رقم نزدیک به صفر سهم تحقیق و توسعه صنعت خودرو
تین نیوز | صنایع بزرگ جهان در حالی به شکوفایی رسیدند که متولیان این بخش نیاز اساسی را در حوزه ساخت و مصرف کالاها به درستی درک کردند.
در واقع نیاز بود که بشر به سمت صنعت سوق داده شود و از ابتدا نیز شکل‌گیری صنایع بزرگ از دل اختراع و پژوهش به بیرون راه پیدا کرد. با این حال صاحبان صنایع بزرگ دنیا همچون خودروسازی برای تثبیت و ارتقای جایگاه‌شان، بخش‌های تحقیقاتی خود را همچنان فعال نگه داشته و درصد قابل‌توجهی از درآمدشان را به این بخش اختصاص داده‌اند.
اما با توجه به تولید مونتاژ محور در صنعت خودرو ایران، R&Dها آنچنان فعال نبوده و چشم صنعت خودرو ایران به خروجی تحقیقات شرکت‌های خودروسازی جهان بسته شده است.
در همین حال دبیر انجمن تخصصی مراکز تحقیق و توسعه صنایع و معادن با اشاره به برگزاری همایش تحقیق و توسعه در تیرماه امسال و پرداختن بیشتر به موضوع تحقیق و توسعه در صنعت خودرو به گفت: به دلیل اهمیت صنعت خودرو در کشور، یکی از نشست‌های تخصصی این همایش با محوریت تحقیق و توسعه در خودروسازی و صنایع وابسته آن برگزار شد که در این نشست همه حاضران به‌اتفاق اذعان کردند که خودروسازان از مقوله تحقیق و توسعه غافل بوده‌اند.
علی معصومی با تاکید بر اینکه صنعت خودرو برای جهش و ارتقای جایگاه فعلی ناچار به فعال کردن بخش تحقیقاتی خود است، افزود: بر این اساس دو راه پیش روی خودروساز است که راه نخست استراتژی وابسته به دیگر خودروسازان بزرگ دنیاست که در این حالت قرار نیست دانش فنی خودروسازی را در اختیار داشته باشیم که اگر این مسئله مدنظر است، مدل تحقیق و توسعه نیز باید متفاوت باشد.
وی ادامه داد: اما اگر قرار است به‌طور مثال در ۱۰ سال آینده نخستین خودرو با دانش فنی داخلی به تولید برسد، رویکردها، هزینه‌ها و استراتژی‌ها نیز در این حوزه بسیار متفاوت خواهد بود.
معصومی با تاکید بر اینکه خودروسازی بدون تحقیق و توسعه معنایی ندارد، تصریح کرد: کشوری که بخواهد با اتکا به دانش فنی داخلی خودروساز شود، هیچ راهی به جز محوریت قرار دادن تولید خود براساس تحقیق و توسعه نخواهد داشت.
دبیر انجمن تخصصی مراکز تحقیق و توسعه صنایع و معادن با اشاره به ذکر مثالی در این خصوص اظهار کرد: به‌طور مثال شرکت فولکس واگن یکی از خودروسازان بزرگ آلمانی در سال ۹۲، در حوزه تحقیق و توسعه بیش از ۱۰ میلیارد دلار هزینه کرده است. بر این اساس با ملاک قرار دادن این ارقام، لازم است خودروسازان داخلی نیز برای رقابت در بازارهای جهانی به همین میزان در این بخش هزینه کنند.
نبود تحقیق و توسعه در استراتژی صنعت و معدن
معصومی با اشاره به نبود استراتژی مشخص در حوزه تحقیق و توسعه در بخش صنعت و معدن عنوان کرد: براین اساس لازم است وزارت صنعت، معدن و تجارت نسبت به تدوین و ابلاغ استراتژی تحقیق و توسعه در این بخش اقدام کرده و بر اجرای آن نظارت کامل داشته باشد.
