◄ مدرسهٔ سَن لویی Saint Louis کجاست؟

یک مدرسه در تهران بود که در سال ( ۱۸۶۲م ) ( ۱۲۴۰ هجری خورشیدی) توسط لازاریست ها که مسیحیانی از فرقهٔ  کاتولیک بودند ساخته شد.  در این مدرسه برای دانش‌آموزان مقاطع  دبستان و دبیرستان کلاس‌ها به زبان فارسی و فرانسوی ارائه می‌شدند.

این مدرسه پسرانه بود، اما موفقیت آن باعث شکل گرفتن مدرسهٔ دخترانهٔ مشابهی با نام مدرسه ژاندارک شد. مدرسهٔ سن لویی که به خاطر منش و روش متفاوت آموزگارانش از دیگر مدارس متمایز بود، در یک برههٔ زمانی با بیش از ۱۵۰ دانش‌آموز بزرگترین مدرسهٔ تهران بود.

رزرو هتل در تهران

تاریخچه

در دوران حکومت کریم خان زند که روابط ایران و فرانسه خوب بود، به گروهی از مبلغین مذهبی کاتولیک لازاریست اجازهٔ احداث مدارس کاتولیک در ایران داده شد.

به گزارش تین نیوز، لازاریست‌ها ابتدا در سال ۱۸۳۸ در نزدیکی ارومیه مستقر شدند و اولین مدرسه‌ها را در دوران حکومت محمدشاه قاجار در حوالی ارومیه و تبریز برای ارامنه و آشوریان باز کردند. اوژن بوره مبلغ مذهبی شهیر فرانسوی، در گشودن مدرسهٔ تبریز نقش چشمگیری داشت. اولین مدارس در روستای خسروآباددر حوالی سلماس که در آن زمان تقریباً تمام جمعیتش مسیحی بودند ، در سال ۱۸۴۰ افتتاح شد.

پس از آن ده‌ها مدرسهٔ پسرانه و دخترانهٔ مسیحی دیگر نیز در منطقهٔ آذربایجان تأسیس شدند. در سال ۱۸۶۳ شعبه‌ای دخترانه از این مدرسه، در منطقهٔ جلفا در اصفهان باز شد و در سال ۱۸۷۵ شعبهٔ پسرانه‌ای هم در همین شهر آغاز به کار کرد. تخمین زده می‌شود که در آن دوران حدود ۴۰٬۰۰۰ مسیحی در نواحی ارومیه و کردستان ، ۳۴٬۰۰۰ تن در تبریز، ۷٬۰۰۰ تن در جلفای اصفهان و چند هزار مسیحی دیگر هم در تهران و شهرهای دیگر ایران می‌زیستند، که بسیاری از ایشان کاتولیک بودند. اگر چه این مدارس بیشتر برای ارامنه و آشوریان بودند، مسلمانان نیز در این مدارس تحصیل می‌کردند، و اگر چه بیشتر مطالب به زبان فرانسوی ارائه می‌شد اما گاهی تاریخ و جغرافیا و ادبیات فارسی نیز در آن‌ها تدریس می‌شد.

هدف از احداث این مدارس، ترغیب ایرانیان ارمنی‌ تبار (که عمدتاً پیرو فرقه ارتودکس بودند) و آشوریان ایران (که عموماً پیرو کلیسای مشرق یا لوتریانیسم بودند) به پیوستن به فرقهٔ کاتولیک ذکر شده‌است.

مدرسهٔ سن لویی در منطقهٔ لاله زار در تهران احداث شد. این مدرسه پسرانه بود و در سال اول تنها ۱۵ دانش‌آموز مسیحی و مسلمان در مقطع اول تا پنجم دبستان داشت. البته بعدها و از سال ۱۹۱۳ م. کلاس‌های مقطع متوسطه (دبیرستان) نیز در مدرسهٔ سن لویی تدریس شد

ابتدا فقط برای کلاس ششم و هفتم، و سپس برای کلاس‌های ششم تا نهم.   کنت آرتور دوگوبینو مبلغ مذهبی فرانسوی که در آن زمان در دربار قاجار بود، مشوق تأسیس این مدرسه بود.

همچنین در سال ۱۸۶۵ م. قسمت دخترانه‌ای هم با نام مدرسه ژاندارک به آن افزوده شد.

در سال‌های ابتدایی، شاگردان مدرسهٔ سن لویی اندک بودند و بیشتر از ارامنه و آشوری‌ها بودند اما در سال‌های بعدی، وزارت فرهنگ بودجه‌ای به این مدارس تخصیص داد و تعداد دانش‌آموزان مسلمان از ارامنه و آشوری‌ها بیشتر شد.

در سال‌های بعد، مدارس خارجی دیگری نیز در ایران تأسیس شدند چنانکه تعدادشان به مراتب از مدارس ایرانی بیشتر بود. بسیاری از رجال و زمامداران آن دوره در همین مدارس تحصیل کردند. با وقوع  جنگ جهانی اول بسیاری از این مدارس و از جمله مدرسهٔ سن لویی تعطیل شدند؛ اما پس از پایان جنگ، برخی از آن‌ها از جمله مدرسهٔ سن لویی فعالیت خود را از سر گرفتند.

