درصد کاهش یافته است. این مسایل باید در سیستم حل شود.
وی با بیان اینکه سیاست کلی نظام به سمت حمل و نقل ریلی در کشور است، عنوان می کند: اما در عمل این اتفاق نیفتاده است و اگر چرخه توسعه را پیش بینی نکنیم با گفتن تغییری ایجاد نمی شود.
در این راستا کارشناسان با توجه به موقعیت ایران و وضعیت جغرافیایی منطقه آسیای مرکزی و خاورمیانه، و دوران طلایی که حمل و نقل ریلی امروزه در آن قرار دارد ضرورت شناخت موانع احتمالی موجود در روند حرکت و توسعه حمل و نقل ریلی دو چندان می دانند.
در این رابطه برخی از عوامل ركود حمل‌ونقل ریلی كشور به استناد گزارش دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، کمیسیون امور زیربنایی و تولیدی، کميته حمل و نقل در سال 1388به شرح ذیل ارایه شده است؛ عواملی که هرچند بعضی از آنها امروزه و با گذشت چند سال از این گزارش، با درایت مدیریتی کمرنگ شده اند اما همچنان جای تعمق دارند:
1. نخستین خطوط راهآهن كشورمان براساس راهبردهای نظامی قدرت های جهانی ساخته شدند و برای حمل‌ونقل كشور كمتر فایده داشتند. پس از آن ركودی نسبی و طولانی در این زیربخش در سال های پیش از انقلاب و حین جنگ تحمیلی وجود داشته و هماهنگی طرح های ترابری جاده‌ای و ریلی پیگیری نشده و به تدریج راهآهن از صحنه حمل و نقل كشور به حاشیه كشانده شده است.
2. وقوع جنگ تحمیلی، نگاه مسئولان به حمایت از توسعه جامعه روستایی كه در محرومیت مطلق بودند و فقدان برنامه‌های جامع و استراتژیك در بخش حمل و نقل موجب توجه مضاعف به حمل و نقل جاده‌ای و رفع تنگناهای موقت و موضعی آن در دولت های مختلف گردیده است.
3. با وجود اعلام سیاست كلی مبنی بر اولویت راهآهن، عملاً نحوه تخصیص و مصرف یارانه‌ها و اعتبارات دولتی به گونه‌ای بوده كه حمل‌ونقل جاده‌ای از یارانه بیشتری برخوردار است.
4. به علت فقدان طرح جامع حمل و نقل كشور، برنامه‌ریزی بلندمدت برای توسعه شیوه‌های ترابری وجود نداشته و اغلب طرحها بر اساس رفع تنگناهای موجود، پیشنهاد و پیگیری شده اند و طرح های توسعه جاده‌ای برای رفع فوری تنگناهای ترافیكی ترجیح داده می‌شوند.
5. تحریم اقتصادی كه از سال های اولیه پیروزی انقلاب اسلامی به كشورمان تحمیل گردیده، بر عملكرد راهآهن تاثیر سوء داشته است. این موضوع بویژه از نظر محدودیت لكوموتیو اهمیت دارد لذا علیرغم كثرت تقاضا، افزایش خدمات راهآهن در محورهای موجود مقدور نشده است.
6. دانش راهآهن در ایران عمومی نشده است. دانش مهندسی راهآهن (طراحی و بهرهبرداری) پیش از انقلاب اسلامی در ایران بومی نشده است و به همین دلیل برخی روش های كاری در ساخت و بهرهبرداری راهآهن كاملا سنتی و به دور از روش های بهینه و فارغ از اصول مهندسی روز است.البته گفتنی است امروزه شاهد اتفاقات خوب همچون ایجاد دانشکده راه اهن و استفاده از دانش فارغ التحصیلان این دانشکده در بدنه راهآهن هستیم.
7. متاسفانه برخی از مسئولان وزارت راه و شهرسازی با ساده‌انگاری دو بخش جاده‌ای و ریلی را مشابه پنداشته و نسخه‌های مشابهی برای این دو در نظر می‌گیرند یا افراد بی‌اطلاع از امور ریلی را در این بخش منصوب می‌نمایند.
8. تعداد و حجم طرح های در دست احداث راهآهن به مراتب بیش از میزان اعتبارات مربوطه است كه منجر به طولانی شدن دوره اجرای طرح ها می‌گردد. تاخیر در انجام پروژه‌ها باعث ركود و اتلاف منابع دولتی، مضاعف شدن هزینه‌ها، كاهش كیفیت طرحها و نارضایتی مردم می‌شود.
9. انتخاب طرح های جدید به مراتب بیش از میزان اعتبارات مربوطه است. در واقع طرح های متعددی برای توسعه راهآهن مطرح می‌باشند كه هریك دارای شرایط گوناگون و منافع خاص خود می‌باشند و مردم و مسئولان مناطق مختلف خواهان اجرای طرح در منطقه خود هستند.در حالی که اجرای همگی این طرح ها به علت محدود بودن منابع مالی به صورت همزمان مقدور نیست.
10. سهم یارانه‌های اختصاص یافته در حمایت از حمل مسافر ریلی معمولا كمتر از حد لازم بوده و اغلب مدیران راهآهن ایران نیز به حمل‌ونقل بار بیشتر توجه می‌نمایند زیرا خدمات و انتظارات گوناگون مسافران را در پی ندارد و درآمد آن بیشتر است و در نتیجه عملكرد مالی راهآهن را بهتر جلوه می‌دهد.
11. دولتی بودن شركت راهآهن كه بهرهبرداری از شبكه راهآهن را برعهده دارد.
12. مشكلات نظام فنی و اجرایی طرح های عمرانی كشور که تبعات قابل توجهی در امور عمرانی راهآهن دارند.
13. كوچك بودن نسبی شبكه راه آهن در مقایسه با شبكه ریلی لازم برای كشور و در مقایسه با شبكه جاده‌ای.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.