وی در ادامه میزان تخصیص درآمد خودروسازان بزرگ جهان به حوزه R&D را از ۳ تا ۵ درصد اعلام و اظهار کرد: این درحالی است که در خودروسازان داخلی، هزینه‌ای که برای این حوزه نسبت به تولید در نظر گرفته می‌شود، نزدیک به صفر درصد است. خودروسازان داخلی از بودجه و درآمد خود رقمی به این موضوع اختصاص نمی‌دهند و تنها عددی را برای این بخش در نظر می‌گیرند. به طور مثال اعلام می‌کنند میزان یک میلیارد تومان به این بخش اختصاص می‌دهند اما در دنیا به گونه‌ای دیگر است و خودروساز این رقم را اعلام می‌کند که به طور طبیعی این میزان کمتر از ۳ درصد از درآمد آنها نخواهد بود.
بنابراین اگر میزان فروش به ۲۰ هزار میلیارد تومان برسد باید ۳ درصد از این رقم که معادل ۶۰۰ میلیارد تومان است به حوزه تحقیق و توسعه اختصاص یابد.
دبیر انجمن تخصصی مراکز تحقیق و توسعه صنایع و معادن با بیان اینکه ممکن است تحقق این رقم در سیاست‌های خودروسازان اتفاق نیفتد، گفت: درحال‌حاضر ارتباط انجمن تحقیق و توسعه با خودروسازان داخلی بسیار مناسب است به طوری که سایپا در برگزاری همایش تحقیق و توسعه، مشارکت فعالی داشت اما در مقابل دیگر خودروساز داخلی یعنی ایران‌خودرو کمکی در این خصوص انجام نداد. این درحالی است که به نظر می‌رسد اگر همایش ملی و نشست تخصصی در مقوله خودروسازی برگزار شود و خودروساز در آن مشارکتی نکند به این معناست که اعتقادی به حوزه تحقیق و توسعه ندارد.
معصومی تاکید کرد: مدیران خودروساز معتقدند در شرایط فعلی نمی‌توانند در حوزه تحقیق و توسعه وقت بگذارند، در صورتی که در دنیا این مقوله به هیچ بهانه‌ای کنار گذاشته نمی‌شود.
وی ادامه داد: فرصت نداشتن برای تحقیق و توسعه به این معناست که فرصتی برای حضور در بازارهای جهانی، درآمد و ارزش افزوده بیشتر نخواهیم داشت. در هر حال برای داشتن اقتصادی بدون نفت و در اختیار گرفتن بازارهای جهانی که شامل قیمت پایین، کیفیت بالا و تنوع محصول است، ناگزیر از فعال شدن بخش تحقیق و توسعه هستیم.
ماهیت ریسک‌پذیر تحقیق و توسعه
استاد دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت نیز با اشاره به اینکه درحال‌حاضر خودروسازان درآمد قابل توجهی ندارند تا بخشی از آن را به بحث پژوهش و تحقیق و توسعه اختصاص دهند در گفت‌وگویی با صمت اظهار کرد: با توجه به اینکه در چند سال اخیر به دلایل متعدد درآمد خودروسازان کاهش یافته،
بر این اساس خودروسازان نتوانستند آنچنان که باید روی R&D تمرکز کنند. البته پیش از این و در زمانی که خودروسازان درآمدهای خوبی نیز داشتند به این مقوله توجه خاصی نشان نمی‌دادند.
امیر حسین کاکایی با تاکید بر اینکه خودروسازی که درآمد آن به تحقیق و توسعه وابسته نیست، هزینه‌ای هم به این بخش اختصاص نخواهد داد، گفت: متاسفانه درآمد اصلی که تاکنون در حوزه خودروسازی وجود داشته ناشی از حمایت‌هایی است که از این بخش شده است.