در سال ۱۳۱۹ ه‍.خ رضا شاه دستور داد که تمام مدارسی که نام غیر ایرانی دارند، تغییر نام بدهند. در نتیجه، نام مدرسه سن لویی به « مدرسهٔ طهران » تغییر یافت و «مدرسهٔ ژاندارک» نیز « مدرسهٔ منوچهری » نامیده شد.

اما پس از رضاشاه این قانون لغو شد و در نتیجه، این مدارس با هر دو نام مشهور ماندند. در مقایسه با مدرسه‌های دیگری که لازاریست‌ها تأسیس کردند، مدرسه‌های سن لویی و ژاندارک بیشتر روی آموزش علوم و زبان فرانسوی تمرکز داشتند و کمتر روی آموزش‌های دینی.

در سال‌های آتی، تدریس زبان فارسی در این مدرسه رواج بیشتری یافت چنان‌که از سال ۱۳۲۸ ه‍.خ که مدیریت مدرسه به پدر روحانی لوکوندر محول شد، کلاس صبح‌ها به زبان فرانسوی و بعد از ظهرها به زبان فارسی تدریس می‌شد. در پایان کلاس ششم دبستان، دانش‌آموزان باید دو آزمون (یکی به فارسی و یکی به فرانسوی) پشت سر می‌گذاشتند تا مدرک اتمام دورهٔ ابتدایی را دریافت کنند. دانش‌آموزانی که در هر دو آزمون موفق می‌شدند، اجازه می‌یافتند که سال‌های هفتم تا نهم دورهٔ متوسطه را بگذرانند که در آن ادبیات و تاریخ و جغرافیای ایران توسط معلمین فارسی و ریاضیات و فیزیک و شیمی و علوم تجربی به زبان فرانسوی توسط مبلغین کاتولیک فرانسوی تدریس می‌شد. در پایان سال نهم یک امتحان نهایی دیگر برگزار می‌شد. دانش‌آموزانی که در امتحان نهایی سال ششم فقط از آزمون فارسی سربلند بیرون می‌آمدند در سال‌های هفتم تا نهم فقط به فارسی تعلیم داده می‌شدند، اما می‌توانستند برای آزمون فرانسوی کلاس ششم دوباره تلاش کنند.

بعد از جنگ جهانی دوم و در زمان حکومت محمدرضا پهلوی، مدرسهٔ سن لویی تهران از لاله‌زار به محل دیگری در عباس آباد منتقل شد. در سال ۱۳۵۲ ه‍.خ مدرسهٔ سن لویی با مدرسه رازی ادغام شد و حاصل این ادغام، دبستان و دبیرستان رازی بود که در خیابان ولیعصر تهران به فعالیت ادامه دادند.

ویژگی‌ها

سن لویی در زمان تأسیسش بزرگترین مدرسهٔ تهران بود و رفتار و منش آموزگاران مدرسهٔ سن لویی، آن را از مدارس دیگر متمایز می‌کرد. تنبیه بدنی که در آن زمان در مدارس ایران رواج داشت، در مدرسهٔ سن لویی به کار نمی‌رفت. همچنین، مدرسه در زمان‌های بحران به افراد بحران‌زده کمک می‌کرد .

یک وجه مشخصهٔ دیگر مدرسه، نحوهٔ تأمین هزینه‌ها بود. به جز دریافت شهریه، مدرسه از چند طریق دیگر تأمین بودجه می‌کرد. بنیاد خیریه مزون مر که در پاریس واقع بود، بخشی از هزینه‌های مدرسه را می‌پرداخت، و دولت‌های فرانسه و ایران هم به مدرسه کمک می‌کردند. همچنین، دانش‌آموزان بی‌بضاعت اجازه داشتند که به‌طور رایگان در مدرسه تحصیل کنند و وزارت معارف در حمایت از این هدف اعانه‌ای به مدرسه اعطا می‌کرد. شرط پذیرش رایگان دانش‌آموزان عبارت بود از نداشتن استطاعت مالی و دارا بودن سوابق مثبت آموزشی، که مدرسه برای همین منظور هر ماهه صورتی از ورقهٔ تحصیلی شاگردان را به وزارت معارف ارسال می‌کرد.

مدرسهٔ سن لویی در زمان تأسیس تنها ۱۵ دانش‌آموز داشت، اما تا سال ۱۹۱۱ م. شمار دانش‌آموزانش به ۳۵۰ نفر رسید.  

از معلمان شاخص این مدرسه می‌توان به سعید نفیسی و نظام وفا آرانی اشاره کرد؛ برخی از شاگردان شاخص این مدرسه عبارت بودند از: غلامرضا رشید یاسمی، پل آبکار، داود پیرنیا، علی سهیلی، عبدالحسین صدیق اسفندیاری، مسیح دانشوری، موسی نوری اسفندیاری، پرویز ناتل خانلری، محمد حجازی، صادق هدایت، نیما یوشیح، علینقی وزیری، شمس الدین امیرعلایی، پژمان بختیاری و داریوش شایگان .