در واقع زمانی که تولیدکننده‌ای درآمد اصلی خود را با آرامش و بدون دغدغه از تولید در قالب حمایت به‌دست می‌آورد چرا باید آن را هزینه تحقیق و در پی آن توسعه کند؟ وی افزود: تحقیق و توسعه ماهیتی ریسک‌پذیر و تنش‌زا داشته و نیاز به مدیریت دارد، با این عنوان که سرمایه‌ای که در این بخش صرف می‌شود، در زمانی معین و به‌سرعت برگشت‌پذیر نیست. با این حال خودروسازان در بخش‌هایی نیز هزینه‌هایی انجام داده‌اند که می‌توان به خرید طراحی موتور خودرو اشاره کرد. در واقع اگر این هزینه در قالب تحقیق به خارج از کشور انتقال پیدا می‌کرد، می‌توانست به
محققان و متخصصان داخلی اختصاص یابد.
کاکایی با اشاره به اینکه در بخش‌هایی که انتقال فناوری از خارج انجام شده به دلیل نبود مدیریت دانش فنی انتقال یافته از بین رفته است، تصریح کرد: به طور مثال در طراحی سمند به عنوان خودروی ملی، متخصصان ایرانی در خارج از کشور آموزش‌های لازم را دیده‌اند، اما متخصصانی که در طراحی و ساخت این خودرو سهیم بودند، درحال‌حاضر یا خارج از کشور به سر می‌برند یا در مشاغل دیگر خارج از بحث خودروسازی مشغول به‌کار هستند. درواقع اگر هزینه‌ای در بخش تحقیق و توسعه شود اما مدیریت دانش وجود نداشته باشد، خروجی قابل قبولی را در درازمدت شاهد نخواهیم بود.
عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت با عنوان اینکه تنها سرمایه‌گذاری در خطوط تولید و در حوزه نرم‌افزاری و سخت‌افزاری انجام شده است، افزود: در این حوزه نیز متخصصانی تربیت شدند اما به دلیل ساختار نامناسب خودروسازی در گذشته خروجی نیروی انسانی این هزینه‌ها نیز درحال‌حاضر در کمپانی‌های بزرگ خودروسازی دیگر کشورها مشغول به کار هستند.
وی در پاسخ به این سوال که خودروسازان چند درصد از درآمد خود را باید به بخش تحقیق و توسعه اختصاص دهند؟ گفت: با توجه به برنامه‌های راهبردی کشور، خودروسازان باید ۲ تا ۳ درصد درآمد خود را به این بخش اختصاص دهند. اما در شرکت‌های بزرگ خودروسازی دنیا این میزان به ۶ درصد هم می‌رسد.
با این حال در ایران از سوی خودروسازان رقم مستندی اعلام نشده است اما با توجه به اعداد چند سال اخیر می‌توان این میزان را کمتر از ۰/۵ درصد اعلام کرد. کاکایی با انتقاد از اینکه در چند سال اخیر ارتباط دانشگاه‌ها و خودروسازان بسیار کمرنگ شده است، عنوان کرد: تحقیق و توسعه چندین بخش دارد. در واقع R&D که برای صنعت سودآور است، از سوی شرکت‌های بزرگ در دنیا اداره می‌شود. بر این اساس دانشگاه‌های معتبر در آلمان و اتریش شرکت‌های بزرگی تاسیس می‌کنند که دانش فنی خود را به خودروسازان به فروش می‌رسانند و شرکت‌ها واسطه‌ای بین دانشگاه و صنعت هستند.
وی با اشاره به اینکه دانشگاه مکانی برای فروش فناوری نیست، افزود: با این حال طرح‌هایی از سوی استادان ارائه شده اما اینکه تا به‌حال محصول مشخصی یا جزئی از خودرو به تولید رسیده باشد، وجود نداشته است. بر این اساس پیشنهاد می‌دهیم شرکت‌های دانش بنیان واسط ایجاد شود اما پیش از این باید اراده‌ای برای ایجاد R&Dها وجود داشته باشد.
استاد دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت ایجاد نیاز را یکی از دلایل سوق یافتن به سمت واحدهای تحقیق و توسعه دانست و افزود: اگر اراده‌ای در این بخش وجود داشته باشد و مدیران خودروسازی راه‌حل را در پژوهش و توسعه جست‌وجو کنند، نتیجه‌بخش خواهد بود.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.